erfgoedobject

Meisjespensionaat Sacré-Coeur en burgerhuizen

bouwkundig element
ID
56981
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56981

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen aan de hoek met de 17 Oktoberstraat. "Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende", thans "vzw Hoger Streven", schoolcomplex op het bouwblok tussen de Zeedijk, de Troonstraat, de 17 Oktoberstraat en de Luikstraat en aan de overkant van de Troonstraat.

In 1956 vestigt de hogeschool zich op de Zeedijk in de gebouwen van het voormalige, exclusieve pensionaat "Sacré-Coeur" en breidt in verschillende fases verder uit.

Hoofdgebouw in de Troonstraat, zogenaamd "De Zaaier", zie centrale reliëfvoorstelling door J. Maes (Oostende) in de Troonstraat, gedateerd 1957 en gesigneerd door architectenbureau Corneau- Devisscher (Oostende). Betonnen uitbouw ten zuiden van de vleugel van "Sacré-Coeur" aan de Zeedijk, in strakke, functionele stijl. Van dezelfde architecten, in 1959 dwarsgebouw van drie bouwlagen met klaslokalen op de hoek van de Luikstraat; later met drie bouwlagen verhoogd. Rechtergevelvlak met bas-reliëf boven inkompartij en links later toegevoegde trapkoker. Beide laatstgenoemde vleugels gelegen aan binnenkoer met middenin natuurstenen schaakbord in bevloering naar ontwerp van A. Vandendorpe in jaren 1980. In de 17 Oktoberstraat, hoogbouw van 1979-1980 met studentenverblijven, op de plaats van de vroegere kapel van de "Sacré-Coeur", daterend van enkele jaren voor het schoolgebouw op de Zeedijk. Uitbreiding van de school aan de andere kant van de Troonstraat in 1984-1985: losstaand bakstenen gebouw met repetitie van grote rondbogen in de gevel.

"De Kraal", gedeelte van de school langs de Zeedijk en in de 17 Oktoberstraat, in de gebouwen van het voormalige pensionaat van de Zusters van het Heilig Hart, "Sacré-Coeur", bestaande uit het oorspronkelijke schoolgebouw en drie voormalige zeedijkvilla's, onder meer "Oasis". Volledig omgevormd tot studentenverblijven: gerenoveerd door architect F. Vandezande en Groep Planning (Brugge) van 1983 tot 1986.

Oorspronkelijk gedeelte van het voormalig pensionaat opgericht in 1903 en gesloten in 1954. Huidig algemeen uitzicht resulteert uit twee bouwfasen van 1903 en 1910 naar ontwerp van architect Til. In eerste bouwfase, gebouw van twaalf traveeën en één bouwlaag bekroond met doorlopende balustrade. Enkele jaren nadien verhoogd met drie bouwlagen, met verplaatsing van dezelfde balustrade. In 1955 en 1956, bij aankoop door de hogeschool, opgeknapt na oorlogsschade en verbouwd door architecten Corneau-Devisscher (Oostende). Restauratiewerken in 1983-1986 reinigen de dijkgevel, werken de balustrade en het Heilig Hartbeeld weg, vervangen aangetaste bakstenen en herstellen of vervangen waar nodig de Euvillesteen van onder meer vensteromlijstingen en cordons.

Onderkelderd gebouw van twaalf traveeën en vier bouwlagen onder een geknikt mansardedak met dakkapellen. Brede pilastergevel van witte en okerkleurige geglazuurde bakstenen boven arduinen plint met rustica en betraliede kelderopeningen. Anderzijds horizontaal opgevatte gevelordonnantie als rondboogarcades - tweelichten beneden - op zuilen; geprofileerde booglijsten met sluitsteen. Puilijst, gekorniste kordons en kroonlijst; casementen ter hoogte van de borstwering. Op gelijkvloers van de zuidgevel vroegere rondbooggaanderij aan de binnenkoer. In 1957, bij bouw van het hoofdgebouw van de school aan de Troonstraat tegen het oude volume, wordt de gang geïncorporeerd in de vroegere refter.

Links aansluitende voormalige zeedijkvilla van eind 19de eeuw, reeds begin 20ste eeuw geïncorporeerd bij het rechts gelegen voormalige pensionaat. Dit impliceert in eerste instantie het vervangen van de deur in de rechtertravee door een venster, en circa 1910 het aanpassen van de zeedijkgevel in aansluiting bij het toen met drie bouwlagen verhoogde schoolgebouw. Neoclassicistisch getint breedhuis. Oorspronkelijk enkelhuis met drie en een halve bouwlaag en twee ongelijke traveeën onder zadeldak; gecementeerde lijstgevel met brede venstertravee links oplopend in verhoogde halsgevel onder frontonbekroning en ter hoogte van de bovenverdieping gemarkeerd door gesuperposeerde balkons. Circa 1910 verhoogd met een halve bouwlaag tot de huidige lijstgevel afgelijnd met balustrade. Restauratiewerken in 1983-1986 vervangen de reeds aangepaste balkonleuningen en de balusters van de gevelbekroning door gebogen banden - referentie naar de zeegolven - van gewalst plaatijzer. Voorts behouden gevelopstand en -afwerking met imitatievoegen op de begane grond. Rondbogige benedenvensters met sluitsteen en voorts rechthoekige, omlijste muuropeningen o.m. met pilasters. Balkonvensters van tweede en derde bouwlaag als drielichten. Nieuwe ramen met indeling in de lijn van de oorspronkelijke.

