erfgoedobject

Standbeeld van Leopold II

bouwkundig element
ID
11369
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11369
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

Beschrijving

Standbeeld van Leopold II, ingehuldigd in 1873 en ontworpen door beeldhouwer Joseph Ducaju als bekroning van een nieuw geplaatste monumentale waterpomp op de locatie van de vroegere schandpaal en bronput. De sokkel draagt een plaat met het opschrift “AAN / Z.M. / LEOPOLD / 7-7-1873”. Het is naar alle waarschijnlijkheid het allereerste standbeeld dat opgericht werd voor de koning. Het werd geplaatst ter herinnering aan het feit dat Leopold II op 11 augustus 1869 bij een bezoek aan het legerkamp van Brasschaat een kort bezoek bracht aan Ekeren. In juni 2020 werd het beeld ontmanteld en in het depot van het Middelheimmuseum in Antwerpen ondergebracht.

Ducaju was leerling geweest van de Antwerpse Academie. Hij was in 1846 tweede geworden in de prijs van Rome. Het beeld is uitgevoerd in Bentheimer steen, een soort grofkorrelige zandsteen, die gemakkelijk bewerkbaar was. Het toont een jonge Leopold II, in militair uniform, rechtopstaand, met in de linkerhand een helm, en in de rechterhand een document. Architect E. Gife tekende de piëdestal voor het beeld waartegen de pomp kon aansluiten.

Bij de herprofilering van de Markt in 1960 werd de pomp afgebroken en het beeld verplaatst naar het midden van het plein. In 1993 werd de Markt opnieuw aangelegd en kreeg het standbeeld een plaats dichter bij de Sint-Lambertuskerk, op een verkeerseiland. Het beeld kreeg een nieuwe, eenvoudige hardstenen sokkel met herneming van het originele opschrift.

In 2007 wordt het standbeeld van Leopold II overgoten met rode verf, wat symbool staat voor het bloed dat aan de handen van Leopold II kleeft omwille van diens gewelddadige regime in Congo Vrijstaat. De verf wordt verwijderd. In 2009 wordt opnieuw rode verf aangebracht op het beeld, die opnieuw wordt verwijderd. In 2018 plaatst het districtsbestuur een duidingsbord naast het standbeeld, geformuleerd in samenspraak met het Afrikamuseum in Tervuren.

In mei 2020 worden het beeld en de sokkel beschilderd met zwarte graffiti en met rode verf, in het kader van de strijd tegen racisme na de dood van de Amerikaan George Floyd. Begin juni wordt het beeld in brand gestoken, waarna er wordt beslist het beeld te ontmantelen en onder te brengen in het depot van het Middelheimmuseum in Antwerpen.

  • Middelheimmuseum Antwerpen, Stedelijke collectie Kunst in de Stad, KIS_0164.
  • DE MEYER S. 1984: Het standbeeld van Leopold II, Polderheem XIX.1, 25-34.
  • KEUKELINCK R. 2004: Langs Ekerse straten en pleinen. Toeristische informatie.
  • S.N. 2020: Tijdslijn standbeeld Leopold II te Ekeren, onuitgegeven nota Middelheimmuseum, Antwerpen.

Auteurs: Cappuyns, Toon; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Standbeeld van Leopold II [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11369 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.