erfgoedobject

Watertoren

bouwkundig element
ID
45028
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/45028

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Watertoren
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watertoren van Blankenberge
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Gelegen op de hoek met de Vredelaan. Watertoren van Blankenberge, zogenaamd "waterkasteel" of "chaterdo" in de volksmond, gebouwd in 1893-98 in het kader van een eerste beperkt waterbedelingsnetwerk.

Reeds in de jaren 1860 ziet de badstad de noodzaak in van de aanleg van een rioleringsnet om de stad aantrekkelijker te maken voor de toeristen (geen open grachten meer). Ook de noodzaak van een waterreservoir en een waterbedelingsnet stelt zich, onder meer in verband met de uitbreiding van Blankenberge met een wijk voor rijke badgasten in de jaren 1880-1890. In 1884 worden concrete plannen goedgekeurd in de gemeenteraad, die evenwel niet meteen worden uitgevoerd. Het water van een in 1887 geboorde 'Artesische put' wordt afgekeurd daar het een sterke zoutsmaak had. Uiteindelijk wordt de bouw van een waterzuiveringscomplex aangevat in 1893, uitgerust met pompinstallaties en voorzien van een watertoren om het drinkbaar water te verzamelen. Het geheel wordt in 1898 voltooid. Het water wordt via een aanbrengingskanaal aangevoerd vanuit de Blankenbergse Vaart naar een vergaarput bij het 'waterkasteel'. Machines pompten het water in reservoirs met zandfilters. Eenmaal gezuiverd stuwde men het water naar de kuip van de watertoren om het vandaar onder druk over de stad te verdelen. In 1923 sluit Blankenberge aan bij de tussengemeentelijke maatschappij voor waterbedeling waarbij het water vanuit Modave wordt aangevoerd (zie herdenkingssteen bij de toegang).

Watertoren van het type D (typologie W. Van Craenenbroeck), een type dat vanaf de jaren 1890 verschijnt, maar vooral na 1900 veel wordt gebouwd. Deze watertorens zijn voorzien van een zogenaamde Intzekuip, een in oorsprong ijzeren kuip met kegelvormige bodem, die op een cilindrische of licht kegelvormige 'sokkel' wordt geplaatst.

De 28 meter hoge toren van Blankenberge bestaat uit een roodbakstenen, licht kegelvormige basis waarop oorspronkelijk de ijzeren Intzekuip stond. Daar de inhoud van de ijzeren kuip niet meer voldeed door de uitbreiding van de stad, werd ze in 1947 vervangen door een betonnen reservoir, eveneens van het Intze-type, in skeletbouw met een bakstenen ommanteling.

De basis van de toren is in neorenaissancistische stijl opgetrokken zie het siermetselwerk met pilasters (derde geleding) en het gebruik van arduin voor ornamentiek zoals banden en consoles ter onderkraging van luifeltje boven de gelijkvloerse verdieping en de opengewerkte betonnen rondgang onder de Intzekuip. Het portaal wordt geaccentueerd door forse, arduinen negblokken, waarboven het opschrift "S.P.Q.B".

Interieur: vloer met klinkers op hun kant. Geklonken ijzeren wenteltrap langs de binnenwand van de schacht. Verticale aan- en afvoerbuizen.

  • BIILE E., Een rijk verleden, een schone toekomst, Blankenberge, 1971, p. 90-91.
  • BOTERBERGE R. (redacteur), Blankenbergse havenwandeling, Blankenberge, 1994 (VVV Blankenberge met medewerking van de Stedelijke Raad voor Cultuurbeleid).
  • Open Monumentendag Vlaanderen, zondag 11 september 1994 (brochure Blankenberge rond thema "Transport door de eeuwen heen").
  • VAN CRAENENBROECK W., Eenheid in verscheidenheid. Watertorens in België, Brussel, 1991, p. 86.
  • VANRIJSSEL A., Blankenberge in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, prentbriefkaart nummer. 72.

Bron: HOOFT E. & VANNESTE P. met medewerking van DE LEEUW S. & MISSIAEN H. 2003: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Blankenberge, Deelgemeente Uitkerke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watertoren [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/45028 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.