erfgoedobject

Hal en Belfort

bouwkundig element
ID
16584
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16584

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als unesco werelderfgoed kernzone Hal en belfort
    Deze aanduiding is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hal en Belfort
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Stadshal
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als unesco werelderfgoed bufferzone Hal en belfort: buffer
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

Hal en Belfort op zuidelijke marktzijde ten noordoosten van de Onze-Lieve-Vrouwekerk; rechts palend aan het stadhuis via overbouwde doorgang naar het Hendrik Geeraertplein.

Oorspronkelijk laatgotisch complex van graanhal met ten oosten ingebouwde belforttoren uit het vierde kwart van de 14de eeuw, behorend tot het type van de middeleeuwse kleine Vlaamse hallen. Na verwoesting tijdens de Eerste Wereldoorlog naar oorspronkelijke plannen heropgebouwd in 1921-1923 onder leiding van architect J. Viérin (Brugge); uitgebouwde nissen aan noordelijke gevelzijde vermoedelijk niet oorspronkelijk. Heden fungerend als museumruimte. Rechthoekig (28 m x 11 m) halgebouw van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan het Marktplein, tichelen), met licht uitspringende, doch voorts ingebouwde oostelijke belforttoren. Oude (?) bakstenen; gebruik van rode bakstenen voor bovengedeelte van borstwering. Natuurstenen kozijnen en -gesculpteerde gedeelten als omlopende keellijst met koolbladmotief, spuwers, kraagstenen, hogers en kruisbloemen.

Voornamelijk horizontale gevelordonnantie: twee registers met bekronende borstwering. Lange- en zijpuntgevels tussen op elkaar gestelde hoeksteunberen met versnijdingen; achtzijdige hoektorentjes met kantelen en spuwer, op kraagstenen met masker.

Eerste register. Hogere begane grond geritmeerd door middel van vijf centrale, uitgebouwde nissen onder puntgeveltjes met tussenliggende oculi: korfboognis ingeschreven in spitsboogomlijsting met halfbolbeloop, driepasmotief, en doorlopende druiplijst. Analoog uitgebouwd linker rondboogdeurtje bekroond met spitsboognis. Rechts steektrappen en pui op de bovenverdieping; rondboogdeurtje in drielob en omschrijvende analoge spitsboogomlijsting.

Tweede register. Tweede, vijfde en zesde penant met pilaster uitlopend op pinakel ter hoogte van de borstwering. Bolkozijnen verdiept in rondboogomlijsting met halfbolbeloop en driepas; doorgetrokken afzaten en druiplijsten. Borstwering: rondbogige casementen met driepas, boven keellijst met koolbladmotief.

Achtergevel: analoge opstand echter zonder uitgebouwde nissen. Rechts zijpuntgevel: aandak met hogelversiering uitlopend op geprofileerde hoge schoorsteen, en oculus met traceerwerk in de geveltop. Zelfde linker zijpuntgevel behalve twee oculi op de begane grond links en rechts van de uitspringende torenpartij; geen rechter hoeksteunbeer, wel halfzuiltje met knoppenkapiteel op de puilijst.

Vierkante belforttoren met vijf registers. Verdiepte rondboogdeur (ten oosten) ingeschreven in spitsboogomlijsting met halfbolbeloop op geprofileerde imposten; driepas in het boogveld; druiplijst uitlopend op figurale voorstelling (links vrouw, rechts man). Erboven, kruiskozijn verdiept in rondboogomlijsting, tussen twee spitsbogige casementen; driepas in de boogvelden; doorgetrokken afzaten en druiplijsten. oostelijke torenwand bij overige registers: spitsbogig tweelicht met oculus, tussen twee analoge spitsbogige casementen. Zelfde schikking bij de galmgaten op iedere torenzijde. Analoog casement in het ten opzichte van van de oostelijke halzijgevel uitspringend gedeelte van noordelijke en zuidelijke torenwand. Boven de galmgaten, drie oculi op iedere torenzijde. Gesloten borstwering verlevendigd door middel van rondbogige casementen met driepas. Achtzijdige hoektorentjes (zie Onze-Lieve-Vrouwekerk) op geprofileerde lijst met spuwer en kraagstenen; bakstenen spitsbekroning met hogers en kruisbloem. Korte, piramidale spitsbekroning van baksteen; windwijzer met bol, verguld schip en leeuw zie stadswapen.

Interieur. Zoldering van benedenverdieping in het midden geschraagd door middel van vijf houten stijlen. Bovenverdieping met open dakstoel: twee boven elkaar geplaatste schaargebinten en standvinken op het bovenste gebint.

  • DEVLIEGHER L., Beeld van het kunstbezit. Inleiding tot een inventarisatie (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, I) Tielt-Den Haag, 1965, p. 94.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hal en Belfort [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16584 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.