Historiek

Het kasteel was de residentie van de heren van Gorsleeuw, achtereenvolgens bezit van de familie van Leeuw (19de eeuw), van Gelinden (14de - 15de eeuw), van den Bosch (1436 - 17de eeuw), van Bodbergen (1639 - 1701) en de Copis (1701 - tweede helft 19de eeuw). In de tweede helft van de 19de eeuw komt het door huwelijk in het bezit van de familie d'Aspremont-Lynden en in 1917 van Bauduin de Beaufort (✝ 1960). Van 1967 tot 1973 wordt het kasteel als restaurant uitgebaat, waarna het verkocht wordt aan de huidige eigenaar.

Hoewel er reeds in de vroege 13de eeuw sprake is van de heren van Leeuw en men een middeleeuwse burcht op deze plaats kan veronderstellen, gaan de oudste zichtbare materiële sporen slechts terug tot een gebouw in Maasstijl uit de 17de eeuw. Op de Ferrariskaart (1771-77) is het kasteel voorgesteld als een U-vormig complex met aan de westzijde het neerhof in de vorm van twee parallelle vleugels; het kasteel is er omringd door grachten die nog gedeeltelijk te herkennen zijn in de huidige vijver. In deze vorm is het kasteel voorgesteld door Ph. de Corswarem, circa 1800. De binnenplaats is aan de open zijde door een muur afgesloten; in de zuidwestelijke hoek bevindt zich een toren. Circa 1820 laat de toenmalige baron de Copis het kasteel verbouwen tot een classicistisch geheel. In de Atlas van de Buurtwegen (1844) verschijnt het kasteel in zijn grootste uitgestrektheid. De U-vormige kern is nog herkenbaar, maar de meeste vleugels zijn vervangen door nieuwe gebouwen, en de classicistische zuidelijke voorgevel verandert de oriëntatie van het kasteel ingrijpend. De zuidelijke gracht wordt gedempt en de noordelijke en oostelijke gracht worden verbonden tot een grote vijver met eiland. De kasteelhoeve wordt afgebroken en vlak bij de straat heropgebouwd. In de loop van de tweede helft van de 19de eeuw wordt de noordelijke vleugel van het 17de-eeuwse kasteel afgebroken. In 1923 wordt tegen de noordelijke gevel een ronde toren aangebouwd.

Beschrijving kasteel

Gelegen in een mooi, ommuurd park in landschapsstijl. In zijn huidige vorm heeft het kasteel een asymmetrisch grondplan met een lange zuidelijke vleugel en een korte noordelijke vleugel, verbonden door een dwarsvleugel. Witgekalkt bakstenen gebouw, grotendeels onder mansardedak. Volledig onderkelderd; resten van kelders van afgebroken vleugels.

Streng geordonneerde zuidelijke voorgevel van circa 1820 naar ontwerp van M. Raskin. Elf traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder mansardedak (leien) met dakkapellen. Hardstenen hoekbanden; onder de geprofileerde kroonlijst een mergelstenen en daaronder een hardstenen lijst. Hardstenen plint met halfronde, getraliede keldervensters. Middenrisaliet van drie traveeën; sterk verhoogde begane grond; toegangstrap geflankeerd door twee leeuwen in terracotta, gesigneerd DE TOMBAY DE LIEGE FECIT; bordes gemarkeerd door vier Ionische zuilen onder hoofdgestel en koepeldak aansluitend bij het mansardedak. Rechthoekige vensters met luiken; op de eerste bouwlaag, hardstenen latei met druiplijst, met elkaar verbonden door een mergelstenen band; hardstenen onderdorpel; op de tweede bouwlaag, hardstenen latei en dito geprofileerde lekdrempel. Drie rechthoekige vleugeldeuren met luiken. In de achtergevel is de kern uit 17de eeuw goed herkenbaar: verankerde gevel met mergelstenen banden en ontlastingsbogen over vijf traveeën; de twee linkse traveeën zijn aangebouwd circa 1820. Lage hardstenen plint waarop gecementeerde band; rechthoekige keldervensters in hardstenen omlijsting; hardstenen hoekband. Kroonlijst op mergelstenen consoles. Rechthoekige vensters uit eind 18de of eerste kwart 19de eeuw in hardstenen omlijsting met duimen.

