erfgoedobject

Klooster met internaat

bouwkundig element
ID
58631
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58631

Juridische gevolgen

Beschrijving

Schoolgebouw zogenaamd "Koninklijk atheneum middenschool", gebouwd in 1910 als klooster en meisjeskostschool door de Zusters Dominicanessen uit Langres (Frankrijk). Het oorspronkelijke gebouwencomplex wordt in 1936 uitgebreid met onder meer enkele schoolpaviljoenen in modernistische stijl naar ontwerp (1924) van de befaamde West-Vlaamse architect Huib Hoste (Brugge, 1881 - Hove, 1957). Deze uitbreiding is beschermd als monument.

Historiek

In 1910 richten de Zuster Dominicanessen uit Langres (Frankrijk) ten noordoosten van het Alfred Verweeplein het "Frans Klooster" met kostschool voor meisjes op. Het gebouwencomplex wordt opgetrokken naar ontwerp van architect Corthouts (Leuven) op de gronden behorend aan de "Compagnie Immobilière Le Zoute". Het is op dat ogenblik het eerste grote gebouw aan het Alfred Verweeplein, zie de bouw van het nieuwe stadhuis naar ontwerp van architect J. Wassenhove (Knokke) aan de oostzijde van het plein vindt pas plaats in 1913. Tijdens de Eerste Wereldoorlog blijft het klooster verlaten en doen de gebouwen dienst als materniteit en tehuis voor ouderlingen.

Na de oorlog wordt in 1919 het complex aangekocht door het zogenaamde "L'Oeuvre Nationale de l'enfance" of het "Nationaal Werk voor Kinderwelzijn" om er tot de Tweede Wereldoorlog een "kolonie" of kostschool in onder te brengen voor kinderen met gezondheidsproblemen die er in de zomermaanden verblijven om te genieten van de gezonde zeelucht. Zoals meermaals vermeld in de literatuur (onder meer biografie door M. Smets) ontwerpt Huib Hoste in 1924 de uitbreiding van de bestaande schoolgebouwen met enkele schoolpaviljoenen in modernistische stijl. De bouwaanvragen zijn tot op heden nog niet teruggevonden. Wel zijn twee bouwaanvragen teruggevonden in het gemeentelijk archief van Knokke, beide daterend van 1936 en waarvan één gesigneerd door architect Jos Buylaert (Duinbergen). Het gaat hier over een uitbreiding van het complex met openluchtklassen, echter moeilijk te lokaliseren zie latere verbouwingen. Wellicht gaat het hier over een uitbreiding aan de zuidwestelijke kant, aansluitend bij de reeds bestaande gebouwen van 1910.

De uitbreiding en nieuwe opbouw naar ontwerp van Huib Hoste wordt in het kadaster pas opgetekend in 1936, omschreven als "vergroting sanatorium". Het bestaande gebouwencomplex wordt uitgebreid met schoolpaviljoenen, onder meer een nieuwe klasvleugel aan de oostzijde -zijde Albertlaan-, een losstaand gebouw aan de noordzijde en een aanbouw aan de bestaande westvleugel. In de tuin worden onder meer enkele kleine losstaande tuinpaviljoentjes op cirkelvormig grondplan opgetrokken (later verdwenen).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er in de kelders van het gebouwencomplex aan het Alfred Verweeplein een noodhospitaal gevestigd. Na de Tweede Wereldoorlog doen de gebouwen opnieuw dienst als schoolgebouwen met een uitbreiding in 1940 voor de Rijksmiddelbare school. Later worden er volledige onderwijsleergangen voorzien vanaf de leeftijd van drie jaar om ten slotte in 1967 tot Koninklijk Atheneum verheven te worden.

In 1981 wordt de school aanzienlijk uitgebreid aan de oostelijke kant zijde Albertlaan, waarbij een gebogen doorloop de nieuwe gebouwen verbindt met de schoolpaviljoenen van 1936. Hiertoe past men een stijl toe die refereert naar de modernistische stijl van het ontwerp van Huib Hoste, cf. de paviljoenen zijde Albertlaan (zie onder meer driehoekig uitgewerkte glasstenen). Tevens wordt een groot losstaand gebouw opgetrokken zijde Piers de Raveschootlaan en gebeurt er een verbouwing aan de zuidwestelijke hoek van het complex.

