erfgoedobject

Kerkhof en neogotische kerkhofgalerij

bouwkundig element
ID
200749
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200749

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ten zuiden van de Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Geboorte bevindt zich een kerkhof met rechtlijnige paden, in 1873 ontworpen, later nog verder uitgebreid, en voorzien van een vermeldenswaardige galerij met kruisweg.

Kerkhof

Op last van keizer Jozef II werden de kerkhoven om hygiënische redenen uit de steden geweerd en kwamen nieuwe begraafplaatsen tot stand aan de stadsgrenzen. Door de bevolkingstoename tijdens de 19de eeuw werd in de zestiger jaren de nood aan een nieuwe stedelijke begraafplaats nijpender. Op 26 juli 1866 opteerde het college voor een terrein gelegen aan de Palinghuizen, de zogenaamde Westerbegraafplaats. De nieuwe begraafplaats werd al gauw in de volksmond het Geuzenkerkhof genoemd, omdat het liberale Gentse stadsbestuur de doden in ongewijde grond liet begraven. Het katholieke volksgedeelte van Gent wilde kost wat kost gewijde aarde om zijn doden volgens zijn geloof te begraven. Vanaf 1873 lieten vele overtuigde katholieken zich liever begraven op het kerkhof van Mariakerke. Op het einde van datzelfde jaar besliste men de gewijde grond te ommuren en één der zijden af te sluiten door een gaanderij bestemd voor het plaatsen van een kruisweg, die eveneens dienst deed als begraafplaats voor bisschoppen, leden van het Sint-Baafskapittel (in 1959 overgebracht naar Gent), kloosterorden en voorname personen. De gaanderij en de ommuring waren in 1876 grotendeels voltooid. Ze werden uitgevoerd door bouwmeester L. Gildemyn volgens de patronen van architect Baron Jean de Bethune.

De pleinen A tot G en de grafkelders onder de galerij waren voorbehouden voor de katholieke Gentenaren, als tegenhanger van het zogenaamde Geuzenkerkhof of de Westerbegraafplaats (Palinghuizen) in Gent. Het westelijk gedeelte, het ereplein en de grafkelders onder de kerk zijn voor de parochianen van Mariakerke. Weinig opvallende grafmonumenten, veel (21) met heraldische voorstellingen en enkele casementstèles van belangrijke Mariakerkse families tegen de kerkmuur.

Kerkhofgalerij

Bijna L-vormige overdekte galerij van acht en twaalf traveeën in neogotische baksteenstijl met verwerking van arduin. Zij bestaat uit twee haaks staande vleugels onder zadeldak met schaliën bedekt en versierd met een muizentandlijst onder de dakgoot. De noordvleugel telt acht traveeën gescheiden door vlakke steunberen met een afgeschuinde arduinen dekplaat. De centrale travee wordt benadrukt door een dakkapel, waaronder een nis met een beeld van de Heilige Livinus en als opschrift "Begraafplaats der Z.E.H. Kanunniken van Sint-Baafs". De deur is van traliewerk voorzien. In de trapreling is er een reliëfplaat met kapittelwapen en het devies "God doet meer". De andere traveeën bevatten elk een tweelicht onder een spitsboog, enkel in de vakken naast de deur met gotisch maaswerk versierd. De zuidvleugel vertoont een vooruitspringende middenpartij met basilicale opstand en drie spitsboogvensters met maaswerk in arduin. De elf overige traveeën zijn doorbroken met een tweelicht in metselwerk.

Elke grafstede beslaat een travee, waarin het monument tegen de muurwand is aangebracht. De gaanderij telt dus twintig grafkelders in totaal. De kruisweg (met een statie voor elk graf), getekend in 1878 door J. Bethune, werd uitgevoerd door de gebroeders Blanchaert.

  • BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1983: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4ND, Brussel - Gent.

Bron: Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000965, Mariakerkeplein, parochiekerk, kerkhof met galerij en kasteel met omgeving.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Mariakerke

  • Omvat
    Dreef met lijnaanplantingen van geschoren taxussen Campo Santo

  • Is gerelateerd aan
    Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Geboorte


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkhof en neogotische kerkhofgalerij [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200749 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.