Het kasteeldomein Terlinden bestaat uit een U-vormig kasteel met hoofdgebouw uit 1913 en 18de-eeuwse zijvleugels, volledig omgeven door een gracht en toegankelijk via een achtzijdig poortgebouw en twee bruggen. Buiten de omwalling bevinden zich in het landschappelijk ingericht park diverse aanhorigheden waaronder een oranjerie, stallingen en een kasteelhoeve.

Historiek

Kasteel Terlinden is ook gekend als 'de Grote Verdoemenis', deze naam verwijst naar het verblijf van pater Quesnel (17de eeuw), een jansenist die er zijn ketters boek "Motif de droit du père Quesnel" schreef. In 1582 wordt het "Prachthoefken, genoemd 't goedt ter Linden" vermeld.

In 1667 is sprake van "de straete genoemt de twee steentiens", het zogenaamde ‘Hof ter Linden’ of ‘de Kleine Verdoemenis’ en een tweede gebouw, alwaar in 1775 voor Jaak-Angelus Dierikx een U-vormig kasteel wordt opgericht, waarvan enkel de zijvleugels en een deel van het poortgebouw zijn overgebleven. Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) is het gebouw (vermoedelijk nog de omwalde hoeve), omgeven door een boomgaard. Ten oosten van de omgrachting bevinden zich nog twee losstaande gebouwen.

In een kaartboek 'Caert en Landboek van Schaerbeke Dependentie der stad Aalst' van Petrus Martinus Rimbaut van het elfde (?) jaar der Franse Republiek (02/12/1802) is de ‘speeltuin’ afgebeeld met een duidelijke formele parkaanleg. Een eerste parkaanleg situeert zich dus tussen 1775 en 1802. Op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) en de Poppkaart (1842-1880) is de structuur van het park bij het "Ter linden Château" duidelijk herkenbaar.

In 1913, na de verkoop van het domein aan L. Geerinckx, werd een nieuw hoofdgebouw in neotraditionele stijl opgericht en werden poort en zijvleugels aangepast.

In 1978 werd het kasteeldomein zelf verkocht aan de stad Aalst, die het park voor het publiek openstelde en het gebouw ter beschikking stelde van administratieve diensten.

Beschrijving

Het kasteel is opgetrokken op een rechthoekig eiland binnen een rechthoekig omwalling, middenin een park. Het terras is afgesloten met een bakstenen muur met hardstenen balustrade.

Poortgebouw

Naast de grote beuk staat een achtzijdig poortgebouw onder piramidale bedaking (leien) van 1913. De rondboogvormige muuropeningen met hoekblokken, de kroonlijst op klossen waarboven zich een entablement met casementen bevindt en een rondboogpoort met zandstenen hoekblokken waarin een vleugelpoort met fraai gesculpteerde barokmakelaar met opschrift "Maria 1664" (hergebruikt materiaal) geplaatst werd, verlevendigen het gebouw. Rechts bevindt zich nog een aanbouw van één bouwlaag onder een afgewolfd zadeldak.

Kasteel

Het wooncomplex heeft drie bouwlagen en bestaat uit een centraal hoofdgebouw uit 1913 en twee zijvleugels uit de 18de eeuw, het gebouw werd opgetrokken in baksteen met gecementeerde banden en hoekblokken en een sporadisch gebruik van zandsteen (hergebruikt materiaal).

De rechthoekige zijvleugels bestaan uit een voorgevel van twee traveeën en een zijgevel van drie traveeën onder zadeldak (leien) van 1775 en werden aangepast in 1913. De vleugels zijn voorzien van rechthoekige vensters in omlijstingen van natuursteen onder een segmentboogvormige ontlastingsboog met negblokken en gecementeerde onder-, tussen- en bovendorpels. De zuidwestelijke vleugel heeft in de zijgevel aan de waterkant links een licht vooruitspringende erker. De voorgevels hebben een dakkapel.

Het hoofdgebouw van drie bouwlagen met vijf traveeën onder een schilddak (leien) dateert uit 1913 en werd opgetrokken in de plaats van een oudere vleugel, het wordt voorafgegaan door een bordes van twee brede treden. Het middenrisaliet van drie traveeën bevindt zich onder een diep schilddak. De rechthoekige muuropeningen zijn voorzien van natuurstenen lateien, uitgewerkt als doorlopende lijsten onder segmentboogvormige pseudo-ontlastingsbogen. De rechthoekige deur in vlakke natuurstenen omlijsting wordt geflankeerd door zuilen met bladkapitelen en bevindt zich onder een kroonlijst met balkon met hardstenen balustrade. Het segmentboogvormig deurvenster op de eerste verdieping bevindt zich in een kwartholle omlijsting en heeft flankerende Toscaanse pilasters en een geprofileerd boogtracé. De centrale dakkapel bevat drie rechthoekige vensteropeningen. De achtergevel heeft dezelfde ordonnantie als de voorgevel met beluikte benedenvensters en een deur. Een centraal brugje leidt over de gracht naar het park toe. Links bevindt zich de kapel met een spitsboogvenster op de eerste verdieping ingevuld met maaswerk en verder nog een aanbouw van één bouwlaag onder een afgewolfd zadeldak.

