erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Antonius Abt

bouwkundig element
ID
12781
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12781

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerk van Brasschaat-centrum gelegen op een nagenoeg driehoekig plein op splitsing van Breda- en Miksebaan. Reeds in het vierde kwart van de 15de eeuw werd de kapel toegewijd aan Sint-Antonius afhankelijk van de parochie Ekeren. In 1803 tijdelijk verheven tot zelfstandige parochie, definitief opgericht in 1833. Kapel van 1771, vergroot in 1839 (kruisbeuk en koor), naar ontwerp van architect Ferdinand Berckmans, toren van 1864-65 (zie inscriptie) naar plan van Eugeen Gife en zijbeuken van 1871-72 (volgens inscriptie) eveneens naar ontwerp van Eugeen Gife. Gerestaureerd in 1978 naar ontwerp van architect Peter Vanhoenacker.

Laat-classicistische georiënteerde driebeukige kruiskerk met westtoren. Schip van vijf traveeën, transept van één travee en koor van een rechte travee en driezijdige sluiting, laatst genoemde geflankeerd door sacristie (1958, architect Eduard Van Ballaer) en bergplaats. Eenvoudige bakstenen kerk onder leien zadel- en schilddaken (zijbeuken van 1871-72), westgevel afgewerkt met zandsteen. Vierkante westtoren met drie geledingen onder ingesnoerde naaldspits. Geprofileerde zandstenen rondboogdeur met sleutel geflankeerd door pilasters met klassiek hoofdgestel, gedateerd 1864; hogerop rondboogvenster met sleutel en imposten in een brede omlijsting onder gebogen fronton, gekorniste dorpel op zware consoles; radvenster in vlakke omlijsting. Hoogste geleding gemarkeerd door pilasters met hoofdgestel en driehoekig fronton, rondboogvormige galmgaten. In achteruitspringende zijbeuken telkens een rechthoekige deur in geriemde omlijsting waarrond zandstenen paneel (inscriptie 1872) onder gebogen fronton. Traveeën van schip gemarkeerd door lisenen, rondboogvensters. Aan zuidzijde en tegen koorsluiting: grafstenen.

Interieur

Bepleisterde en beschilderde kerk, geprofileerde rondbogen op pijlers waartegen pilasters met hoofdgestel: gelede architraaf, fries en gekorniste kroonlijst waarop gedrukt tongewelf met gordelbogen. Sfeervol gemoderniseerde kerk (1978, naar ontwerp van F. Sandra) die door een glazen wand verdeeld wordt in eigenlijke kerk, devotiekapel (zuidzijde) en ontmoetingsruimte, laatst genoemde onder verbreed doksaal.

Mobilair

Schilderijen uit 17de, 18de en 19de eeuw. Heiligenbeelden uit 16de, 17de en 18de eeuw (onder meer processiebeeld van Onze-Lieve-Vrouw uit het vierde kwart van de 18de eeuw in devotiekapel), 19de en 20ste eeuw. Hoofdaltaar, preekstoel, biechtstoelen en koorgestoelte uit het tweede en derde kwart van de 19de eeuw. * Orgel van 1870 door H. Vermeersch, transformatie in 1948-50 door G. D'Hondt; originele acht-voets-orgelkast in klassieke stijl

  • Provinciaal Archief Antwerpen Kerken, Brasschaat Sint-Antonius, dossiers 1, 3, 4, 15
  • FAUCONNIER A. en ROOSE P., Het Historisch orgel in Vlaanderen, dl. III a: Antwerpen - arr. Antwerpen, Brussel, 1983, p. 419-422.
  • GOETSCHALCKX, Geschiedenis der parochie Brasschaat, in Bijdragen tot de geschiedenis, bijzonderlijk van het aloude hertogdom Brabant, 1913, XII, p. 490-503.
  • LAMBAERTS S., Onder de toren: kerken en parochies, in Brasschaat van heidegrond tot parkgemeente, Brasschaat, 1980, p. 261 en volgende.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n1 (A-He), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Antonius Abt [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12781 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.