Provinciaal Domein Rivierenhof. Grootste park van de Antwerpse agglomeratie, 144 hectare, dat Deurne in twee stukken verdeelt: Deurne-Noord en Deurne-Zuid; begrensd door Turnhoutsebaan (noorden) en A13 (zuiden), doorsneden door Hooftvunderlei (noord-zuid) en bevloeid door Grote Schijn en Herentalsevaart (voeding van vijvers en grachten).

Vermeldenswaardige gebouwen in het domein zijn het kasteel Rivierenhof en openluchttheater, het oude en het nieuwe directiegebouw aan de Turnhoutsebaan, het Provinciaal Technisch Instituut, de Schranshoeve, het kasteel Sterckshof en het districtshuis Deurne.

Kasteel Rivierenhof

Kasteel opklimmend tot 16de-17de eeuw met huidig classicistisch uitzicht uit vierde kwart 18de eeuw.

In 1514 reeds is er sprake van een goed ter Rivieren, zie nabijheid Grote Schijn, in handen van Magnus Bullestraete, koopman; bij verkoop aan Jan de Cordes, eveneens koopman, 1543, omschreven als "een steenen huys, berghe, grooten bogaerde, hooftboomen, cruythof, het al omringdt van water, neerhove,... woon- en duyfhuyze, stallinghen,..." De Cordes maakte er een speelhuis van dat einde 16de eeuw in de vlammen opging.

In 1618 aangekocht door het professiehuis van de jezuïeten van Antwerpen, die in 1619 ook eigenaar werden van het aanpalende Sterckshof; het domein werd vergroot en het gehavende speelhuis omgebouwd tot klooster; een gedenksteen in het park met jaartal 1735 herinnert aan de jezuïetentijd.

In 1776-78 (opheffing van de orde in 1773) werden Rivieren- en Sterckshof opgekocht door bankier J.B. Cogels; het Rivierenhof werd in 1779 tot zomerverblijf verbouwd naar ontwerp van Ch. De Wailly, hofarchitect van Lodewijk XVI, uitvoering der werken onder leiding van de Antwerpenaar Coreblom; aanleg van het nogmaals vergrote domein onder leiding van een beroemd Hollands tuinarchitect: siertuinen, beuken- en lindendreven werden aangeplant, oude grachten gedempt, nieuwe kanalen en een vijver in spiegelvorm uitgegraven; ook een doolhof en speelcabinetten ontbraken niet.

In 1921 werd door toedoen van provinciaal griffier J. Schobbens, het hele domein aangekocht door de provincie Antwerpen, zie bronzen buste door E. Deckers geplaatst naast de vijver, 1941; het park werd opengesteld voor het publiek en in de loop der jaren uitgerust met een spel-, sport- en educatieve infrastructuur, kasteel Ter Rivieren ingericht als café-restaurant en tentoonstellingsruimte, een schoolgebouw toegevoegd circa 1925 en een openluchttheater in 1953.

Aan Turnhoutsebaan, bakstenen, met panelen versierd poortgebouw, gedateerd 1741; aansluitende viervoudige beukendreef, uitgevend ten westen van de voormalige moestuin (huidige tennisvelden).

Meer oostwaarts ingeplant, naar het zuiden gericht en vrijwel symmetrisch uitgewerkt kasteel met licht U-vormige hoofdvleugel geflankeerd door iets naar voor geschoven zijvleugels met oranjerie (oosten) en koetshuis (westen); noordoosthoek ingevuld met rechthoekige vleugel, noordwesthoek met segmentbogige uitbouw van ellipsvormige zaal. Symmetrisch en perspectivistisch effect versterkt door de spiegelvijver die het geheel reflecteert, de siervazen links en rechts en de zesvoudige beukendreef met rondpunt en Atlasbeeld in de as van de hoofdingang. Voormalige zuidoostelijke boomgaard ter hoogte van huidige serres.