Beschrijving

U-vormig kloostercomplex in eenvoudige baksteenstijl, met zijrisalieten eindigend op een puntgevel en centrale traveeën gevat in Brugse travee met bovenaan een afgerond dakvenster; houten kroonlijst op klossen waaronder een tandfries.

Bij de uitbreiding van 1936 primeert het functionele aspect zie onder meer de afleesbaarheid van de functie van de gebouwen, proporties, de aandacht voor de relatie binnen-buiten, lichtinval enzomeer.

Schoolpaviljoenen in functionele stijl van één tot drie bouwlagen onder plat dak. Hoge bakstenen sokkel in verzorgd metselwerk waarboven gecementeerde en geschilderde bovenbouw; de kleurstelling dateert van later. Horizontaliserende, lineaire vormgeving voornamelijk te zien zijde Albertlaan, zie gevelbrede vensterregisters en doorlopende banden met afgeronde uiteinden. Typerende uitwerking van de muurdammen tussen de vensters als halfcirkelvormige zuilen.

Vernieuwde dakgoot (PVC) vervangt de oorspronkelijk vlakke aflijnende kroonlijst. Wellicht oorspronkelijke buisvormige dakbalustrade behouden bij de aanbouw aan de westvleugel. Oorspronkelijk voornamelijk vierkante raamverdeling. De raamopeningen in de paviljoenen zijn functioneel aangebracht en uitgewerkt zie onder meer inval van zonlicht (afhankelijk winter en zomer).

Beperkt behouden schrijnwerk dat naar buiten toe kan worden geopend, zie aandacht voor verluchting van de lokalen. Getraliede keldervensters zijde Albertlaan. Trappenpodia leiden naar de hoger gelegen toegangen onder overkragende vlakke betonnen luifels.

Volumineuze en beeldbepalende oostvleugel met gevel aan de zijde van de speelplaats als boeiendste deel van de uitbreiding. Opvallende verticale trapcirculatie getypeerd door afgeronde vormgeving en verlicht door over de bouwlagen doorgetrokken beglazing met driehoekig uitgewerkte glasstenen. Deze vleugel wellicht oorspronkelijk voorzien van overdekt terras; in 1981 met het bouwen van de gebogen doorloop tussen de schoolpaviljoenen dichtgebouwd en afgewerkt in eenzelfde stijl.

Aan de noordzijde voormalig losstaande klasvleugel van één bouwlaag duidelijk geconcipieerd als "openluchtklas" zie onder meer noordwand volledig opengewerkt met beglaasde deuren, die tijdens de zomer konden worden opengezet.

Vermeldenswaardig in het interieur is onder meer de traphal met behouden rood-zwarte tegelvloer en betegelde trap met geschilderde buisleuning waarop zichtbare sporen van oorspronkelijke kleurstelling (rood).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 209: Mutatieschetsen, Knokke-Heist, 1936/124, 1981/7, 1987/15.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale Leggers, Knokke-Heist, artikel 1327, 7550.
  • Gemeentelijk archief Knokke-Heist, Bouwdossiers, Knokke, 1936: 3538, 3880.
  • CATTOOR W., Het modernisme te Knokke van '20 tot '40, eindverhandeling Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas Gent, 1985-1986.
  • De lagere school in België van de Middeleeuwen tot nu, Tentoonstellingscatalogus, Brussel, 1987, p. 33-40.
  • D'HONT A., Gids van het andere Knokke. 't Dorp, Knokke, 1988, p. 40.
  • FLOUQUET P., A Groenendijck-Lez-Oostduinkerke. Le Home de l'Oeuvre Nationale de l'Enfance, in Bâtir, 1938, nr. 68, p. 304-307.
  • FLOUQUET P., L'Architecture au service de l'Enfance. Le Nouveau Préventorium de Coq s/Mer, in Bâtir, 1934, nr. 18, p. 690-691.
  • SMETS M., Huib Hoste, voorvechter van een vernieuwde architectuur, Brussel, 1972.

Bron: CALLAERT G., VANNESTE P. & HOOFT E. met medewerking van DE LEEUW S. & STRUYF J. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Knokke-Heist, Deel I: Deelgemeente Knokke, Deel II: Deelgemeenten Heist, Ramskapelle, Westkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Klooster met internaat [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58631 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.