is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Brouwerij Brys
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Huizenrijen Vlaamsekaai
Deze bescherming is geldig sinds
Op de hoek van de Vlaamsekaai en de De Burburestraat is het complex van de vroegere brouwerij Brys gesitueerd, bestaande uit magazijnen, stallingen, een herberg en een woongedeelte, goed voor een gevelbreedte van in totaal 52 meter. De gebroeders Brys, brouwers uit Bornem, lieten deze panden optrekken rond 1883 naar een ontwerp van de gebroeders L. en H. Blomme.
De gebouwen werden in een uitgesproken neo-Vlaamserenaissance-stijl ontworpen. Deze bouwstijl bepaalt het straatbeeld op de Vlaamsekaai, waar de handelspanden tussen de Schelde- en de Pourbusstraat als een aansluitende gevelrij werd ontworpen in een zeer fantasierijke neo-Vlaamserenaissance-stijl. Bouwmeesters Victor Delepierre en H. en L. Blomme leverden hieraan een belangrijke bijdrage. Het bouwkundig erfgoed op het Zuid wordt hoofdzakelijk getypeerd door neoclassicistische burgerhuizen met vrij standaard afgewerkte, bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels. Over de hele wijk zien we dat deze witte gevelrijen doorbroken worden door veelkleurige eclectische, neorenaissance- of art-nouveaugevels die een meer originele geveluitwerking en –ornamentiek kregen. Deze dualiteit is een afspiegeling van het bouwstijlendebat dat zich op het einde van de 19de eeuw ontwikkelt. De indrukwekkende rij handelspanden op de Vlaamsekaai vertegenwoordigt uitstekend de keuze voor de duurdere, arbeidsintensievere architectuur geïnspireerd op de renaissance of de gotiek, bouwstijlen die men als iconen van de rijke Vlaamse cultuurgeschiedenis apprecieerde. De gevelrij op de Vlaamsekaai werd in 1994 beschermd als stadsgezicht.
Het complex van de Brouwerij Brys bestaat uit een hoekpand (Vlaamsekaai 42) van twee keer drie traveeën en drie bouwlagen, onder zadeldak. Er is een herberg op het gelijkvloers (nu restaurant) en appartementen op de verdiepingen. Links en rechts van dit hoekpand, twee burgerhuizen in aansluitende stijl en met dezelfde bouwhoogte: het burgerhuis in De Burburestraat 2 telt twee traveeën, het winkelhuis op de Vlaamsekaai 43 heeft drie traveeën. Het brede gebouw dat in de De Burburestraat 2A aansluit en de magazijnen en stallingen van de brouwerij herbergt, is met zijn anderhalve bouwlaag merkelijk lager dan de drie andere gebouwen en heeft ook een meer versierde, anders opgevatte gevelafwerking.
Vlaamsekaai 42-43, De Burburestraat 2: Het hoekpand met herberg en de twee aansluitende burger- en winkelhuizen zijn als samenstel opgetrokken in een rode baksteenbouw met over de drie panden doorlopende speklagen. Op het hoekpand prijkt een lange natuurstenen cartouche met opschrift "BROUWERY BRYS BORNHEM", een cartouche met jaartal “1883” en op de hoek een schild met opschrift “DE KROON”, vermoedelijk de naam van de herberg. De doorlopende kroonlijst is doorbroken met als topgevels uitgewerkte dakvensters met typische neorenaissancevormgeving. Sierankers, negblokken, uitgewerkte schoorsteenschacht, verdiepte muurvelden en zo meer, zorgen voor een levendige geveluitwerking. De muuropeningen zijn overal op dezelfde manier afgewerkt, met bakstenen ontlastingsbogen met natuurstenen negblokken.
De Burburestraat 2A: In dit gebouw waren de magazijnen en de stallingen van de brouwerij Brys gevestigd. Het is een rode baksteenbouw van anderhalve bouwlaag en zeven traveeën op een zware hardstenen plint. De centrale vijf traveeën van het lange hoofdgebouw zijn gevat onder een zadeldak met de nok dwars op de straat, daar uitgewerkt als een sterk versierde trapgevel met topstukken. De twee flankerende poorttraveeën zijn met een lagere tuitgevel bekroond. Het bakstenen parement is verlevendigd met siermetselwerk van donkere baksteen en een rijke ornamentiek in natuursteen: cartouches met opschriften "MAGAZYN" en "STALLING", steigergaten, sluitstenen, hoekneggen. Rechthoekige vensters en laadopeningen onder latei van natuursteen en ontlastingslaag met sleutel; topvensters in middenpartij ondergebracht in drie nissen.
In 1908 diende architect De Vroey een bouwaanvraag in om dit gebouw te verhogen en te voorzien van een lijstgevel; dit ontwerp werd nooit uitgevoerd.
Het interieur van het pand werd in de jaren 1970 geïnventariseerd. Begane grond: houten moer- en kinderbalken rusten via een houten slof op uitkragende kolom met vlakke kopplaat; kolom op hardstenen vloerplaat; moerbalk en slof gevat in kolomhoofd, waarop kolomvoet der verdieping bevestigd is. Op de verdieping werd geen kolomhoofd meer aangebracht, en rusten de moerbalken slechts via een slof op de kopplaat.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
De Burburestraat
Is deel van
Vlaamsekaai
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerij Brys [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6327 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.
In de eerste week van januari voeren we aanpassingen door voor de gemeentefusies van 1 januari 2025. De toepassing kan tijdelijk offline zijn of onvolledige zoekresultaten tonen. Vanaf maandag 6 januari is alles weer volledig beschikbaar.