erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Middelares

bouwkundig element
ID
11950
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11950

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerkgebouw in regionale baksteenstijl met neogotische en art-deco-inslag en neo-Byzantijns interieur, 1929-1931, naar ontwerp van architect J. Taeymans in samenwerking met de Nederlandse schilder-glazenier Lou Asperslagh.

Stichting van de parochie bij Koninklijk Besluit van 15/9/1928; na drie maanden dienst in de Heilig Hartkerk, was een voorlopige noodkerk klaar. Eerstesteenlegging van huidige kerk, opgericht op gronden van het buitengoed Van Hal, op 14/7/1929, inwijding op 29/6/1931; opening van de Mariakapel in 1933.

Aan drie zijden vrijstaande, ten opzichte van de rooilijn achteruitwijkende kerk, ten noorden voorafgegaan door een gekasseid plein, ten westen begrensd door de Onze-Lieve-Vrouwstraat en ten zuiden door de Zandstraat; aan de oostzijde bevindt zich de pastorie, door een overdekte gang verbonden met de sacristie.

Basilicaal type met driebeukig schip van twee traveeën + inkompartij met doksaal, vlak afgesloten transept van één travee en naar het zuiden georiënteerd koor van één rechte travee, ondiepe zeszijdige apsis met kooromgang en vijfzijdige zijkoren; doopkapel en Heilige Theresiakapel bevinden zich aan de noordoostzijde, campanile en Mariakapel, laatstgenoemde sedert 1977 in gebruik als weekkapel, aan de noordwestzijde, sacristie aan de zuidoostzijde en berging aan de zuidwestzijde.

Constructie van gewapend beton met parement van rode Boomse baksteen en sober gebruik van natuursteen; leien zadeldaken; campanile, dakruiter en traptorentjes met leien helmspits, doopkapel en sacristie met leien tentdak, laatst genoemde met monumentale schoorsteen. Lijst- en tuitgevels, verticaal geritmeerd door getrapte steunberen, gevelhoge mijterboogvormige nissen en langwerpige vensters. Noordgevel vermeerderd met drieledige portiek met trapezoïdale deuren en speklagen; Mariabeeld door beeldhouwer A. Daemen, gewijd op 8/12/1954.

Interieur: hoofd- en zijbeuken, kapellen, koor en zijkoren met trapeziumvormig gewelf met gordelbogen op bakstenen pijlers en ingekleurd cassettenplafond; schip, rechter zijbeuk en transept met rondboogarcades op kapiteelloze bakstenen pijlers; kooromgang met polychrome rondboogarcade op zware zuilen met teerlingkapiteel. Niet bepleisterde, wanden van Nieuwpoortse baksteen, verlevendigd met geometrische motieven in contrasterend metselwerk en in reliëf uitgewerkte muurvlakken; overdadige versiering met monumentale muurschilderingen door L. Asperslagh, onder meer het middelaarschap van Onze-Lieve-Vrouw boven het hoogaltaar (1931), de kruisweg (1934), taferelen in Heilige Theresia- en Mariakapel (1932-1933); ook de talrijke en bijzonder kleurrijke glas-in-loodramen (141 stuks in totaal) werden door L. Asperslagh ontworpen. Vloeren met geometrisch patroon van gele, groene en zachtrode tegels.

Koorinrichting naar ontwerp van L. Asperslagh met onder het hoogaltaar, crypte met kapel, waarvan de toegangen in 1965 werden dichtgemetseld; de plaatsing van het dienstaltaar dateert van 1966. Ingenieuze verlichting die slechts gedeeltelijk bleef bewaard.

Mobilair: Beeldhouwwerk: twee engelenbeelden, beeld van Heilige Paulus en beeld van Heilige Johannes naar ontwerp van Harry Ellström; in de Mariakapel, gepolychromeerd beeld van Maria Middelares, 1929, door A. Debeule uit Gent.

Meubilair: marmeren hoofdaltaar onder verguld ciborium, circa 1930, naar ontwerp van L. Asperslagh, waarop witmarmeren kruis met gebronsd, eikenhouten Christusbeeld door Peeters en tabernakel van cederhout uit de Libanon waarvan koperen deur door R. Haan; marmeren zijaltaren, respectievelijk toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw Koningin der Apostelen en Onze-Lieve-Vrouw van de Heilige Rozenkrans, 1940-1945; marmeren altaren van de Heilige Theresia- en Mariakapel en twee altaren in de kruisbeuk, 1947; twee monumentale marmeren ambo's, evenals voormalige communiebank en vloertapijt, naar ontwerp van L. Asperslagh. Orgel Joh. Hans Klais (Bonn).

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier A/1112.
  • Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Turnhout, Onze-Lieve-Vrouw Middelares, dossiers 1 en 5.
  • DE KOK H., Flitsen uit vijftig jaar parochie Onze Lieve Vrouw Middelares te Turnhout (1928-1978), sine loco, sine dato.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Turnhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Middelares [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11950 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.