erfgoedobject

Het Wapen van Spanje

bouwkundig element
ID
5522
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5522

Juridische gevolgen

Beschrijving

Winkelhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl gebouwd in opdracht van de gebroeders H. en K. Van Cuyck, naar een ontwerp door de architecten Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel uit 1896. Tot het in 1897 voltooide bouwproject behoorde een pakhuis of atelier op de binnenplaats, en een poortje in de Eikenstraat. Het gevelontwerp wijkt af van de uitgevoerde opstand wat de behandeling van de geveltop betreft. In 2013 werd het pand op de voorgevel na gesloopt en vervangen door nieuwbouw.

"Het Wapen van Spanje" behoort tot de late burgerlijke realisaties van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel, die geassocieerd waren van 1877 tot het overlijden van Van Riel in 1898. Tot hun gemeenschappelijk oeuvre behoren de Heilig Hartbasiliek uit 1875-1878 te Berchem, de jezuïetenkerk Onze-Lieve-Vrouw van Gratie uit 1877-1881 aan de Frankrijklei, en enkele beeldbepalende woningcomplexen in de wijk Zurenborg zoals "Carolus Magnus" uit 1897 aan de Cogels-Osylei. Na de dood van Van Riel, zette Bilmeyer zijn loopbaan in eigen naam verder, tot zijn overlijden in 1920.

Met een gevelbreedte van vier/drie traveeën omvat de rijwoning drie bouwlagen en een attiekverdieping onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien). De puntgevel onderscheidt zich door een parement uit witte natuursteen, waarbij het gebruik van blauwe hardsteen beperkt blijft tot het gevelbrede balkon. Dit laatste sloot oorspronkelijk via de consoles aan op de winkelpui met zijportaal en geblokte, mogelijke eveneens hardstenen hoekpilasters. Axiaal van opzet, is de bovenbouw opgebouwd uit door entablementen en hoekpilasters gemarkeerde, horizontale registers, met een tweeledige geveltop als bekroning. De eerste verdieping wordt als bel-etage geaccentueerd door rondboogvierlicht met waterlijsten en voluutsleutels op Toscaanse halfzuilen, waarvan de boogvelden versierd zijn met groteskenreliëfs; het gevelbrede balkon heeft een balustrade met siervazen en bolornamenten op de postamenten. Een overhoekse, tweezijdige erker met kloosterkozijnen legt de klemtoon op de middenas van de tweede verdieping. Deze steunt op een ingesnoerde, gelede console met knorren en een gevleugelde putto, wordt op de snede gemarkeerd door een Mariabeeld met baldakijn van de beeldhouwer Frans Deckers, en heeft een balkonbalustrade als bekroning. In het gevelontwerp loopt de erker door over de geveltop, met een helm als bekroning. Verder doorbreken kruiskozijnen de zijtraveeën, en siert een doorlopende groteskenfries waarin cartouches met het bouwjaar “ANNO” “1897” het entablement. In de eerste geleding van de geveltop wordt het hoge aediculavenster met composiete pilasters en gebogen fronton, geflankeerd door de rechthoekige attiekdrielichten met pilasters, entablement en hoekpostamenten. Het wapenschild van Spanje, gevat in een entablement op pilasters, en vergezeld van het opschrift “HET WAPEN VAN SPANJE”, vormt de topgeleding van de puntgevel, die wordt bekroond door een overhoeks topstuk, waarop oorspronkelijk een smeedijzeren windwijzer. Verbouwde pui.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1896#738; foto FOTO-OF#3794.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Wapen van Spanje [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5522 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.