erfgoedobject

Hof de Méan

bouwkundig element
ID
37052
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37052

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hof de Méan
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Hof de Méan
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Hof de Méan: omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Voormalig Hof de Méan uit het begin van de 17de eeuw, tot 1872 verblijfplaats van de familie de Méan, sinds de 16de eeuw heren van de heerlijkheid Meer-Bolder. Na 1872 achtereenvolgens in bezit van de familie de Schaetzen en de familie Claes. Vervolgens omstreeks de jaren 1920 in twee delen gesplitst, waarbij het westelijke deel ingericht werd als landbouwuitbating. De achterin gelegen dienstgebouwen en de gevels aan erfzijde werden vrijwel volledig gewijzigd, zodat alleen de gevels aan de straatzijde hun oorspronkelijk uitzicht behielden.

Het Hof de Méan situeert zich in het dorpscentrum van het vroegere Bolder, nu deelgemeente van Zichen-Zussen-Bolder. Door het ontbreken van een parochiekerk ontwikkelde het dorp zich vanaf het ontstaan van het Hof de Méan in de 17de eeuw rond deze vroegere heerlijke verblijfplaats. De belangrijkste straten komen er samen. Tot nu is deze centrumfunctie van het hof ongewijzigd gebleven en heeft het hof aan de kruisende straten een belangrijke historische en ruimtelijk-structurerende betekenis.

Het imposante Hof de Méan vertoont aan de straatzijde van links naar rechts (van zuidwesten naar noordoosten) een aaneenschakeling van vier gebouwen in dezelfde Maaslandse renaissancestijl die één visueel geheel vormen: een hoektoren, een dienstgebouw, een poortgebouw en een herenhuis.

Het herenhuis, gelegen op de hoek met de de Méanstraat, is een kopie van 1942 van het gebouw dat dateerde van 1619; en waarvan de oorspronkelijke ordonnantie met reminiscenties naar de renaissancestijl in de tweede helft van de 17de eeuw werd aangepast (kalkstenen vensters). Na de verdeling van het Hof de Méan in de jaren 1920 werd dit herenhuis ingericht als herberg met kruidenierszaak. Tijdens WO II werd het gebouw echter ernstig beschadigd en werd het naar oorspronkelijk model heropgebouwd. In de jaren 1970 werd het vroegere herenhuis gebruikt als feestzaal. Thans is het omgevormd tot meergezinswoning.

Het herenhuis is een massief breedhuis van vier + vier traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (kunstleien). Het bakstenen gebouw heeft mergelstenen banden en hoekblokken op een hoge plint van silex, kenmerkend voor de regionale bouwstijl. Gesmeed ijzeren muurankers, S-vormig en met krullen. Geprofileerde mergelstenen kroonlijst op ojiefvormige consoles, aan de Méanstraat met trigliefenmotief. Geprofileerde mergelstenen waterlijst. Kalkstenen kruis- en kloosterkozijnen met negblokken, voorzien van de ontlastingsbogen der oorspronkelijke muuropeningen, met geprofileerde driehoekige en spitsboogvormige mergelstenen druiplijsten. Boven één van de benedenvensters is er een wapenschild met erboven het opschrift MEANTI/ VT/ DECET. Boven de rechthoekige deur in een hardstenen omlijsting (19de eeuw ?) is een gevelsteen met opschrift ANNO/ 1619.

Het herenhuis grenst ten westen aan het naar voor springende brede poortgebouw, dat de toegang is tot het erf en de achterliggende landbouwgebouwen. Het poortgebouw is een bak- en mergelstenen gebouw onder zadeldak, op de sluitsteen van de poort gedateerd 162(7?). Gesmeed ijzeren muurankers, S-vormig en met krullen. Geprofileerde mergelstenen kroonlijst, banden en hoekbanden van mergelsteen. Twee kloosterkozijnen in mergelstenen omlijsting met negblokken en kalkstenen dorpels. Brede rondboogpoort in een omlijsting van gebouchardeerde kalksteen met negblokken, sluitsteen en geprofileerde mergelstenen druiplijst. Oorspronkelijke bruinrood geschilderde houten poort, opgeklampt en genageld in geometrisch motief, met typisch voetgangerspoortje. Boven de poort, een kalkstenen wapenschild, een recente gevelsteen met opschrift "Hof de Méan", en een mergelstenen wapenschild met datering 1871.

