erfgoedobject

Burgerhuis in Louis-Philippestijl

bouwkundig element
ID
5528
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5528

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in Louis-Philippestijl gebouwd in opdracht van de heer J. Blockx, naar een ontwerp door Pieter Dens uit 1853. Uit het bouwdossier valt de architect niet af te leiden, maar het pand is door Auguste Castermans gepubliceerd in zijn Parallèle des maisons de Bruxelles et des principales villes de la Belgique construites depuis 1830 jusqu'à nos jours. Het bouwperceel maakte deel uit van de verkavelde gronden van het voormalige, in 1614 opgerichte miniemenklooster. Dit laatste onderscheidde zich aan de Meir door een 53 meter lang gevelfront. Opgeheven in 1797 en omgevormd tot kazerne, werden de gebouwen in 1851 gesloopt, de gronden in loten verkocht en vervolgens opnieuw bebouwd met heren- en burgerhuizen.

De woning Blockx behoort tot het vroege privé-oeuvre van Pieter Dens waarover weinig bekend is, op enkele eigentijds gepubliceerde realisaties in Louis-Philippestijl na. Daartoe behoren naast de woning Blockx ook de hotels Joostens hogerop aan de Meir en het winkelhuis Claes in de Lange Nieuwstraat. Hij vervulde de functie van stadsbouwmeester vanaf 1 juli 1863 tot in 1884. Tijdens zijn ambtsperiode verrezen in Antwerpen van zijn hand onder meer de verdwenen Vlaamse Schouwburg aan de Kipdorpbrug, het oude Slachthuis aan de Lange Lobroekstraat, negen politiecommissariaten en een twaalftal scholen, met als belangrijkste het Koninklijke Atheneum aan de Franklin Rooseveltplaats en de Middelbare Meisjesschool in de Lange Leemstraat. Waar een sobere, robuuste baksteenarchitectuur, het exclusieve gebruik van rondbogen, en het verzaken aan overtollige ornamenten zijn vroege publieke ontwerpen kenmerkten, evolueerde zijn stijl vanaf midden jaren 1870 naar een meer decoratief, door de neorenaissance beïnvloed eclecticisme.

Met een gevelbreedte van drie traveeën, omvat de rijwoning drie bouwlagen onder een zadeldak. Oorspronkelijk met enkelhuisopstand, onderscheidt de bepleisterde en beschilderde lijstgevel zich door een rijk rankwerkdecor. De pui, voorheen met omlijste rondboogopeningen, sluitstenen, consoles onder de puilijst en een hardstenen plint, is volledig verbouwd. Nadrukkelijk horizontaal geleed door waterlijsten en kordonvormende lekdrempels, legt de compositie de klemtoon op de hoger opgetrokken middenas. Deze wordt op de tweede verdieping gemarkeerd door een balkon op rijk bewerkte voluutconsoles met mascaron, voorzien van een gietijzeren borstwering; eenzelfde balkon met doorgetrokken geajoureerde borstwering op de eerste verdieping, werd begin 20ste eeuw vervangen door een afgerond, gevelbreed balkon met smeedijzeren borstwering. Verder sieren vruchtenchutes en rozetmedaillons de penanten van de middenas, die doorloopt in een dakvenster. Dit laatste wordt gemarkeerd door pilasters op rankwerkconsoles en een gebogen pseudo-fronton met topstuk, en geflankeerd door weelderig uitgewerkte voluten; het vlak omlijste rondboogvenster is voorzien van een driezijdig balkon met geajoureerde borstwering uit blauwe hardsteen, steunend op een rankwerkconsole. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters met afgeronde bovenhoeken in geriemde omlijsting met rankwerksleutel, per verdieping gevat in omlopend lijstwerk; geajoureerde borstweringen op de tweede verdieping. Een blinde attiek met casementen, op de hoeken karakteristiek bekroond door polygonale pinakels met hardstenen spits op rankwerkconsoles, vormt de gevelbeëindiging. Tegen de rechter penant: gekroond Onze-Lieve-Vrouwebeeld met kind op een sokkel, een serieproduct uit de 20ste eeuw voorzien van een smeedijzeren lichtarm.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1853#562.
  • CASTERMANS A. s.d.: Parallèle des maisons de Bruxelles et des principales villes de la Belgique construites depuis 1830 jusqu'à nos jours, Deel 1, 21.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in Louis-Philippestijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5528 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.