erfgoedobject

Danszaal Apollon, later cinema Forum

bouwkundig element
ID
6566
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6566
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het imposante neoclassicistische complex op het bouwblok grenzend aan de Brederode-, de Balans- en de Gelijkheidsstraat gaat terug op de eind-19de-eeuwse danszaal "Apollon", in het interbellum omgevormd tot cinema "Forum". Samen met de huizenrij met nummers 83 tot 97, vormt het een authentiek neoclassicistisch ensemble, dat door de inplanting tegenover de brede Dendermondestraat goed in zijn geheel zichtbaar is.

Historiek

In 1893 vraagt H. Vervoort toelating voor de bouw van een dans- en concertzaal op de hoek van de Brederode- met de Dendermondestraat, een vergunning die wordt geweigerd. Drie jaar later wordt een nieuwe aanvraag ingediend voor een feest- en spektakelzaal met twee bijhorende huizen, stal en bijgebouwen aan de andere zijde van de Brederodestraat, op een groot bouwblok grenzend aan Balans- en Gelijkheidsstraat. Het ontwerp van de grote neoclassicistische danszaal "Apollon" is van de Antwerpse bouwmeester Auguste Gervais. Het betreft een inpandige dans- en feestzaal, met aan de Brederodestraat een voorbouw van vier bouwlagen en vijf traveeën, bestaande uit de centrale voorbouw van de zaal, geflankeerd door twee meergezinswoningen; de centrale travee is uitgebouwd als imkomrisaliet, bekroond met fronton waarop een groot beeld van de god Apollo. Aan de Balansstraat is de achtergevel van de danszaal, bestaande uit een brede lijstgevel met rondboogopeningen. In 1904 wordt het complex uitgebreid. H. Vervoort-Stas krijgt de vergunning om een huis met stal te bouwen op de hoek van de Balans- en de Gelijkheidsstraat, en doet daarbij ook een uitbreiding van de bestaande danszaal "Apollon": de zaal wordt met één travee uitgebreid richting Gelijkheidsstraat. Architect Gervais staat in voor deze werken. Vanaf 1909 verhuurt Vervoort de zaal "voor zekere avonden in de week om er cinematograaf-vertooningen te laten plaats hebben".

In 1921 wordt de dans- en bioscoopzaal overgenomen door operettezanger Jules Dirickx en musicalimpressario Ralph Van der Voort, die de zaal omvormen tot een bioscoop met ondergrondse danszaal. De aanpassingen gebeuren naar ontwerp van architect Ferdinand Van Mierlo. Behalve verregaande aanpassingen in het interieur, wordt de lijstgevel in de Balansstraat ook opgetrokken tot de tuitgevel die we anno 2010 nog kennen. Cinema "Forum" haalt zijn klanten uit de burgerij van het Zuid en is een populaire bioscoop. In het interbellum volgen nog verschillende veranderingen aan de bioscoop, telkens naar ontwerp van Van Mierlo. Vanaf de jaren 1980 is het bioscoopcomplex in gebruik als supermarkt. De aansluitende neoclassicistische huizen in de Balans- en Gelijkheidsstraat werden daarbij grondig verbouwd.

Beschrijving

Waar de verbouwingen vanaf de jaren 1980 de gevels van het bioscoopcomplex in de Balans- en Gelijkheidsstraat grondig hebben aangepast, bewaren de neoclassicistische lijstgevels van het complex in de Brederodestraat nog hun grandeur. De aansluitende gevelrij van 83 tot 87 vergroot de ensemblewaarde.

De centrale voorbouw van de bioscoop (nr. 101) en de flankerende woningen (nrs. 99 en 103) dateren van 1896. Op nr. 101 steekt de drie en een halve bouwlagen en vijf traveeën tellende voorbouw van de voormalige spektakelzaal boven de flankerende huizen uit. Gelijkvloers en geveltop werden gewijzigd. De gevel wordt bepaald door de monumentale centrale rondbogige loggia die over twee bouwlagen doorloopt en op de derde bouwlaag een fraai ijzeren balkon bewaart. De vier zijtraveeën bevatten appartementen en worden in de gevel gekenmerkt door de standaard neoclassicistische afwerking zoals kordons en doorlopende onderdorpels, rechthoekige vensteropeningen in geriemde omlijstingen, gekorniste kroonlijst op klossen. De twee flankerende meergezinswoningen op nrs. 99 en 103 tellen drie bouwlagen en drie traveeën onder leien mansardedak, oorspronkelijk met twee houten dakvensters met frontonbekroning. Met de gekorniste kroonlijst op klossen, rechthoekige muuropeningen, kordons en doorlopende onderdorpels, fronton boven venster in de centrale risaliet, kennen ook deze gevels de typerende afwerking van de neoclassicistische woning uit de Belle Epoque.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1893 # 208, 1896 # 1148, 1904 # 47, 1921 # 11934, 1929 # 32957 en 33128, 25 # 22141.
  • HEIRMAN F. 2006: Het paleis om de hoek. Een eeuw cinema in Antwerpen, Antwerpen, 35-37.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Danszaal Apollon, later cinema Forum [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6566 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.