erfgoedobject

Machuutskapel

bouwkundig element
ID
70193
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70193

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Machuutskapel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Machuutskapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

De zogenaamde Machuutskapel op de hoek van de Burgweg en de Lindestraat dateert in zijn huidige vorm van 1932, doch gaat terug op een veel oudere kapel die tijdens de Franse periode afgebroken werd (confer infra). De volksheilige Sint-Machuut wordt onder meer aanbeden voor kinderziekten. De plaatsnaam Machuut is ook aanwezig in de zogenaamde Machuitbeek en in de Machuitmolen (zie Lindestraat nummer 7).

Een bron bewaard in het Rijksarchief Brugge bevestigt dat de Machuutskapel afgebroken werd tijdens de Franse periode. In deze periode worden kerkelijke goederen immers genationalisserd en verkocht. De Machuutskapel wordt als genationaliseerd goed verkocht door de "Administration centrale du departement de la Lys" in de periode 1795-1800. De plakbrief beschrijft het goed als volgt: "Une Chapelle nommée Sainte machuyte comprenant un terrain de seize Verger construite partie en briques et l'autre partie en pierre de rocher couverte de pannen de l'ardoise (...) au nord du chemin dit Burghwegh (...) laquelle chapelle est située en la commune de Pollinckhove Canton de Loo". Bijgevoegd is een "Condition supplémentaire pour la vente du chapelle": "Cette vente sera faite à la charge par l' adjudicataire de faire demolir la susdite chapelle (...) d'n déblayer de suite, et combler le terrein, faute de quoi les autorités constitu(...) feront proceder elles-mêmes à la dite démolition aux frais de l' adjudicataire (...)". Over de oppervlakte van de kapel vernemen we niets. Blijkens de beschrijving moet de kapel wel enige architecturale uitstraling gehad hebben confer het parement van baksteen en rotssteen (mogelijk IJzerzandsteen, blijkens een infobordje was de kapel tot de 18de eeuw opgebouwd uit bergsteen) en de leien bedaking. Slechts aan het begin van de 20ste eeuw wordt de kapel heropgebouwd.

Hoe groot de kapel van voor de Franse periode was zou mogelijk via archeologisch onderzoek kunnen achterhaald worden. De auteur S. Debaeke schrijft dat de oorspronkelijke Sint-Machuutkapel een eigen kerkhof en bezittingen in Pollinkhove, Izenberge, Oostvleteren en Lo bezat. In het archief van het kadaster komt de huidige kapel voor het eerst voor in een mutatieschets van 1901. Als reden wordt in de staat 223 aangegeven 'parcelle émise lors du numérotage' wat laat vermoeden dat de kapel ouder is dan 1901. Alleszins is de kapel niet aangeduid op het primitief percelenplan (circa 1835) of de Atlas der Buurtwegen (circa 1843). Tijdens de Eerste Wereldoorlog zou de kapel opnieuw vernietigd zijn, waarna ze in 1930 heropgebouwd werd ("Dit is West-Vlaanderen"), wat min of meer overeenkomt met de jaaraanduiding 1932 op de kapel.

Beschrijving van de wegkapel.

Wegkapel op de hoek van de Burgweg en de Lindestraat, beschaduwd door knotwilgen. Klein gebouwtje op rechthoekige plattegrond, onder zadeldak (blauwe mechanische pannen). Geelbakstenen tuitgevel met jaarsteen "ST MACHUIT BVO 1932", afgewerkt met vlechtingen en ijzeren kruisbekroning. Korfboognis gevat in een geprofileerde rondboognis. Roodbakstenen zij- en achtergevel, gebruik van gele baksteen voor rondboogvenstertjes en gevelaflijning.

Interieur

Bewaarde indeling met bidruimte (kaarsenhouders) en altaar, afgeschermd door witgeschilderde deuren met ijzeren spijlen. Witgepleisterd rondbooggewelf. Houten altaar met beschilderd gipsen (?) beeld van de H. Machuut (bisschop met twee kinderen op walvis) geflankeerd door beelden van de Heilige Jozef en Onze-Lieve-Vrouw met kind.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, primitief percelenplan.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, mutatieschetsen nummer 207, schets nummer 1901/3 en staat 223.
  • Rijksarchief Brugge, Frans Fonds, Plakbrieven bundel 626 (arrondissement Ieper), plakbrief nummer 174-30.
  • DEBAEKE S., Terugblik: Lo, Pollinkhove, Reninge, Noordschote, Beelden die spreken, Veurne, 1992, p. 76.
  • S.N., Dit is West-Vlaanderen, steden-gemeenten-bevolking, deel 2, Sint-Andries, 1962.
  • VANDEPUTTE O. (red.), Gids voor Vlaanderen. Toeristische en culturele gids van de Vlaamse gemeenten, Tielt, 1995.
  • VANDERGUCHT H., Rondom den Yzer, 1918.
  • VEYS J., De verering van de Heilige Machutus in onze gewesten, in Heemtijdschrift Bachten De Kupe, 26ste jaargang, nummer 5, september-oktober 1984, p. 129-130.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MISSIAEN H. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Lo-Reninge, bestaande uit deelgemeenten Lo, Noordschote, Pollinkhove en Reninge, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL14, onuitgegeven wekdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Machuutskapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70193 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.