erfgoedobject

Sint-Michielsgesticht

bouwkundig element
ID
31252
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31252

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig Sint-Michielsgesticht, sinds 1970 Stedelijke Muziekacademie, en Stadsbibliotheek. Gebouwencomplex met hoofdvleugel aan de Werf (nummer 4-6), aansluitend bij twee zijvleugels respectievelijk uitgevend in de Duinkerkestraat (Werf nummer 2/ Duinkerkestraat nummer 22) en de Sint-Annastraat (nummer 15).

Oorspronkelijk caritatieve instelling teruggaand op een in 1754 gesticht tehuis voor weesmeisjes onder de initiële impuls van kanunnik Proventier (zie ook Sint-Annaplein). 1765: bouw van het Sint-Michielsgesticht - het oudste gedeelte van de hoofdvleugel - als huisvesting voor wezen, echter ook voorzieningen met betrekking tot zondagsonderwijs en kantonderricht. Tijdens de Franse Revolutie fungeert het gesticht respectievelijk als hospitaal en kazerne. In 1828 wordt de in schulden verkerende stichting overgemaakt aan de Burgerlijke Godshuizen. Vanaf 1851 dient het gebouw ook als bejaardentehuis voor vrouwen aanvankelijk afkomstig uit het 'Maison de Charité' in de Veurnestraat nummer 55. Rond 1900 volgt een uitbreiding met een rechts aanpalend, later omgebouwd hopmagazijn en een links aanleunende herberg op de hoek bij de Duinkerkestraat (Werf nummer 2/Duinkerkestraat nummer 22), allebei schenkingen van burgemeester F. Berten. In 1903 bouwt men een neogotische kapel in de achterliggende tuin, met een aansluitende lage vleugel genaamd 'Elisabethkwartier' en een soldatenhospitaal tijdens de Eerste Wereldoorlog.

De Kapel, een gedeelte van het 'Elisabethkwartier' en een laag nutsgebouw aan de Sint-Annastraat, werden onlangs gesloopt omwille van een nieuw cultureel centrum.

Werf nummer 4-6: Hoofdvleugel van tweeëndertig traveeën en twee bouwlagen onder geknikt - behalve de drie linker traveeën - zadeldak (nokrichting parallel aan de straat, pannen). Oudste gedeelte van 1765 volgens bouwnaden en bedaking vermoedelijk vijfentwintig traveeën tellend, later verlengd met vier traveeën rechts en drie traveeën links in aansluitende bouwtrant. Resulterende brede lijstgevel van verankerde donkerrode baksteen getypeerd door het gebruik van gele bakstenen voor de muuropeningen op de begane grond. Classicistische inslag, zie de drie ordonnerende kolossale pilasters met ingediepte voegen, herhaald in gele baksteen als omlijsting onder bekronend driehoekig fronton met beeldnisje voor een respectievelijk getoogde en rondbogige deur met hanenkam. Getoogde vensters onder strekse latei onder meer van gele baksteen en met bijkomende sluitsteen op de begane grond uitgezonderd de drie vensters rechts; betegelde afzaten. Rechts, korfbogige koetspoort in omlijsting van gele bakstenen. Blijkbaar grosso modo vernieuwd venster- en deurhoutwerk naar 18de-eeuws patroon, zie kruisramen met kleine roeden. Houten gootlijst op consoles.

Vlakker gehouden achtergevel. Mogelijk behouden laat-18de-eeuws houtwerk voor twee deuren.

Interieur: twee- en éénbeukige kelder, met bakstenen kruisgewelven en dito bevloering. Zogenaamd 'Kapittelzaaltje' met gemarmerde houten schouw waarvan de wangen bezet zijn met geglazuurde siertegels. Zolder: dubbel schaargebint en nokgebint met geschoorde nokstijl.

Sint-Annastraat nummer 15: Schuin aanleunende korte zijvleugel in aansluitende bouwtrant, heden onder meer de woning van de huisbewaarder. Aan de tuinzijde bevinden zich vier houten dakkapellen met puntgeveltje en leienbeschieting.

Werf Nummer 2/ Duinkerkestraat nummer 22: Vroeger herberg 'Duynkerke', rond 1900 ingelijfd bij het Sint-Michielsgesticht. Tijdens de Eerste Wereldoorlog nagenoeg totaal verwoest en nadien heropgebouwd mogelijk in grote lijnen naar het vooroorlogse patroon. Vanaf 1953 tot 1974 fungeerde het pand als bureel en vergaderlokaal van de Commissie voor Openbare Onderstand, heden secretariaat van de Stedelijke Muziekacademie.

Hoekgebouw van zes traveeën + afgeschuinde hoek + zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak  met mechanische pannen. Baksteenbouw op sokkel van (hergebruikte ?) Atrechtse zandsteen. Lijstgevel met inslag van de neorococostijl, zie getoogde vensters opgenomen in geriemde omlijsting van gele baksteen onder druiplijstje. Kruisramen met kleine roedeverdeling. Soortgelijk omlijst bovenlicht voor de deur met geblokte, gele bakstenen rechtstanden onder rechte tussendorpel van simili- of Euvillesteen. Aan de Duinkerkestraatzijde bevindt zich een getoogde koetspoort opgenomen in omlijsting van simili- of Euvillesteen; arduinen schamppalen.

  • DEPOORTER C., COSSEY S. & TILLIE W. 1987: De oorlog achter het front, Poperinge, 109.
  • TILLIE W. 1975: Historische gevels en gebouwen. Monumentenjaar 1975, Poperinge, 58-59.

Bron: DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Poperinge, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Michielsgesticht [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31252 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.