erfgoedobject

Kasteeldomein Walburg

bouwkundig / landschappelijk element
ID
15237
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/15237

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd Walburgkasteel, gelegen in een circa 7 hectare groot, openbaar park en bestaande uit kasteel, terras met prieeltjes en duiventoren. Conciërgewoning los van het kasteel. Parkingang langs de Walburgstraat (tussen de nummers 33 en 41) gerealiseerd door middel van een bakstenen, gekanteelde muur van zeven traveeën met hoger uitgewerkt middenrisaliet, geflankeerd door twee kleine trapgevels. Gebruik van natuursteen voor deklijsten en muurbanden. Per travee een korfbogig spaarveld, aan weerszijden van de ingang opengewerkt en voorzien van een ijzeren hek. Laatste travee met korfbogig deurtje. Centrale ingang met ruime, korfbogige doorgang onder zandstenen waterlijst; sierlijk gietijzeren hek. Bovenaan twee zandstenen cartouches met jaartallen 1553 (links) en 1878 (rechts); in de top, het wapenschild van de familie Waelwyck met lijfspreuk "Force n'est droit".

Kasteel

Oorspronkelijk verblijfplaats van de heer van Walburg. Heerlijkheid ontstaan in 1550 door de vereniging der heerlijkheden van der Moeren en Willemaers door ridder Willem van Waelwijck, onder de benaming "Hof van Walburg", naar diens echtgenote Walburgis. Hij sloopte het in puin vallende kasteel en verving het door het huidige. Door erfenissen en verkopingen werd het kasteel in 1618 onder meer ingericht als brouwerij. In 1846 kwam het in handen van J.F.G. van Naemen-Boeye, die het in 1851 volledig herstelde en aan de 19de-eeuwse smaak aanpaste.

Waterburcht in traditionele bak- en zandsteenstijl bestaande uit twee langse vleugels van verschillende lengte, met steil zadeldak (nok parallel aan de straat, leien) gevat tussen trapgevels. In de oksel van noordelijke- en zuidelijke vleugel, polygonale traptoren waartegen rechthoekige slotkapel. Rechts van de noordvleugel, ermee verbonden, doch voor de gevellijn uitspringend, een nagenoeg vierkante woontoren, qua volume en uitzicht gelijk aan de vrijstaande duiventoren links van het kasteel. Voor de zuidelijke gevel, ruim terras met twee prieeltjes.

Noordelijke vleugel (noordgevel) van zes traveeën en twee bouwlagen met hoge rechthoekige vensters (19de eeuw) voorzien van kwarthol geprofileerde zandstenen negblokken en ontlast door een gebogen strek met zandstenen aanzet- en sluitstenen. Boven de tweede en voorlaatste travee een getrapt dakvenster (drie treden en topstuk) met nagenoeg vierkant venster. Houten kroonlijst op modillons. Verankerde zijtrapgevels (dertien treden en topstuk) met rechthoekige vensters op onregelmatige plaatsen aangebracht.

Zuidelijke vleugel (zuidgevel) van negen traveeën en twee bouwlagen. Eenvoudige rechthoekige vensters en deur in de tweede travee, alle voorzien van zonneblinden. Gevel beëindigd op gelede architraaf en houten kroonlijst op modillons. Linkerzijtrapgevel (tien treden en topstuk) van vijf traveeën, evenals de voorgevel voorzien van rechthoekige vensters en deur, sommige nog met zonneblinden; in de geveltop twee nagenoeg vierkante vensters. Rechterzijtrapgevel met in elke bouwlaag twee rechthoekige vensters. Op de middenpenant van de begane grond, ingemetselde gedenkstenen: "Hunne Majesteiten Koning Albert en Koningin Elisabeth van België verbleven in dit kasteel in oktober 1914 na het beleg van Antwerpen", "G.D. Waelwyck, Force n'est droit", "Reaedificavit J. Van Naemen-Boëyé, Anno 1851". Achtergevel met twee zichtbare traveeën en centraal, getrapt dakvenster. Rechthoekige vensters met kwarthol geprofileerde zandstenen negblokken. Korfboogdeur met arduinen waterlijst en diamantkopsluitsteen.

