erfgoedobject

Onderstation Compagnie Electrique Anversoise

bouwkundig element
ID
302200
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302200

Juridische gevolgen

Beschrijving

Onderstation van de elektriciteitsmaatschappij Compagnie Électrique Anversoise, waarvoor bouwaanvraag uit 1908. Uit het bouwdossier vallen ontwerper noch aannemer af te leiden, maar vermoedelijk gaat het om een ingenieur of de technische dienst van de maatschappij zelf. De industriële hal werd opgericht op het binnenterrein van een geheel van vijf gekoppelde rijwoningen in neoclassicistische stijl, Van Diepenbeeckstraat 43-51, gebouwd in opdracht van de heer L. Berckelaers, naar een ontwerp door de architect Frans Claes uit 1886. Voordien bevond zich hier een koetshuis met stallen, wellicht een huurhouderij. Het onderstation behoort tot de vroege relicten van de elektriciteitsdistributie in Antwerpen, die in 1900 van start ging.

De Compagnie Électrique Anversoise werd op 6 juli 1898 opgericht, en verkreeg nog dezelfde maand de concessie voor elektrische verlichting in Antwerpen. Twee eerdere pogingen tot elektriciteitsproductie en -distributie in Antwerpen waren op een faillissement uitgedraaid. De in 1884 opgerichte Compagnie Générale d’Électricité, liet een eerste centrale bouwen en een netwerk aanleggen, maar stuitte op een veto van de Imperial Continental Gas Association. Deze concessiehouder van de gasverlichting in Antwerpen, zag elektrische verlichting als een aanslag op haar monopolie, en werd hierin na een jarenlange juridische strijd door het gerecht bevestigd. In 1892 werd door François Van Rysselberghe en Léon Morris een nieuwe elektriciteitsmaatschappij opgericht, de Compagnie Hydro-Electrique Anversoise, die elektriciteit produceerde op basis van waterkracht, maar niet rendabel bleek. De wel succesvolle Compagnie Électrique Anversoise, met hoofdzetel aan de Cockerillkaai, bouwde in de periode vóór de Eerste Wereldoorlog een netwerk uit van fabrieken of centrales, onderstations en transformatorposten verspreid over het grondgebied van de stad, waarvan naast meerdere elektriciteitscabines onder meer een centrale in de Timmerwerfstraat en onderstations in de Duinstraat en de Van Diepenbeeckstraat bewaard zijn. Vanaf 1907 tot zijn overlijden in 1930 was Joseph Hertogs als huisarchitect bij de vele bouwprojecten van de maatschappij betrokken. Opgeslorpt door Société d’Electricité de l’Escaut, werd de elektriciteitsmaatschappij in 1934 omgedoopt tot Compagnie Anversoise de Participations Financières et d’Entreprises.

Het onderstation vormt een dubbelhoge, eenbeukige hal op een rechthoekige plattegrond, opgetrokken in baksteenbouw, afgedekt door een ijzeren dakspant met nokruiter. Deze wordt links, rechts en achteraan geflankeerd door lagere aanbouwen van twee niveaus onder plat dak. De tuitgevel aan het binnenplein heeft een rechthoekige inrijpoort overspannen door een ijzeren I-balk, geflankeerd door tweelichten. Drie rondbogige fabrieksramen doorbreken de bovenverdieping. Vrijstaande traveeën van de zijgevels met getoogde fabrieksramen.

De toegang tot het onderstation geschiedt via een inrijpoort met bewaard smeedijzeren hek, in het middenpand van de huizenrij.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1908#540, 1908#960 en 1886#607.
  • BRION R. & Moreau J.-L. 2006: Inventaire des Archives de la Société Electrabel (premier versement) 1893-1991, Brussel, 15-24.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onderstation Compagnie Electrique Anversoise [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302200 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.