Dwarsvleugel met op de tweede bouwlaag getoogde vensters in kalkstenen omlijsting met sluitsteen uit laatste kwart 18de eeuw. Dito poort op geblokte pilasters; hergebruikt ingewerkt houtwerk. In 1923 aangebouwde ronde toren met cilindervormige steunberen en koepeldak; drie rechthoekige vensters in hardstenen omlijsting en twee dito oeils-de-boeuf.

Korte noordelijke vleugel uit de 18de eeuw, mogelijk met oudere kern, met westelijke toegang; onder schilddak met dakkapellen. Vensters uit laatste kwart 18de eeuw met origineel glas en houten roeden. Aangebouwde westelijke gevel van circa 1800; wit- en grijsgecementeerde gevel met mergelstenen frontonvulling en constructieve delen in deels hergebruikte hardsteen (plintbasis, zuilen, deuren- en frontonomlijsting). Vleugeldeur tussen twee Toscaanse zuilen op vierkante basis; deze schragen een balkon met ijzeren balustrade, toegankelijk via een rondboogvleugeldeur. De siervazen aan weerszijde van het fronton doen ook dienst als schouwen. Aan de zuidzijde van deze vleugel een ronde uitbouw van één bouwlaag onder koepelvormig dak; een vergelijkbare uitbouw aan de noordzijde is afgebroken.

In het interieur resten nog verschillende gave elementen uit de 18de eeuw en vooral 19de eeuw. Inkomhal in empirestijl met marmeren vloer en ingelegd stervormig motief; de wanden zijn wit gemarmerd en de voorstaande zuilen rood. Grand salon rechts van de inkomhal in empirestijl. Empiresalon aan de overzijde van de inkomhal. Rechts ervan, het petit salon, met stucwerk uit de 18de en 19de eeuw, onder meer met voorstelling van de zeven 'artes liberales' en een moraliserend tafereel boven de schouwmantel. De westelijke ingang van de noordelijke vleugel geeft toegang tot een ovaal theesalon. De zeer fraaie decoratie uit het laatste kwart van de 18de eeuw in Lodewijk XVI-stijl met bloemen en vazen, mogelijk toe te schrijven aan de gebroeders Moretti, die in dezelfde periode actief waren in Heks en Annevoie.

In het park staan ten noorden twee kleine constructies: een langgestrekte bijenhal in vakwerk met bakstenen vullingen uit de 19de eeuw, en een romantische torenruïne uit de tweede helft van de 19de eeuw van baksteen met houten kozijnen, versierd met kantelen, lisenen en profielen. IJskelder onder het gebouw.

Beschrijving kasteelhoeve

Gesloten hoeve, sinds 1965 gescheiden van het kasteel. Het oorspronkelijke neerhof van het kasteel bestond uit twee parallelle vleugels onmiddellijk ten zuidwesten van het kasteel, in een symmetrische schikking met het U-vormige kasteel (Ferrariskaart, 1771-77). Waarschijnlijk bij de verbouwing van het kasteel circa 1820 wordt deze hoeve afgebroken en vervangen door een U-vormige hoeve ten zuiden van het kasteel, aan de straat, met de open zijde van het erf naar het noordoosten, zie Atlas van de Buurtwegen (1844). Waarschijnlijk evolueert de hoeve in de tweede helft van de 19de eeuw tot een gesloten geheel.

Bakstenen gebouwen van twee bouwlagen, witgeschilderd aan erfzijde, onder zadeldaken, gegroepeerd rondom een rechthoekig, gekasseid erf met mestvaalt naast de noordwestelijke stalvleugel. Ook de ruimte tussen de hoeve en de straat is gekasseid. De zuidoostelijke vleugel omvat de inrijpoort, met links het woonhuis en rechts stallen. Rondboogpoort in een kalkstenen omlijsting met negblokken in regelmatig verband. Houten duifhuis boven de inrijpoort aan erfzijde. Het woonhuis is voorzien van rechthoekige vensters in een vlakke, kalkstenen omlijsting, en dito deuren met tussendorpel. De stal heeft gelijkaardige muuropeningen. Dit geldt ook voor de stallen in de noordoostelijke en zuidwestelijke vleugel. Achteraan het erf, in de noordwestelijke vleugel, dubbele dwarschuur, voorzien van twee rondboogpoorten van het hoger beschreven type.