erfgoedobject

Kasteel en kasteelhoeve van 's-Herenelderen

bouwkundig element
ID
37464
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37464

Juridische gevolgen

Beschrijving

Residentie van de heren van 's-Herenelderen, van de 13de eeuw tot 1501 de familie van Hamal, daarna de familie de Renesse. Het kasteel is vlak bij de Sint-Stephanuskerk gelegen. Het is omgeven door een park in landschapsstijl met vijver. Het eigenlijke kasteel is U-vormig, de kasteelhoeve strekt zich uit langsheen de Sint-Stephanusstraat en is voorzien van twee hoektorens. Toegang via de inrijpoort in het hoevegebouw.

U-vormig waterkasteel, bestaande uit componenten van verschillende perioden. Het oudste gedeelte bevindt zich in de noordwesthoek: mergelstenen herenhuis uit de 16de eeuw, in laat-gotische stijl. Drie bouwlagen onder steil zadeldak (leien) met gedeeltelijk bewaarde trapgevel (drie trappen + topstuk). Blinde benedenverdieping. De bovenverdiepingen zijn voorzien van kruiskozijnen in een geprofileerde mergelstenen omlijsting; het benedengedeelte der vensters was oorspronkelijk beluikt. In de trapgevel, drie kleine, vierkante venstertjes in een omlijsting met mijtervormige latei, versierd met laat-gotische ornamenten.

De beide uitspringende bakstenen vleugels onder schilddaken (leien) met gesmeed ijzeren vorstkammen, zijn gebouwd in barokstijl en dateren uit eind 17de eeuw. Lijstgevels op een lage, hardstenen plint. Houten kroonlijst op klossen; kalkstenen en mergelstenen banden. Rechthoekige muuropeningen in een geblokte, kalkstenen omlijsting met hanenkam. De binnenplaats werd eind 18de eeuw gedeeltelijk aangepast in Lodewijk XVI-stijl (brug, ingangsdeur, gesmeed ijzeren balkon en halve verdieping op de zuidvleugel).

Het gebouw bevat voorts gedeelten uit de eerste helft van de 17de eeuw (westgevel) en aanpassingen uit de 19de eeuw.

Interieur: omvat elementen uit verschillende perioden, onder meer een grijs en zwart marmeren schouw uit begin 17de eeuw, de trap en een slaapkamer in classicistische barokstijl (eind 17de eeuw) en een vestibule in vroege Empirestijl met nymphenbeeld gesigneerd Canova.

Langgestrekt hoevegebouw in barokstijl, twee bouwlagen onder schilddak (leien) met kleine dakkapellen. De gevelstenen met wapenschilden van de Renesse-Bocholtz (1640-1681) boven de inrijpoort (erfzijde) en de Renesse-Stepraedt (1681-1716) boven de schuurpoort, situeren het gebouw in eind 17de eeuw. De erfzijdegevel is voorzien van rechthoekige vensters, dito beluikte laadvensters, rondboogdeuren en -poorten in een kalkstenen rustica-omlijsting.

De straatzijdegevel verwijst naar de oudere toestand, gedateerd 1627 zoals aangegeven in de mergelstenen aedicula met wapenschild van de Renesse-Arckel (1610-1627) boven de inrijpoort.

In de hoek, gevormd door de hoeve en de haaks daarop aansluitende oranjerie, vierkante toren van vier bouwlagen onder ingesnoerde naaldspits (leien). De benedenverdieping is voorzien van twee spleetvormige, kalkstenen openingen; op de bovenverdieping, rechthoekige kloosterkozijnen in een vlakke, kalkstenen omlijsting met negblokken; sponningbeloop aan het benedengedeelte. De gevel aan straatzijde is voorzien van een kalkstenen gevelsteen met tweekoppige adelaar.

Aansluitend op de hoektoren, in noordelijke richting, oranjerie van één bouwlaag onder zadeldak, voorzien van grote rondboogvensters in bakstenen omlijsting. Hierop sluit een lagere toren aan onder tentdak.

  • de BORCHGRAVE d'ALTENA J., Décors anciens d'intérieurs mosans, I, Luik, 1930, p. 18-19.
  • de TRAZIGNIES O., 's Herenelderen, in De woonstede door de eeuwen heen, 38, 1978, p. 22-43.
  • GENICOT L.F. o.l.v., Het groot kastelenboek van België. Kastelen en buitenplaatsen, [Brussel, 1977], C.G.D.D., p. 242-243.
  • PAQUAY J., De Heerlijkheden Elderen, in Bulletin de la Société scientifique et littéraire du Limbourg, 46, 1932, p. 5-7.
  • THYS C., Les Seigneurs de 's Heeren-Elderen, in Bulletin de la Société scientifique et littéraire du Limbourg, 12, 1872, p. 77-97.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel en kasteelhoeve van 's-Herenelderen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37464 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.