De meeste kamers zijn eenvoudig maar verzorgd afgewerkt met stucplafonds met omlopende lijsten en centrale rozet, neoclassicistische marmeren schouwen en parketvloeren in visgraatverband. De inkomhal daarentegen is ingericht in neo-Vlaamserenaissance-stijl met balkenzoldering, marmeren mozaïekvloer, eenvoudige lambrisering met effen paneelwerk en een monumentale schouw in neorenaissancestijl, waarvan de wangen uitgewerkt zijn met rood-wit geaderde, balustervormige kolommen met Ionisch kapiteel. De haardplaat met leliemotieven dateert uit 1733. Het noordoost georiënteerd hoeksalon bewaart een replica van een schouw in Duitse renaissancestijl gedateerd 1617 met luitspelende hermenfiguren, waarboven leeuwen met wapenschilden. Geen merkwaardig meubilair, historisch verbonden met het kasteel, werd aangetroffen; mogelijk behoren twee neorenaissance buffetten op de gelijkvloerse verdieping wel tot de neorenaissancestoffering van het interieur.

Stallen en oranjerie

In het park, voor het kasteel, bevinden zich de stallingen die bestaan uit één bouwlaag, zeven ongelijke traveeën onder een schilddak. De gebouwen dateren uit de tweede helft van de 18de eeuw en werden aangepast in de 20ste eeuw. Het is een baksteenbouw met gebruik van zandsteen, gekenmerkt door segmentboogvormige muuropeningen, deur en poort in een omlijsting van zandsteen met negblokken, en een dakkapel.

Haaks op de stalvleugel - ermee verbonden door een recent volume - bevindt zich de oranjerie uit de tweede helft van de 18de eeuw, die opgevat is als een volume van één hoge bouwlaag en vijf traveeën onder een schilddak. De neoclassicistische gecementeerde gevel wordt geritmeerd door pilasters met Ionische kapitelen onder entablement waartussen rechthoekige vensters met roedeverdeling die de traveeën markeren.

Kasteelhoeve

De gesloten kasteelhoeve bestaat uit witgeschilderde gebouwen van één bouwlaag onder zadeldaken (pannen) uit de 19de eeuw gegroepeerd rondom een gekasseide binnenkoer. Haaks op de inrijpoort ligt het boerenhuis met één bouwlaag onder zadeldak, uit de tweede helft van de 18de eeuw. In het eerste kwart van de 20ste eeuw werd de woning verhoogd met één bouwlaag onder een schilddak. De erfgevel kent verschillende aanbouwen onder lessenaarsdaken. Links is een zijgevel met sporen van vlechtingen te zien en verder is er nog een haakse stalvleugel en dwarsschuur aanwezig.

Kasteelpark

Het huidige wegenpatroon en de omwalling rond het kasteel zijn ongewijzigd gebleven. De aanplantingen zijn vermoedelijk recenter gebeurd, de exacte datum van de aanleg van het park in landschappelijke stijl is niet gekend. Het bomenbestand is volgroeid en de soortensamenstelling is gevarieerd. Dendrologisch is het gebied niet hoogst merkwaardig, maar dit belet niet dat het waardevol is als park met de daaraan verbonden - voornamelijk sociale - functies.

Op 16 maart 1982 werd een inventaris van het bomenbestand in het park opgemaakt. Volgende bomen werden geregistreerd: Coloradozilverspar (Abies concolor), Spaanse aak (Acer campestre), gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus), witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum), haagbeuk (Carpinus betulus ), Amerikaanse trompetboom (Catalpa bignonioides), blauwe ceder (Cedrus atlantica 'Glauca'), tweestijlige meidoorn (Crataegus laevigata 'Pauls’s Scarlet'), gewone beuk (Fagus sylvatica), bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), gewone es (Fraxinus exelsior), treures (Fraxinus exelsior 'Pendula'), pluimes (Fraxinus ornus), Japanse notenboom (Ginkgo biloba), magnolia (Magnolia x soulangeana), gewone spar (Picea abies), blauwe spar (Picea pungens 'Glauca'), Weymouthden (Pinus strobus), gewone plataan (Platanus x acerfolia), zoete kers (Prunus avium), zomereik (Quercus robur), Amerikaanse eik (Quercus rubra), schietwilg (Salix alba), mammoetboom (Sequoiadendron giganteum), meelbes (Sorbus aria), gewone lijsterbes (Sorbus aucuparia), moerascipres (Taxodium distichum), zomerlinde (Tilia platyphyllos), zilverlinde (Tilia tomentosa), Hollandse linde (Tilia x europaea) en ruwe iep (Ulmus glabra).