Links daarnaast, zeedijkvilla van 1899 (zie datering op tegeltableau in geveltop) naar ontwerp van architect A. Dujardin (Oostende) (gesigneerd in plint). Derde gebouw behorend tot "de Kraal", initialen "DK" in geveltop sinds restauratie; pas bij de verkoop aan de hogeschool in 1957 bij het complex gevoegd. Restauratie- en renovatiewerken in 1983: reinigen van de gevel, dichten van de barsten met epoxymortel en behandeling met steenverharders en waterwerende producten, vervangen van de beschadigde tegeltableaus - nu binnenshuis bewaard - door kopieën (firma Vandeweghe, Brugge), en vervangen van het vensterhoutwerk op de bovenverdieping door p.v.c. met eigentijdse indeling. Eclectisch enkelhuis met souterrain, twee ongelijke traveeën en drie bouwlagen onder mansardedak (nok evenwijdig met straat). Arduinen lijstgevel versierd met art-nouveaugetinte tegeltableaus. Brede venstertravee als risaliet oplopend in neobarokgetinte, gelede puntgevel bekroond met halfrond balkon; tweede bouwlaag gemarkeerd door rechthoekige erker, nu onder vereenvoudigde balkonleuning. Behouden bel-étagevenster: drielicht met kleine roedeverdeling in de bovenvakken en in het midden voorzien van een gebogen tussendorpel. Deels beglaasde deur met gestileerde ijzeren hekjes en getoogd bovenlicht. Gerenoveerd interieur, in de lijn van het oorspronkelijk concept, met oog voor het zicht op zee; o.m. behouden marmeren schouwmantels.

Op de hoek van de Zeedijk met de 17 Oktoberstraat, voormalige zeedijkvilla "Oasis" en waarschijnlijk hotel van 1898. Allereerste gebouw op de kavels van "Ostende Extension", zie ingemetselde eerste steen in kelderkeuken met inscriptie: "LA PREMIÈRE PIERRE DES VILLAS D'OSTENDE EXTENSION A ÉTÉ POSÉ LE 26 JUILLET 1898 PAR S.M. LEOPOLD II ROI DES BELGES". Sterk beschadigd in de Tweede Wereldoorlog; in 1950 hersteld door architect A. Vereecke (Middelkerke). Bij aankoop van de Sacré Coeur door de hogeschool, wordt ook dit pand bij de school gevoegd. Restauratie- en renovatiewerken in 1983-1986; constructieve problemen leiden tot een eigentijdse architecturale uitwerking van de ingangspartij met oog voor het oorspronkelijke gevelconcept; ook het vensterhoutwerk wordt vervangen door p.v.c. met een aangepaste indeling; de reeds eerder versmalde rechthoekige vensters van de bel-etage blijven behouden.

Eclectisch hoekpand; souterrain, van één + drie + twee traveeën en drie bouwlagen onder hoog leien mansardedak. Gecementeerde lijstgevel met schijnvoegen boven arduinen plint, afgelijnd door kroonlijst. Verticaal benadrukte hoekpartij: middentravee uitgewerkt als verhoogde halsgevel met neobarokgetinte versieringen; flankerende, eenvoudiger dakkapellen. Gelijkaardig geaccentueerde deurtravee, oorspronkelijk met deur onder overstek en als tweezijdige erker oplopend in dakkapel uitgewerkt als veelzijdig belvedère onder leien koepel; de restauratiewerken vervangen de gietijzeren draagstructuur door beton voor de reconstructie van het belvedère dat nu rust op een getrapte console als bekroning van een halfronde pilaster. Voorts horizontaal opgevatte gevelordonnantie op de bovenverdieping als arcades op halfronde pilasters, respectievelijk rechthoekig op de tweede en rondbogig op de derde bouwlaag, hier bekroond met schelpversieringen. IJzeren venster- en balkonleuningen, laatstgenoemde op uitgewerkte consoles met mascarons, deels bewaard: volgens vooroorlogse foto wellicht aangebracht na de Tweede Wereldoorlog ter vervanging van de oorspronkelijk meer uitgewerkte leuningen.

Totaal gerenoveerd interieur, in de lijn van het oorspronkelijk concept, met oog voor het zicht op zee en de integratie van de twee oorspronkelijke wenteltrappen, respectievelijk een houten diensttrap uiterst links en een representatieve hoofdtrap uiterst rechts in het pand; laatstgenoemde meest uitgewerkt onder meer met twee lantaarnvormige trappalen.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief nrs. DW002179, W/01766 en W/01770.
  • ESTER J., Restaureren, renoveren, Brugge, 1994, p. 186-191.
  • VILAIN O., Jo Maes, in Ostend Flash, juli 1959, p. 16-17.

Bron: CALLAERT G., DELEPIERE A.-M., HOOFT E., KERRINCKX H. & VANNESTE P. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostende, Deel IA: Stad Oostende, Straten A-M, Deel IB: Stad Oostende, Straten N-Z en wijken Haven, Hazegras, Opex, Deel II: Deelgemeenten Mariakerke, Raversijde, Stene en Zandvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL6, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Kerrinckx, Hans; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Van het schoolcomplex is enkel de gevel van het oorspronkelijke schoolgebouw van het pensionaat van de Zusters van het Heilig Hart, Sacré-Coeur, bewaard, samen met de drie voormalige zeedijkvilla's.

De gebouwen die na de Tweede Wereldoorlog werden toegevoegd door de Hogeschool werden gesloopt, namelijk het hoofdgebouw aan de Troonstraat van 1957, de dwarsvleugel met klaslokalen op de hoek van de Luikstraat van 1959, de hoogbouw aan de 17 Oktoberstraat van 1979-1980 en de schooluitbreiding aan de overzijde van de Troonstraat van 1984-1985.

Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Meisjespensionaat Sacré-Coeur en burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56981 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.