Hoofdvleugel van zeven en vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddaken (leien, nok parallel aan de Turnhoutsebaan) met 18de-eeuwse schoorstenen en dakkapellen; verhoudingen en zichtbare ankers der bepleisterde, beschilderde lijstgevels echter verwijzend naar oudere kern; rechthoekige beluikte vensters met kwarthol geprofileerde dagkant; rechthoekige voor- en achterdeur in arduinen omlijsting met 18de-eeuwse steenmerken. Peristilium, samen met gebogen colonnades tussen midden- en zijvleugels, toegevoegd eind 18de eeuw.

Interieur met duidelijk herkenbare 18de-eeuwse indeling, aangebracht in een 16de-17de-eeuwse constructie, zie gewelfde kelders, keuken met zichtbare moerbalken op witstenen consoles, monumentale zwartmarmeren schouw in idem, dakspanten. Begane grond met deels opengebroken binnenmuren zie latere bestemmingen; hal en aansluitende salons met smeedijzeren trapleuning, deurstukken van stucco, plafondomlijstingen, wandspiegels en witmarmeren schouwen in Lodewijk XVI; intact bewaard Lodewijk XVI-interieur met onder meer parketvloeren, rijkelijke stucversieringen, schrijnwerk en schouwspiegel in noordoosten aangebouwde zaal.

Zijvleugels van drie en één traveeën respectievelijk onder onder plat en schilddak (leien, nok loodrecht op de Turnhoutsebaan); het puntdak boven het koetshuis en de gesloten verbinding met het hoofdgebouw dateren van na de aankoop door de provincie; tot die tijd stond er ten westen van het hoofdgebouw een kapel (bewaarde funderingen). De bestaande westelijke zijvleugel, zie fundamenten en aangepaste kruis-, bol- en kloosterkozijnen van west- en noordgevels, en de in 18de-eeuwse (laatste kwart) bijgebouwde oostelijke zijvleugel, werden voorzien van identieke frontgevels in Lodewijk XVI; de buitengevel van de ellipsvormige feestzaal kreeg hetzelfde uitzicht: bepleisterde, beschilderde lijstgevels geritmeerd door pilasters, rondbogige deurvensters en rechthoekige vensters; oranjerie heden ingericht als feestzaal, koetshuis als tentoonstellingsruimte.

Openluchttheater

Theater met 1350 zitplaatsen, 1953, naar ontwerp van J. Schellekens; een open ruimte, omringd door colonnades vormt de foyer; centraal arduinen beeld door L. Van Esbroeck.

Directiegebouw Provinciaal domein Rivierenhof

Imposant half vrijstaand herenhuis (Turnhoutsebaan 232), vijf traveeën breed met souterrain, twee bouwlagen en mansardedak, van circa 1910, naar ontwerp van J. Hertogs. Compositie van bak- en natuursteen met neo-Lodewijk XVI-allures; hal, trapzaal en westelijk hoeksalon in zelfde stijl.

Jachtwachters- en portierswoning

Bakstenen enkelhuis (Turnhoutsebaan 238) uit de 19de eeuw, van vier traveeën en één bouwlaag onder vernieuwd pannen zadeldak met houten windborden (nok parallel aan de straat); rechthoekige beluikte vensters; dito deur in vlakke omlijsting van arduin; aanleunende bijgebouwen.

Oud directiegebouw Provinciaal domein Rivierenhof

Vrijstaand neoclassicistisch herenhuis (Turnhoutsebaan 246), vijf en twee traveeën, twee bouwlagen met mezzanino en plat dak, uit eerste kwart 20ste eeuw. Bak- en zandstenen lijstgevels op pseudo-breuksteenplint met rechthoekige keldermonden, accentuerende speklagen, hoekpilasters en bekronend hoofdgestel; de balusterattiek met siervazen werd verwijderd. Zuidgevel met lichte hoekrisalieten links en rechts van portiek met rondbogige muuropeningen en balkon; noordgevel met centrale uitbouw; steekboogvensters en rechthoekige deur. Grotendeels bewaard interieur in neo-Lodewijk XVI.

Aan zuidzijde, polygonale bakstenen vogelkooi (pluimveepaviljoen) onder leien dak met houten lantaarn, omgeven door rechthoekige buitenkooi van ijzervlechtwerk.