erfgoedobject

Herenwoning Fréderic Speth

bouwkundig element
ID
6781
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6781

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenwoning F. Speth
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Deze opvallende eclectische herenwoning werd rond 1897 gebouwd in opdracht van Fréderic Speth naar ontwerp van Michel De Braey. Terwijl de meeste 19de-eeuwse herenhuizen op de leien ontworpen zijn in een vrij gestandaardiseerde neoclassicistische bouwstijl, werd voor deze woning gekozen voor een rijk versierde eclectische stijl met neo-Italiaanse renaissance-elementen.

Bouwheer Jean Fréderic Ottmar Speth (1851-1920) was een Duitser die in 1871 vanuit het Koninkrijk Württemberg in Antwerpen belandde op zoek naar een goede betrekking. Hij startte bij Bärenklau & Co, een firma voor import en export, en startte in 1888 een eigen bedrijf voor petroleumproducten onder de naam Fr. Speth & Co. Dit bedrijf was gevestigd in de 19de-eeuwse petroleumhaven die zich rond het Amerikadok bevond. Met dit bedrijf bouwde Speth één van de eerste tankschepen en zette hij een samenwerking op met een oliemaatschappij in New Jersey, wat uiteindelijk resulteerde in de oprichting van de American Petroleum Company. Dit bedrijf is één van de oudste en bekendste petroleumbedrijven van Antwerpen en nam bij het inrichten van de industriële site Petroleum Zuid als één van de eerste bedrijven een concessie. De kleinhandel van het bedrijf was gevestigd in gebouwen in het bouwblok Clementinastraat-Herstdeinstraat. Fréderic Speth vertaalde zijn succes en rijkdom in de bouw van twee indrukwekkende woningen, een opvallende, eclectische herenwoning in de stad langs de Frankrijklei en een groot landhuis in cottagestijl op een oude kasteelsite in Kapellen. Bij de bouw van de woning op de Frankrijklei in 1897, woont hij nog in de Lange Leemstraat 281. Voor beide bouwprojecten sprak hij Michel De Braey aan, die kan gezien worden als de huisarchitect van Speth. Hij ontwierp ook de kantoren van de American Petroleum Company, die zich op de Frankrijklei 101 bevonden, maar nu vervangen zijn door nieuwbouw. Fréderic Speth is gekend als kunstliefhebber en mecenas, die zelf een collectie eigentijdse kunst bezat, waarvoor hij in 1908 een tentoonstellingszaal liet ontwerpen door Michel De Braey in zijn woning op de Frankrijklei. In 1910 trekt Speth zich terug uit APC en volgt zijn zoon Maurice hem op.

Michel De Braey, die eind jaren 1880 zijn debuut maakte als architect, bevond zich in 1897, toen hij de herenwoning voor Speth ontwierp, op het hoogtepunt van zijn loopbaan. Hij maakte naam met prestigieuze herenhuizen in diverse neostijlen en met landhuizen in cottagestijl. Tot de belangrijkste voorbeelden van dit rijpe oeuvre behoren de neogotische Anglicaanse kerk Sint-Bonifacius in de Grétrystraat en het in neorenaissancestijl ontworpen Gemeentehuis van Wijnegem. De Braey had talrijke klanten in de zogenaamde Duitse kolonie in Antwerpen, een groep zeer welgestelde Duitse familie die naar Antwerpen waren geëmigreerd om zich te richten op de handel, waar de familie Speth ook deel van uitmaakte. De herenwoning Speth is met zijn rijke, eclectische stijl, een goed voorbeeld van het oeuvre van De Braey in de hoogdagen van zijn loopbaan.

Het herenhuis Speth is een woning van drie brede traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak. De asymmetrisch uitgewerkte lijstgevel kreeg een natuurstenen parement op hardstenen plint, voorzien van klassieke elementen zoals de gekorniste kordons, een kroonlijst met tandfries waaronder een fries met rechthoekige attiekvensters en bloemenfestoenen. De gevel wordt gedomineerd door een markante erker op zware consoles en bekronend balkon in de centrale travee. Rechthoekige en rondbogige vensters, gekoppeld in de eerste twee traveeën, penanten uitgewerkt als pilasters of driekwartzuiltjes; benadrukte tweede bouwlaag met rijker uitgewerkte omlijstingen onder meer maskerkopsleutels en bekronend gebogen fronton, geornamenteerde panelen op borstwering.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1897#1617, 1898#1299, 1899#1762, 1904#163, 1908#1040, 1911#1902, 1921#11169, 1923#16541, 1927#27153; vreemdelingendossier 481#32399.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenwoning Fréderic Speth [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6781 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.