erfgoedobject

Semi-gesloten hoeve

bouwkundig element
ID
31694
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31694

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Semi-gesloten hoeve
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Semi-gesloten hoeve
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Semi-gesloten hoeve: omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

De vakwerkhoeve is gelegen in de Molenstraat, een eindje van de straat verwijderd. Het betreft een semi-gesloten hoeve die gegroeid is uit een 18de-eeuwse constructie. In de loop van de tweede helft van de 19de eeuw en de 20ste eeuw werd het complex verder aangepast en uitgebreid. De hoeve hoort bij een reeks vakwerkgebouwen in het oude kwartier Ter Linden, een kwartier in het noordwesten van het grondgebied Alken.

Historiek

De semi-gesloten hoeve in de Molenstraat gaat in kern mogelijk terug op een kleine constructie, weergegeven op de Ferrariskaart in de onmiddelijke nabijheid van de Augustijne Wooning aan de oever van de Herk. Het primitief kadaster geeft op dezelfde plaats een L-vormige constructie weer, met een lange vleugel, parallel met de Herk, en een achterwaartse vleugel ten oosten. De verdere evolutie van dit primitieve complex kan worden gereconstrueerd aan de hand van de kadastrale mutatieschetsen. Omstreeks 1879 werd een buitenerfs bakhuis toegevoegd, rechts achter het complex. Rond 1881 werd een nieuw erf gecreëerd vóór het bestaande geheel, links en vooraan afgeboord door nieuw toegevoegde vleugels. Omstreeks 1904 werden de oude en nieuwe gebouwen tot één geheel versmolten. Het nieuwe voorerf werd omstreeks 1966 rechts afgebakend door twee kleine, vrijstaande constructies. Een vrijstaande nieuwbouw werd in 1968 gerealiseerd vóór het bestaande complex.

Beschrijving

De huidige hoeve is een semi-gesloten vakwerkcomplex, een eindje van de straat verwijderd, gelegen aan de oever van de Herk, te midden van uitgestrekte akkers en weiland met populieren (Populus). De gebouwen bleven grotendeels bewaard in stijl- en regelwerk met witgekalkte lemen vullingen en onder pannen zadeldaken.

Het ensemble bestaat uit een woonhuis en stal in de achtervleugel, rechts aansluitend bij een haakse, achterwaartse dwarsschuur, links bij een lage, voorwaartse linkervleugel waarin zich een varkensstal bevindt, en tot slot een straatvleugel met bijkomende stallingen. Woonhuis en schuur zouden kunnen worden geassocieerd met de oude kern die wordt weergegeven op de Ferrariskaart (1771-1777) en waarvan de accuratesse wordt bevestigd door het primitief kadaster. De voorste en linkse stalvleugel kunnen worden geassocieerd met de toevoegingen die in kern teruggaan tot 1881. Het ensemble van gebouwen is geschikt rond een rechthoekig, gedeeltelijk gekasseid erf, voorzien van een centrale mestvaalt. Dit erf is aan de rechterzijde afgesloten door muurwerk, waarin een ijzeren hek is uitgespaard. Een oprijlaan leidt van hieraf naar de Molenstraat. Buiten het erf, rechts van het complex, bleef een waterput bewaard. De constructies uit 1966 en 1968 zijn toevoegingen zonder erfgoedwaarde, die de oorspronkelijke constellatie niet schaden.

Het woonhuis en de stal tellen samen zes traveeën. De vakwerkstructuur is aangebracht op een lage bakstenen stoel met gepikte plint. De erfzijde is opengewerkt met twee mogelijk oorspronkelijke deuren en twee aangepaste vensters. Het rechtergedeelte heeft sinds de publicatie van het boekdeel Bouwen door de Eeuwen Heen 14n4 stenen vullingen. De achtergevel heeft twee oorspronkelijke, kleine vensters en twee grote recente vensters. De westelijke zijgevel gaat gedeeltelijk schuil achter een aangebouwde travee met een bolkozijn onder lessenaarsdak. De geveltop is beschoten met kunstleien.

De dwarsschuur telt vijf traveeën onder een zadeldak, gedeeltelijk met Vlaamse, gedeeltelijk met mechanische pannen, en naar achteren toe uitgebreid onder een aansluitend schilddak. De vakwerkconstructie rust op een lage, bakstenen stoel. De achtergevel (west) en de zijgevel (erfzijde) zijn versteend. Beide zijgevels zijn beschoten met kunstleien.

De lage varkensstal telt zeven traveeën, met drie zolderluiken en zes deuren, waarvan vijf halfdeuren zijn. Tegen de erfgevel is een aanbouwsel onder lessenaarsdak voorzien.

De hoge stal (zuid) telt vier traveeën in stijl- en regelwerk met deels bakstenen, deels lemen vullingen op een verhoogde, bakstenen stoel. Aan de erfzijde bleven een zolderluik en een halfdeur bewaard. In de versteende en met pannen beschoten linkse zijgevel bevindt zich een poort.

  • Kadasterarchief Limburg, mutatieschetsen Alken, 1879/6, 1881/7, 1904/29, 1966/25 en 1968/27.
  • PAUWELS D., SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur. Deel 14n 4. Provincie Limburg. Arrondissement Tongeren. Kanton Borgloon, Turnhout, 27-28.

Bron: Beschermingsdossier DL002247, Vakwerk in Ter Linden (digitaal dossier)
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Semi-gesloten hoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31694 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.