erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met ommuurd kerkhof

bouwkundig element
ID
39926
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39926

Juridische gevolgen

Beschrijving

Mooi bakstenen kerkje met omringend kerkhof ingeplant aan de voet van een heuvelrug, met beboomd rechthoekig dorpsplein ten westen. De plattegrond omvat een driebeukig schip van twee traveeën, twee ongelijke transeptarmen, en een vierkant koor met driezijdige sluiting; achthoekige leien dakruiter boven de kruising; sacristieën ten zuiden (1779) en ten noorden (1951).

Breed en ondiep schip onder een steil zadeldak; middenschip en noordpartij dateren uit de 16de eeuw doch werden aangepast bij het bouwen van de zuidzijbeuk in de 18de eeuw.

Brede westgevel met voluutafwerking in de top, twee spitsboogvensters ter verlichting van de zijbeuken en centraal radvenster; arduinen westportaal uit de 18de eeuw (zie Baljuwhuis) met steekbooglatei ingeschreven in een rechthoekige omlijsting met ingediepte voegen, druiplijst en sluitsteen, bekroond met wapensteen van Ph. Schockaert, heer van Gaasbeek.

Noordgevel voorzien van zandstenen spitsboogvensters en steunberen met dubbele versnijding; sterk uitspringende noorddwarsarm met gelijkaardig venster en overhoekse steunberen. Twee bakstenen spitsboogvensters in de zuidgevel; nauwelijks uitspringende zuiddwarsarm met een venster als aan de noordzijde, de gevel werd echter in de loop van de 18de eeuw verbouwd bij het optrekken van de aanleunende sacristie.

Interieur gemarkeerd door rondboogvormige scheibogen op zuilen met dekplaat en sokkel; aan de noordkant is de oorspronkelijke spitsboogvorm nog zichtbaar. Beide dwarsarmen worden in het interieur slechts als dwarskapellen ervaren (geen kruising).

Midden- en zijbeuken zijn overkluisd met bepleisterde tongewelven, de dwarskapellen met vlakke zolderingen. Spitsboog naar het koor.

Koor uit de 16de eeuw met driezijdige sluiting, voorzien van spitsboogvensters en een bepleisterd tongewelf van 1756.

Zuidsacristie uit de 18de eeuw, deels geïntegreerd in de dwarsarm, deels uitspringend met een schilddakje; twee steekboogvensters. Noordsacristie met lessenaarsdak in 1951 (chronogram op de deurlatei) gebouwd tegen de noordarm.

Mobilair. Schilderijen: Mystiek huwelijk van Sint-Catharina (17de eeuw); de vier evangelisten (17de eeuw), Heilige Lucia en Heilige Rochus (1816, J. De Lantsheer) op de zijaltaren; terracottabeeld Christus op de Koudensteen (16de eeuw), op het kerkhof tegen de koorsluiting.

Zeer rijk meubilair uit de 17de eeuw en voornamelijk uit de 18de eeuw: barok hoofdaltaar (1740), rechterzijaltaar (circa 1630) met Italiaans relikwiekruis uit de 17de eeuw, linkerzijaltaar van 1739; lambrisering en gestoelte met barok inslag in het koor (1747) en met rococo inslag in het schip (1787) met ingebouwde biechtstoelen; rococobiechtstoel (circa 1760) in de noorddwarsarm; kansel van 1739; relikwiekasten (1747) van F. Vander Borght; orgel in empirestijl (1823) van Van Peteghem; arduinen doopvont met koperen deksel (17de eeuw).


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs: De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het omliggende kerkhof is 17 are 20 centiare groot. Het wordt volledig omsloten door een, afhankelijk van de terreinhelling, sterk in hoogte variërende en getrapt uitgewerkte bakstenen muur met een totale lengte van 230 meter. De hoofdingang aan de westkant wordt geaccentueerd door twee bakstenen pilasters met smeedijzeren hekken, voorafgegaan door een hardstenen trappartij gevat tussen lage muurtjes met bolbekroning op de hoeken. Drie smalle, in de muur uitgespaarde toegangen bedienen via enkele hardstenen trappen met smeedijzeren leuning het kerkhof aan de noord- en zuidzijde. Aan de noordoostzijde zorgt een poortje voor een rechtstreekse verbinding met de naastgelegen pastorie.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DB002120, Kerkhofmuren en pastorie van Gaasbeek (PAESMANS G., 2000).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Het ommuurde kerkhof is vandaag nog in gebruik. Op het kerkhof bleef een fraaie collectie grafstenen bewaard die de 19de en 20ste eeuw overspannen. Enkele fraaie neoclassicistische graftekens met funeraire symboliek die verband houden met de eigenaars van het nabijgelegen kasteel zijn achter het koor gelegen (Carolus Arconati-Visconti + 1839; Paulus Arconati-Visconti; Brigitta Josepha Scockaert + 1796). Afgezien van de zone waar begraven wordt, heeft het kerkhof een unieke grasmat met streekeigen planten.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met ommuurd kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39926 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.