erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Monulfus en Gondulfus

bouwkundig element
ID
70752
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70752

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neogotische kruisbasiliek van 1931 naar ontwerp van M. Christiaens (Tongeren) met behouden vroeggotische westelijke toren uit de 14de eeuw van de oude kerk. De breukstenen gedeelten onder aan de toren verwijzen waarschijnlijk naar de oorspronkelijke kerk uit de 12de of de 13de eeuw. Deze kerk werd in de 15de of de 16de eeuw vervangen door een éénbeukig, bakstenen gebouw van drie traveeën en een koor van twee rechte traveeën met vlakke sluiting; het was voorzien van bakstenen spitsboogvensters; het koor had een getoogd, mergelstenen venster, waarschijnlijk daterend van herstellingswerken in 1685-1691. In 1841 werden herstellingen uitgevoerd aan de toren, in 1899-1900 werd de kerk vergroot door de bouw van een transept, een nieuw koor en een nieuwe sacristie, naar ontwerp van E. Serrure (Sint-Truiden). In 1930, onder pastoor Kuypers, werd de oude kerk volledig afgebroken op de toren na, en vervangen door het huidige gebouw. De toren werd gerestaureerd in 1982.

De plattegrond beschrijft een schip met oriëntering noordwest-zuidoost; zes traveeën met transept in de vierde travee; de zijbeuken tellen slechts vijf traveeën; vijfzijdig koor aangebouwd tegen de zuidoostelijke gevel van het schip; polygonale traptoren in de zuidoostelijke hoek van het schip; portaal in de eerste travee van de noordoostelijke zijde; de oorspronkelijke westelijke toren bevindt zich thans rechts van de façade van het schip; sacristie aan de zuidwestelijke zijde van het koor.

Bakstenen gebouw op een breukstenen plint, onder zadel- en lessenaarsdaken (leien). Voor- en achtergevel van het schip zijn afgewerkt met een aandak. Natuurstenen banden. Geprofileerde natuurstenen kroonlijst op consoles. Spitsboogvensters en drielichtspitsboogvensters in een geprofileerde, bakstenen omlijsting met afwerking van natuursteen; de façade en de transeptarmen zijn geflankeerd door arkeltjes. Portaal in een haaks aanbouwsel onder zadeldak; spitsboogportaal in een geprofileerde bakstenen omlijsting met hardstenen tussendorpel; erboven een spitsboognis. Het traptorentje telt vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits. De vrijwel vrijstaande sacristie telt twee traveeën en één bouwlaag onder zadeldak; drieledige kruiskozijnen; zijgevels met aandak.

Vierkante, bakstenen toren van drie geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien). Bakstenen sokkel met afzaat; in de onderbouw zware, onregelmatige hardstenen blokken, resten van een ouder gebouw. De onderste geleding is blind, op de noordwestelijke gevel na: hier bevinden zich twee waarschijnlijk recente, gekoppelde spitsboogvensters in een geprofileerde bakstenen omlijsting met gecementeerde afzaat; in dezelfde gevel een kruis van gesinterde baksteen. De blinde tweede geleding is voorzien van lisenen met spitsboogfriezen. De derde geleding is op elke zijde voorzien van twee spitsboogvormige galmgaten in een geprofileerde bakstenen omlijsting; die van de oostelijke zijde zijn blind; erboven een waarschijnlijk recente spitsboogfries op natuurstenen consooltjes. De toren is met een klein portaal verbonden met het schip. Polygonale traptoren tegen de zuidoostelijke gevel; twee geledingen onder zadeldakje.

Bepleisterd interieur. Overwelving door middel van kruisribgewelven met ingewikkeld sterpatroon. Scheiding tussen de verschillende ruimtes door middel van spitsboogarcaden op pijlers met bladkapiteel.

Mobilair: neogotische mobilair van T. Watson (Achel). Hoofdaltaar van marmer en natuursteen met eiken retabel, neogotisch (1903); zijaltaren, eik, marmer en natuursteen, neogotisch (1905). Communiebank, eik, rococo (circa 1750). Drie biechtstoelen, eik, neogotisch (1905). Preekstoel, eik, neogotisch (1905). Neogotisch doksaal. Neogotische glasramen. Wijwatervat, hardsteen, Romaans (12de eeuw).

  • Archief Afdeling Monumenten en Landschappen - Brussel, Plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, Provincie Limburg, Kaulille.
  • Religieuze Neogotiek in de Teutendorpen, Neerpelt, 1989, pagina 93.
  • BUSSELS L. - en andere, Beknopte geschiedenis van Cavelille, Cauwelille, Caulille, Kaulille, editor Gemeentekrediet, 1980.
  • CLAASSEN A., Thomas Watson, (Van Vrueger Joâren, 4, 1983, pagina's 3-6).
  • DIRKX T., De kerk van Kaulille, (Van Vrueger Joâren, 3, 1982, pagina's 19-26).
  • DRIESEN W., Mathieu Christiaens, ingenieur-architect te Tongeren (1865-1934), (Het Oude Land van Loon, 40, 1985, pagina 61).
  • GEUKENS B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Limburg. Kanton Neerpelt, Brussel - Sint-Truiden, 1977, 26-27.
  • GRAUWELS J., De aartsdiakonale visitaties van het dekenaat Maaseik (1646-1726), (Het Oude Land van Loon, 38, 1983, pagina's 114-117).
  • VERPOEST L., Neogotiek in Limburg, in Studiedag neogotiek in Noord-Limburg, Lommel, 1990, pagina 8.
  • WEERD H. VAN DE, Het landdekenaat Eyck. Bocholt. Caulille. Reppel. Boorsheim, (Limburg, 6, 1924-25, pagina's 34-40).
  • WEERD H. VAN DE, Kerken en kapellen in de Limburgsche Kempen, (Verzamelde Opstellen uitgegeven door den Geschied- en Oudheidkundige Studiekring te Hasselt, 2, 1926, pagina's 12-30).

Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Monulfus en Gondulfus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70752 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.