Links of ten westen van het poortgebouw in hetzelfde gevelvlak, situeert zich het vroegere dienstgebouw, dat op zijn beurt begrensd wordt door de hoektoren. Het volume van twee bouwlagen en traveeën klimt in kern ook op tot de 17de eeuw. De baksteenbouw vertoont een gelijkaardige afwerking als de belendende constructies: een hoge plint (deels verstopt achter een jongere cementering) en speklagen in natuursteen, gesmeed ijzeren lange en S-vormige muurankers. De gevel aan de straatzijde is voorts doorbroken door gekoppelde en enkele kloostervensters in een verspringende ordonnantie, gevat in een hardstenen omlijsting.

De tot de 17de eeuw opklimmende hoektoren en mogelijk eertijds ook duiventoren, sluit het historische bouwblok van het Hof de Méan ten westen af. De hoge vierkante hoektoren telt twee bouwlagen onder een tentdak met octogonale bekroning en windwijzer. Bakstenen gebouw met mergelstenen speklagen, de linker zijgevel is volledig van mergelsteen. Gesmeed ijzeren muurankers, voornamelijk S-vormig. Mergelstenen hoekbanden. De oorspronkelijke muuropeningen zijn de mergelstenen kloosterkozijnen met negblokken en kalkstenen dorpels; twee getraliede, rechthoekige benedenvensters in kalkstenen omlijsting (begin 19de eeuw).

De aanhorigheden aan het rechthoekige verharde erf zijn niet zichtbaar vanaf het openbaar domein.

De ten noordwesten ingeplante dwarsschuur ging oorspronkelijk wellicht terug op een 18de-eeuws volume, werd in de loop van de 20ste eeuw ingekort en verbouwd, tot het bij een brand midden de jaren 1980 quasi integraal vernield werd. Om het gesloten erfkarakter te herstellen werd de erfgevel van de schuur omstreeks 1986 heropgebouwd in een bak- en (mergel)steenstijl geïnspireerd op het vroegere voorkomen. Daarachter werd, in functie van het toenmalige landbouwbedrijf, een nieuwe en grotere structuur in andere materialen en met een andere vormgeving opgetrokken.

De vroegere vrijstaande remise, ten westen van de hoofdvleugel en haaks op de straat georiënteerd, werd omstreeks 1909 gebouwd ter vervanging van lagere aanhorigheden. In 2007 werd deze omgevormd tot een woning, met behoud van de nokhoogte en de straatgevel in bak- en zandsteenstijl om de visuele eenheid met het monument en de ommuurde tuin te verzekeren.

  • Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL000398, Riemst 45 monumenten en 26 dorpsgezichten (GYSELINCK J. 1995).
  • Onroerend Erfgoed, Opheffingsdossier 4.001/73066/110.1, Omgeving van het Hof de Méan (S.N. 2024).
  • JONGEN M. 2015: Hof de Méan. Bouwhistorische nota van een vierkantshoeve – kasteel Bolderstraat 60-62 - 3770 Riemst (Zichen-Zussen-Bolder) in opdracht van Mathieu Levenstond, architect, onuitgegeven studie.
  • PAQUAY J., De Heerlijkheid Mheer-Bolre, (Jaarboek van het Limburgsch Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 47, 1933, p.125-127).
  • SCHAETZEN O., Château de Bolré, (Bulletin de la Société scientifique et littéraire du Limbourg, 19, 1901, p.175-176).
  • SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.

Auteurs: Schlusmans, Frieda; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof de Méan [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37052 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.