In de oksel van beide vleugels, achtzijdige traptoren op vierkante plattegrond en bekroond door een ingesnoerde helmspits (leien). Baksteenbouw met verwerking van zandsteen voor de hoekblokken en speklagen. Rechthoekige muuropeningen op onregelmatige plaatsen ingeplant. Onderaan, rechthoekige harstenen gedenksteen: "Bezoek van Z.M. Koning Boudewijn inhuldiging 'Heirmanklok' 4 nov. 1956". Tegen de noordzijde van de torenvoet, rechthoekige slotkapel met trapgevel (vijf treden en topstuk) en zadeldak met brede overstek en houten modillons. Verhoogde begane grond met spitsbogig blindvenster met geschilderd traceerwerk. Bovenverdieping met rechthoekige venstertjes.

Nagenoeg vierkante woontoren rechts naast de noordelijke vleugel. Verankerde bak- en zandsteenarchitectuur van twee bouwlagen afgedekt door een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien) tussen twee trapgevels. Per bouwlaag in elke gevel een getralied kloosterkozijn met zandstenen, kwarthol geprofileerde hoekblokken.

Ten westen van het kasteel, vrijstaande duiventoren, identiek aan laatstgenoemde en voorzien van een groot aantal muurankers in de vorm van Sint-Andrieskruis. Naast deze toren, een stenen, gekasseide brug op drie rondbogen en aan de kasteelzijde voorzien van een gietijzeren hek aan bakstenen pijlers met zandstenen dekplaat.

Ruim terras voor de zuidelijke vleugel, uitkijkend over de vijver en op de twee vrije hoeken gemarkeerd door prieeltjes. Verankerde bak- en zandsteenbouw op vierkante plattegrond en afgedekt door een tentdak (leien) met dakkapel aan de noordzijde. Elke zijde geopend door een rondboogvenster in vlakke bakstenen omlijsting met imposten en sluitsteen; tot cordon doorgetrokken lekdrempels. Sommige vensters blind gemetseld, met geschilderde imitatieramen. Rondboogdeur volledig analoog aan de vensters, in de naar elkaar gekeerde zijden. Gevel bekroond door zandstenen fries met bakstenen casementen; brede dakoverstek op houten modillons.

Conciërgewoning

Zogenaamde conciërgewoning ten noorden van het kasteel (Walburgstraat 39). Verankerde bak- en zandsteenbouw in traditionele stijl. Lange gevel (op het zuiden) van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen) gevat tussen twee zijtrapgevels (tien treden en topstuk). Begane grond met getraliede en eertijds beluikte zandstenen kruiskozijnen; lagere bovenverdieping met zandstenen bolkozijnen. Rechts toegevoegde, lage rechthoekige deuropening. Brede houten kroonlijst op modillons (19de eeuw). Linkerzijtrapgevel met bovenaan zandstenen kruiskozijn met houten latei onder getoogde ontlastingsboog met zandstenen aanzet- en sluitstenen. Rechthoekige deur met bolkozijn op de begane grond. Ten westen ervan, ruime bakstenen langsschuur van twee bouwlagen, uit de 19de eeuw. Linkerzijpuntgevel van drie traveeën met onderaan drie rondboogpoorten, van elkaar gescheiden door pilasters. Bovenverdieping met rechthoekige vensters.

Park

Park van circa 7 hectare, samen met het kasteel in 1949 door de stad onteigend en in 1952, na de aanleg van de Parklaan (verbinding van het stadscentrum met rijksweg 14, Rijsel-Antwerpen) voor het publiek opengesteld. Voornamelijk landschappelijke parkaanleg met grote vijver waarover houten boogbrug, kiosk, golvende grasvelden, kronkelende wandelpaden, struikenmassieven en solitaire bomen (onder meer bruine beuken, eiken, tamme kastanje en paardenkastanje). Klein onderdeel in geometrische stijl met bloemperken. Ten slotte het zogenaamd bos met dicht op elkaar staande bomen (voornamelijk beuken en kastanjes), zonder grasvelden of bloemperken bedoeld als speelpark voor de kinderen.

  • Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen 1975, Gent, 1976, p. 192-193.
  • STOOP A., Kasteel Walburg, in Flandria Illustrata, Kastelen in Vlaanderen, deel II, 1972, p. 132.

Bron: DEMEY A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7n2 (S-T), Brussel - Gent.
Auteurs: Demey, Anthony
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De gevel vertoont nog duidelijke sporen van een rode beschildering op de baksteen; bij de zandsteen zijn nog enkele resten van okerkleurige beschildering merkbaar.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DO002117, Conciërgewoning van Walburgkasteel (VAN DEN BOSSCHE H., 1999).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Kiosk

  • Is deel van
    Walburgstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Walburg [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/15237 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.