erfgoedobject

Kerkhof Berendrecht

bouwkundig element
ID
216123
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216123

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kerkhof Berendrecht
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Het kerkhof van Berendrecht was oorspronkelijk omheen de kerk gesitueerd en van de Schouwvegerstraat afgesloten met metalen hekwerk. In de 18de eeuw was deze beplant met notelaars. Omstreeks 1918 verwierf de gemeente een achterliggend perceel bouwland voor de uitbreiding van het kerkhof (1927). Naast de huidige pastorie, opgetrokken omstreeks 1965, is ter hoogte van de oude, gesloopte pastorie een gekasseide parking ingericht. Tussen 1987 en 1992 zijn een nieuwe strooiweide met aan de toegang een wachthuisje, en een columbarium toegevoegd.

Omheen de kerk is anno 2015 een groenzone ingericht.

Tegen het koor is de grafkelder van de familie van Delft bewaard, daterend van 1839. De familie had in Berendrecht zeker vanaf de 17de eeuw aanzienlijke gronden in bezit, en vestigde er eveneens een buitenverblijf. De met hardstenen platen afgesloten grafkelder is omgeven door het oorspronkelijke 19de-eeuwse hekwerk met als toortsen uitgewerkte spijlen. Tegen de kerkgevel is een blauwe hardstenen grafzerk aangebracht, waarboven een gekruisigde Christusfiguur (1794) onder geprofileerde overkapping. De blauwe hardstenen grafplaat dagtekent uit 1848, het jaar waarin Jozef Gaspar Van Delft er begraven is. Boven de sokkel bevinden zich aan weerszijden de familiewapens. Het is bekroond door een driehoekig fronton, waarvan de hoeken versierd zijn met acroteria. Het wapen van de familie Legrelle op blauwe hardstenen plaat is toegevoegd nadat Daniel Legrelle de grafkelder van zijn schoonfamilie in concessie genomen en laten restaureren heeft. Daarbij is het houten kruis van het boven de grafsteen gehangen Christusbeeld vervangen door een exemplaar in kunststof.

Aan weerszijden van de grafkelder zijn tegen het koor de 19de-eeuwse zerken geplaatst voor de familie Joseph van Delft († 30.1.1805) en barones Van Zuylen van Nyevelt, geboren Houyoux († 11.2.1882).

Verder zijn op het oude gedeelte van het kerkhof tussen de grafkelder en het moderne columbarium nog een reeks graven uit het interbellum opgesteld. Op initiatief van onderpastoor Coulier en de Berendrechtse architect Louis Michielsens, die de restauratie van de kerk leidde, zijn na het bombardement in 1940 tegen de scheidsmuur met de huidige parking verschillende oude grafzerken uit de kerk gerecupereerd. Onder meer deze voor pastoor Adrianus Verlinden (°1672 - † 13.8.1748), oorspronkelijk begraven op het hoogkoor, voor oud-schepen Engelbertus Hermans († 19.2.1775) en zijn echtgenote, en voor Berendrechts burgemeester Jan Joseph Peynen († 28.7.1900) zijn er opgesteld. Ook zijn de restanten van de in 1838 onder de kerkvloer ontdekte grafsteen van Gillis Damaes en Joanna van Obbueren ingewerkt, beiden gestorven in 1400. Deze grafsteen zou nog verwijzen naar de oudste, tot de 14de eeuw opklimmende kerk op deze locatie.

Het moderne gedeelte van de begraafplaats is omgeven door een ligusterhaag en gelegen rondom een centrale lindeboom. Aan de voet van deze boom is een klein ereperk ingericht voor de gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog. In de eenvormige hardstenen stèles in typerende vroege tussenoorlogse zijn in zwart geschilderde inscripties de namen van de gesneuvelden en oorlogsslachtoffers weergegeven. Hiernaast zijn de graven van vier tijdens de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde Berendrechtenaars gelegen. Tegen de scheidsmuur met de tuin van de pastorie is de strooiweide ingericht.

  • Kadasterarchief Antwerpen, 212: Kadastrale legger, Berendrecht, artikelnummer 19, 559.
  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 326#8057-8058, 326#26315-26316, 26319.
  • GEERTS G. 1982: De kapel van de Hagelberg te Berendrecht 1732-1982, Polderheem 17.3, 21-24.
  • HAMERLIJNCK E. 2005: Een nobel doel. Maak kennis met adellijke kasteelheren in België, Tielt, 82-83.
  • HAVERMANS R. 1992: De Kerk van Berendrecht, Polderheem 27.4, 17-23.
  • VAN SEVEREN E. 2013-2014: Inventarisatie Erfgoed WOI Provincie Antwerpen.

Auteurs: Van den Borne, Steven; Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkhof Berendrecht [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216123 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.