erfgoedobject

Kasteeldomein

bouwkundig / landschappelijk element
ID
33124
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/33124

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kasteel heropgebouwd op de vooroorlogse plaats naar verluidt in de jaren 1930. Oorspronkelijk eigendom van de familie Keingiaert de Gheluvelt, doch nu toebehorend aan de vereniging van de Adel van het Belgische Rijk.

Gelegen ten oosten van de kerk middenin een park naar Engels model aangelegd met loofbomen, grasperken en restant van omwalling uitgewerkt tot vijver met drie bruggen - onder meer twee boogbruggen - voorzien van gietijzeren leuning. Rechte toegangsdreef (hoofdingang) vanaf de Geluveldplaats. Verder ook nog tennisveld en staande wip in het westelijk parkdeel. Ten noorden van het kasteel voormalige conciërgewoning met koetshuis en stal, nu verbouwd tot villa.

Kasteel. Benaderende reconstructie van het vooroorlogse 18de-eeuwse uitzicht met classicistische inslag, echter met toevoeging van één travee links én rechts van het middenrisaliet en verhoging van de hoektorens met één verdieping.

Statig dubbelhuis van negen traveeën en twee bouwlagen met verhoogde begane grond onder schilddak (leien), gedomineerd door twee licht vooruitspringende hoektorens met drie verdiepingen onder ingesnoerd tentdak (leien) met windvaan. Rode baksteenbouw; arduin onder meer voor de omlopende sokkelmarkering, put-, kroonlijst, en omlijsting van de muuropeningen. Middenrisaliet van een bredere travee tussen geblokte hoekbanden van arduin en bekroond met driehoekig fronton waarin het familiewapen en de -spreuk "Deforti. Dulcedo" tussen rankwerk van eikels en eikenbladeren. Rechthoekige vensters in vlakke omlijsting, onder meer drielicht op de bovenverdieping van het risaliet. Getraliede kelderopeningen. Rondboogdeur opgenomen in geblokte rechthoekige omlijsting met pilasters onder geprofileerde kroonlijst. Steektrap met bordes. Torenoksels: rechthoekig dienstdeurtje verdiept in rondboogomlijsting met de wapenschilden en spreuk op banderol in het boogveld; steektrap. "Traditioneel" vensterhoutwerk met grote en kleine roedeverdeling, echter meer neoclassicistisch geïnspireerd bij de deels beglaasde vleugeldeur met radvormig bovenlicht. Geprofileerde gootlijst op houten modillons. Vier houten dakkapellen met driehoekig fronton. Hoge schoorstenen voorzien van geblokte hoekbanden.

Soortgelijke achtergevel, hier echter tot driezijdig avant-corps uitgewerkt middenrisaliet met ontdubbelde én gebogen steektrap, tot hoekrisalieten herleide torens, en schaarser gebruik van arduin. Zijgevels van vijf traveeën. Dito muuropeningen als achtergevel. Sober interieur.


Bron: DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kantons Mesen - Wervik - Zonnebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Parkaanleg

De familie de Keingiaert verwierf in 1737 via erfenis een "behuysde hofstede" met omringende gronden. Rond 1740 werd deze hofstede tot kasteel omgevormd. Een eerste afbeelding van het kasteeldomein van Geluveld dateert uit het laatste kwart van de 18de eeuw. Een rechte toegangsdreef van aan de kerk loopt naar het binnen een rechthoekige walgracht gelegen landhuis. Twee bijgebouwen rechts en links van de toegangsbrug versterken het symmetrisch karakter van de aanleg. De omgeving bestaat uit bossen en boomgaarden en de percelen rondom de woning zijn volgens de leggers van het Primitief kadaster als weide in gebruik. In het midden van de 19de eeuw krijgt het kasteel een tweede toegang langs de Kasteelstraat. Pas op de topografische kaart van 1911 zijn er voor het eerst sporen van een aanleg in landschappelijke stijl zichtbaar. Daarbij wordt een golvend wandelpad ten noorden van de toegangsdreef aangelegd. In het interbellum wordt het park na de geleden oorlogsschade deels heraangelegd. Zo wordt het westelijke deel van de deels bewaarde walgracht tot een vijver met eilandje omgevormd. De onmiddellijke omgeving van het kasteel krijgt een meer formele aanleg met paden in rode schist. Het park wordt verder oostwaarts uitgebreid en verfraaid met een tennisveld en een nabijgelegen rozenboog op kunstmatig heuveltje.

Het park van circa 9 hectare is heden langs de noordzijde begrensd door de Scherriabeek en langs het zuiden door de Kasteelstraat. Twee bakstenen gekanteelde torentjes markeren de grens van het kasteeldomein langs deze straat. In de afsluitingshaag van haagbeuk zitten nog restanten van een kruishaag. De lange rechte inrit vanaf de kerk heeft zijn dreefaspect verloren. Ook  het voorplein werd recent heraangelegd met klinkers in een eigentijds patroon. In het park werden op verschillende plaatsen kettingpalen uit het park van Deurle geplaatst. De staande wip aan de ingang en ten noorden van de dreef behoort tot de Sint-Sebastiaansgilde die in 1836 door burgemeester en kasteelheer François Bruno Keingiaert de Gheluvelt werd gesticht.

Tijdens een plaatsbezoek in 2012 werden volgende bomen geïnventariseerd: een moerascypres met brede kroon (Taxodium distichum ‘Orleans’) met een stamomtrek van 259 cm (standaard gemeten op 150 cm hoogte), een zomereik (Querqus robur) van 270 cm, een watercipres (Metaseqouia glyptostroboides) van 213 cm en een tulpenboom (Liriodendron tulipifera) met een omtrek van 310 cm op 80 cm hoogte. Mogelijk dateert een deel van de bomen nog uit de vooroorlogse periode. In het park zijn nog een aantal interessante parkbomen aanwezig zoals een Californische cipres (Chameacyparis lawsoniana) en Japanse ceder (Cryptomeria japonica) , beiden vermoedelijk uit de jaren 1950, verder Jezospar (Picea jezoensis), kerspruim en Servische spar (Picea omorika), Noorse esdoorn, Europese lork, perelaar, appelboom, hemelboom, Japanse kerselaar en notenboom. In de struiklaag: in ronde perken aangeplante rododendronmassieven, azalea’s, een aantal oude exemplaren van Buxus sempervirens ‘Rotundifolia’ en klimop met diep ingesneden blad (Hedera helix ‘Sagittifolia’). 

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Primitief kadaster Zonnebeke, afdeling IV (Geluveld), sectie A, 1830-1834.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000
  • Topografische kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930, schaal 1:20.000.
  • Priem V. 1998: Kastelen en landhuizen in de Westhoek, Ieper, 184-193. 
  • Mondelinge informatie verkregen van de eigenaar (17 september 2012).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/33124 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.