erfgoedobject

Molen van Callant

bouwkundig element
ID
58597
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58597

Juridische gevolgen

Beschrijving

De molen van Callant is een stenen bergmolen die in 1897 werd opgetrokken met onderdelen van een oudere houten staakmolen, die daarvoor op deze plaats was opgericht. 

Historiek

Reeds in 1416 werd een molen op deze plaats vermeld. Deze houten staakmolen was op een kleine kunstmatige heuvel gebouwd. Bij de molen hoorde een bakkerij. Hiermee werden wellicht de mensen die in de nabijgelegen steenovens werkten, van brood voorzien.

De molen wordt vermeld in het rekeningboek van het Brugse Vrije van 1440-1441. De molen komt voor op de kaart van Pieter Pourbus uit 1571. Rond 1580, tijdens de godsdiensttroebelen, brandde de molen uit. Pas rond 1630 werd de molen als een staakmolen heropgericht. De molen staat aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). Nadat de laatste staakmolen het begaf tijdens een storm in 1896, bouwde Jozef De Vos in 1897 een stenen molen in gele baksteen met hergebruik van bepaalde 17de- of 18de-eeuwse onderdelen van de afgebroken staakmolen. Een klauwijzer is met 1626 gedateerd, waarmee dit de oudst vermelde datum op een molen in West-Vlaanderen zou zijn. In de sluitsteen boven de ingang staat de inscriptie: “J. DE VOS / DECKERS 1897”. 

In 1912 werd buiten de molen een gasmotor geïnstalleerd, die door een riem verbonden was met de onderaandrijving, waarvan de aandrijfwielen aan de buitenkant van de romp bevestigd waren. De familie Callant verwierf de molen in 1924. De roeden werden verwijderd in 1934 en 1936, terwijl de molenkap van de molen waaide in 1936. Van 1935 tot 1960 draaide de molen mechanisch, waarbij het maalwerk via een extern riemwiel door een buiten de molen opgestelde motor werd aangedreven. Na 1960 raakte de molen buiten gebruik. De volledige binneninrichting werd verwijderd.

In de herbouwde molenaarswoning baat de huidige eigenaar een restaurant uit. In 2001 werden de maalinrichting en de zolders uit de molen gehaald en behandeld tegen houtworm. De molenromp, vloeren en trappen en het overige metselwerk werden gerestaureerd. In 2003-2005 werd de molen maalvaardig gerestaureerd. De fundering werd versterkt. De molenromp werd opnieuw bepleisterd. Thomaes Molenbouw nv plaatste in maart 2005 een nieuw mansardekap en geklinknagelde roeden. Er kwam een nieuwe maalinrichting.

Beschrijving

Stenen grondzeiler op molenwal, gekenmerkt door een smalle gecementeerde en witgeschilderde conische molenromp, met een gepekte plint. De kap is een mansardedak. Net onder de kap zitten steigergaten. Het gevlucht, ongeveer 22 meter lang, bestaat uit geklinknagelde roeden. De rondbogige muuropeningen onder druiplijst zijn boven elkaar geplaatst. De toegangen zijn voorzien van bakstenen dorpels en eenvoudige klampdeuren. In de vensteropeningen steken houten schuiframen met grote roedeverdeling op bakstenen en betegelde onderdorpels. In de hardstenen sluitsteen boven de ingang is de inscriptie "J. DE VOS / DECKERS 1897" terug te vinden. Aan de buitenzijde van de molenromp is nog een aandrijfwiel voor riemaandrijving aanwezig.

De molen heeft een steenzolder en luizolder. Op de benedenverdieping ligt een bakstenen vloer, op de zolders houten plankenvloeren. Op een balk op de benedenverdieping is de naam van de laatste molenaar geschilderd "19 C. CALLANT 23". Op het ene klauwijzer staat "ISb" en "1626", op het andere "1735".

Op de benedenverdieping zijn er conische overbrengingswielen voor het mechanisch aandrijven van de maalinrichting. De eerste zolder (steenzolder) bevat twee maalstoelen en een spoorwiel (60 kammen) die twee kamwielen (elk 32 kammen) aandrijft. De tweede zolder is de luizolder.

Evenwijdig en haaks met de straat, herbouwde volumes onder steile pannen zadeldaken, doch met referenties aan de traditionele baksteenarchitectuur en 19de-eeuws houtwerk.

  • Archief Onroerend Erfgoed, dossiers W/01571 en DW/002086.
  • COORNAERT M. 1981: Westkapelle en Ramskapelle: de geschiedenis, de topografie en de toponymie van Westkapelle en Ramskapelle met een studie over de Brugse Tegelrie, Tielt, 384.
  • DEVLIEGHER 1984: De molens in West-Vlaanderen, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 9, Tielt-Weesp, 248-249.

Auteurs: Decoodt, Hannelore; Vanneste, Pol; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molen van Callant [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58597 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.