erfgoedobject

Hoeve met roterij

bouwkundig element
ID
56143
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56143

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historische hoeve met bijhorende roterij gelegen ten noorden van de Leie. Op de Atlas der Buurtwegen (1843) aangeduid als "Ferme Deprez" met grosso modo gelijke opstelling en volledig omwald. Circa 1939 verdwijnt de helft van de omwalling (zie kadastrale schetsen). Volgens de kadastrale gegevens wordt de hoeve grondig verbouwd in 1872.

Losse bakstenen bestanddelen U-vormig gegroepeerd rondom gekasseid erf, bereikbaar via twee lange noordelijke erfopritten gemarkeerd door wilgen. De meest westelijke erfoprit met twee pijlers en ijzeren hek. Deels behouden omwalling ten noorden en oosten. Ten westen, woonhuis naar verluidt van 1949, ten zuiden stalvleugel, naar verluidt van 1935 en met recente uitbreidingen en ten oosten 19de-eeuwse schuur, ten noorden wagenhuis en ten zuidwesten voormalig bakhuisje eveneens uit de 19de eeuw. Vermoedelijk werden deze volumes opgetrokken circa 1872 (zie kadastrale schetsen).

Merkwaardige, sterk decoratief uitgewerkte dubbele dwarsschuur geritmeerd door verjongende steunberen. Opvallend zijn de asemgaten volgens geometrisch patroon, die verwijzen naar de middeleeuwse metselaarstekens. Pannen bedaking en fraai uitgewerkte houten windborden. De schuur bevat een vloer op halve kelderhoogte dienend voor het bevochtigen van vlas, een zogenaamde vlaskelder of 'pédère'.

Bakhuisje en wagenkot eveneens decoratief uitgewerkt. Voormalig bakhuisje: rechthoekig bakstenen gebouwtje onder pannen zadeldak (Vlaamse pannen). Centraal, schoorsteen van voormalige bakoven. Vernieuwde (naar oud model) sierlijk uitgewerkte windborden en sierlijsten. Hoeken gemarkeerd door versneden steunberen. Puntgevel met in de top geometrisch metselpatroon in ruitvorm. Rechthoekige deur onder segmentboog en druiplijstje. Wagenkot (heden garage): bakstenen gebouwtje op rechthoekige plattegrond. Zadeldak bekleedt met Vlaamse pannen. Naar oud model vernieuwde windborden en sierlijsten. Zijgevels geritmeerd door lisenen en rondboognissen. Puntgevel met korfbogige poortopening onder druiplijstje. Erboven rondbogig laadluik.

Ten zuiden tabaksast, heden aansluitend bij de stalvleugel door recente uitbreidingen. Tabaksast (baksteen metselwerk) van 1942. Deze is volledig bewaard, inclusief de haard, de draden waaraan de tabaksstrengen werden opgehangen (twee zolders) en de gek bovenop het dak.

Ten noorden van de hoeve net buiten de omwalling bevinden zich nog de gebouwtjes van de oude zwingelarij. De lage volumes met zadeldak zijn in gesloten formatie geschikt rond een binnenplein, voorheen overdekt, waar zich de zwingelactiviteiten afspeelden. In één van de ruimtes staat nog een handzwingelmolen (ijzeren wielen, houten messen) van vóór 1914 met stofafzuiging in houten bekasting en uitlaat bovendaks. Daarnaast bevindt zich een kleine stoomketel voor het opwarmen van de pappot van de arbeiders. Sporen van de horizontale drijfas. Het toegangsgebouwtje bevat een oorspronkelijk bewaarde binnendeur alsook een koperen manometer 'Fumière frères, Forchies', afkomstig van de stookketel van hetzelfde merk in de roterij (zie verder).

Ten zuidoosten van de hoeve ligt de nog in werking zijnde roterij en zwingelarij. Roterij van 1938. Bestaat in hoofdzaak uit twee maal acht rootkamers in parallelle opstelling (in verschillende fases gebouwd met fasering zichtbaar in verschillende uitwerking plafondgedeelten) aan weerszijden van een ketelruimte met warmwaterketel (oude stoomketel, merk onleesbaar) van het Lancashire-type (twee haarden) en schoorsteen. De rootkamers beschikken onder andere over een geperforeerde buis voor temperatuurcorrectie. Koud- en warmwaterbakken op het dak. Schuifdeuren hangen aan rails, glijden in een gleuf onderaan en worden door middel van beugelsluitingen dichtgemaakt.

Zwingelarij. Machinekamer met monocylinder stoommachine 'Bollinckx' van 45 pk met riemtransmissie naar alternator 'Constructions Electriques du Nord', type 20, AC 50 Hz, nr 12, 220 V, 52 KVA, 1600 rpm, 3 fases. In de machinekamer bevinden zich nog het marmeren schakelbord en de horizontale transmissie-as met riemwielen. De stoom wordt geleverd door een in de roterij opgestelde stoomketel met één gegolfde vuurhaard 'Fumière frères, Forchies, Charleroi', schoorsteen met campanile-opstelling vóór de roterij. Machines van circa 1970. Op zolder: kam, breker, 2x2 zwingelmolens. Op gelijkvloers: zaadkuiser, kloddenzeef (schudzeef), kloddenpers 'Matton'.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge 207: mutatieschetsen, Menen, 1872/schets 33 en 1939/schets 37.

Bron: DE GUNSCH A. & DE LEEUW S. met medewerking van SCHEIR O. 2004: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Menen, Deelgemeenten Menen, Lauwe en Rekkem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL7, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Deze hoeve met nutsgebouwen werd tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikt als kerk, medische post, theater en opslagplaats voor dierenvoedsel. Een groot rood kruis op de buitenmuur van een bijgebouw is vervaagd. Grafische restanten getuigen nog van de laatste twee functies: schilderingen met "8 I.D." en "1917" in laurierkrans en het opschrift "Hafer".

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve met roterij [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56143 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.