erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Jacob de Meerdere

bouwkundig element
ID
50980
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/50980

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerd bedehuis gelegen te midden van een ommuurde tuin met grintpad en ommegang van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten met zeven staties; eenvoudige bakstenen (geel/oranje) kapelletjes onder tichelen zadeldak. Ten noordwesten, oorlogsmonument van 1920 voor alle oorlogsslachtoffers (Eerste Wereldoorlog en Tweede Wereldooorlog), opgevat als graftombe, waarop een gesneuvelde soldaat ligt (brons), naar ontwerp van Noseda.

Reeds in 1088 is er sprake van een kerk, waarvan het patronaatsrecht in handen is van het Sint-Pieterskapittel te Rijsel.

In 1581: kerk vernield door de Geuzen; waarna de kerk hersteld wordt. 1765: uitbreiding door verlengen van de zij- en middenbeuken in oostelijke richting, zie jaartal in oostelijke buitenmuur van het noordkoor; bouw van een nieuwe koor en plaatsen van marmeren vloer.

In 1847: afbraak van de oude kerk en start van de bouwwerken van de nieuwe kerk op dezelfde plaats. Aan de 18de-eeuwse kerk herinnert enkel nog de oostelijke buitenmuur van het zuid- en noordkoor; noordkoor met het jaartal 1765. Aan zuidzijde rest eveneens gedeelte van analoge gele baksteen + gedicht spitsboogvenster.

In 1856: voltooiing van de kerk opgevat als hallenkerk aansluitend bij de regionale baksteengotiek, zie spitsboogvensters met natuurstenen maaswerk.

1891: uitvoeren van herstellingen aan de kerk; aanbrengen van nieuwe verankering naar ontwerp van J. Soete (Roeselare)

1916-1917: ingericht als lazaret voor het Duitse leger, nadien als verblijfplaats en kazerne.

In 1918: gedeeltelijke vernieling van de kerk, onder meer de toren, tijdens de terugtocht van het Duitse leger.

1919: herstelplan voor de kerk en de wederopbouw van de toren naar vooroorlogs model naar ontwerp van A. De Pauw (Brugge).

1922: goedkeuring van het ontwerp, aansluitende bouw en voltooiing in 1923. De plattegrond ontvouwt: halfingebouwde westtoren. Eén midden- en twee zijbeuken van zes traveeën met rechte sluiting van de zijbeuken. Hoofdkoor van één rechte travee en driezijdige sluiting. Zuidelijke sacristie. Lagere oostelijke aanbouw tegen noordelijke zijbeuk met bakstenen tracering in de spitsboogvensters.

Verankerde rode baksteenbouw met gebruik van gele sierbaksteen voor vlechtingen, hoekkettingen en raamomlijstingen; afdekking door middel van parallelle leien zadeldaken. Westtoren van drie geledingen onder leien naaldspits; gemarkeerd door omlopende kordonlijsten en versneden hoeksteunberen; geajoureerde stenen borstwering met vierpas; vier polygonale hoektorentjes met blinde driepasbogen. Geprofileerd spitsboogportaal met arduinen hoekblokken, waarboven nis met Sint-Jacob de Meerdere; spitsboogvensters en gekoppelde galmgaten, waarboven klok.

Traveeën van schip en koor geritmeerd door vlakke steunberen en geprofileerde spitsboogvensters met verzorgd maaswerk; druiplijst.

Oostgevel wordt getypeerd door de geïntegreerde resten van de 18de-eeuwse muur van lichte baksteen met spitsboognis; oude metselaarstekens uitgevoerd in rode baksteen: het jaartal 1765, waarboven de resten van een hartvorm; aan de sacristiezijde ruitvorm getopt door een klein kruisje in blind spitsboogvenster van gele baksteen.

Bepleisterd en witbeschilderd interieur geritmeerd door spitsbogige scheibogen op zuilen met achtzijdige sokkel, eenvoudig kapiteel en dekplaat. Zwikken in middenbeuk gemarkeerd door heiligenbeelden. Overwelving door middel van verankerde pseudo-kruisribgewelven met uitgewerkte sluitsteen, uitstralend in koorsluiting en opgevangen door uitgewerkte kraagstenen.

Mobilair. Eiken communiebank van circa 1750, door P. van Walleghem (Brugge); glasramen; twee marmeren grafstenen uit de 18de eeuw. 18de-eeuwse buste van de Heilige Blasius van Sebaste; terracottabeelden van de Heilige Jacobus de Meerdere en de Heilige Petrus uit de 18de eeuw.

  • Algemeen Rijksarchief, Dienst der Verwoeste Gewesten 5298.
  • HOORNAERT G., Metseltekens in en rond het Roeselaarse. 5. De kerk van Ardooie, Gits en Rumbeke, in Rollarius, nr. 1, 1996, p. 22.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden... Cultuurhistorische analyse van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, 2 dln., Brugge, 1995, p. 110-111.
  • MUYLAERT F., (o.l.v.), Kerken, Gits, Sint-Jacob de Meerdere, p. 85-87.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Roeselare en Torhout, kanton Roeselare, Brussel, 1976-1978, p. 13-15.

Bron: DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C. & VANNESTE P. met medewerking van TANSENS A. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Jacob de Meerdere [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/50980 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.