erfgoedobject

Brouwerswoning met bedrijfsgebouwen

bouwkundig element
ID
75824
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75824

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig brouwershuis met bijhorende bedrijfsgebouwen (De Zevenster), toegankelijk via een poortdoorgang aan de Kloosterstraat. De familie van Gansewinkel bezat reeds tijdens het Franse bewind een brouwerij op de markt te Retie. De woning gaat in kern terug op een oudere, mogelijk tot de 17de of 18de eeuw opklimmende dorpswoning. Bij de aanleg van de steenwegen naar de naburige gemeenten in de jaren 1860 diende een deel van de woning gesloopt te worden met aanpassings- en verbouwingswerken tot gevolg, zie de afgeschuinde zuidelijke zijgevel; vermoedelijk dateert de huidige toestand met neoclassicistische voorgevel van deze periode. Circa 1900 eigendom van burgemeester-brouwer Aloïs Van Gansewinkel; circa 1909 oprichting van de huidige brouwerij- en mouterijgebouwen aan de Kloosterstraat; de oudere, aan het achtererf gelegen brouwerijgebouwen werden gesloopt in de jaren 1940-1950, met uitzondering van het volume onder schilddak, eertijds het ketelhuis, inmiddels verbouwd tot garage. Circa 1941 in een deel van de magazijnen inrichting van een limonadefabriek. Sinds circa 1950 wordt er niet meer gebrouwd. Een bezoek aan het interieur werd niet toegestaan.

Bouwershuis

Vrijstaand herenhuis met dubbelhuisopstand van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (kunstleien) met vier schoorstenen; uitspringende linker travee onder loodrecht afgewolfd zadeldak. Neoclassicistische voorgevel: beraapte lijstgevel met bepleisterde en beschilderde muurbanden, dito vensteromlijstingen en paneeldecoratie op de borstwering; gecementeerde en beschilderde plint; vernieuwde kroonlijst.

Verankerde bakstenen achter- en zijgevels, eerstgenoemde met baksteenlijst; linker zijgevel gepikt. Rechthoekige muuropeningen. Vensters in een plattebandomlijsting met kroonlijstje; arduinen lekdrempels waaronder panelen met neuten; bovenvensters met smeedijzeren leuning; oorspronkelijk houtwerk vervangen, rolluikkasten en luiken (begane grond) verwijderd. Getralied keldervenster in de uitspringende linker travee; getralied venster met houten latei in de noordwestelijke zijgevel; zuidoostelijke zijgevel met laaddeur in de top.

Inkomtravee: vernieuwde houten deur met origineel bovenlicht in een arduinen plattebandomlijsting met entablement op consoles; op de bovenverd. een deurvenster met segmentbogig fronton en een ondiep balkon op een arduinen vloerplaat met gietijzeren leuning tussen hoekpijlertjes met topvazen. Zijdelings en achteraan uitbouwen van twee bouwlagen, in verschillende fasen gebouwd, zie verschil in metselwerk en muuropeningen. Tussen beide aanbouwen achteraan een verbinding onder beglaasd zadeldak; zuidoostelijke aanbouw met overdekt terras.

Bedrijfsgebouwen

Voormalige brouwerij/mouterij, van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nokrichting parallel aan de Kloosterstraat, mechanische pannen van beton). Ter hoogte van de tweede travee, boven de mouterij, de mouttoren onder een (latere) platte bedaking. Verschillende tussenvloeren onder meer eerste en tweede eest waar de gekiemde gerst gedroogd werd bij hoge temperatuur.

Baksteenbouw op gecementeerde plint met verwerking van gele en gesinterde steen voor venster- en paneelomlijstingen, lisenen, tandlijst en dorpels. Lijstgevel geritmeerd door tussen lisenen besloten spaarvelden; houten kroonlijst op consooltjes. Straatgevel met blinde segmentboogvenstertjes onder een keperboogvormige ontlastingsboog, met uitzondering van de linker travee gekoppeld. Half gecementeerde westelijke zijpuntgevel met laaddeur en oculus. Achtergevel met drie segmentboogpoorten, waarvan twee gedicht.

Latere aanpassingen/verbouwingen: de oorspronkelijke bedaking van de mouttoren, een afgeknot tentdak (pannen) eindigend op een cirkelvormige schoorsteen, werd verwijderd, het torenvolume werd iets hoger opgetrokken en kreeg een platte bedaking. Schuine aanbouw onder zadeldak (Vlaamse pannen). Aansluitende afsluitingsmuur. Gekasseid achtererf met voormalig ketelhuis van heden drie traveeën en één bouwlaag onder verspringend (afgewolfd) zadeldak (nokrichting loodrecht op de woning, Vlaamse pannen); in oorsprong vermoedelijk een symmetrische opbouw van vier traveeën Baksteenbouw met centrale tuitgevel waarin laadluik; drie rechthoekige houten poorten.

  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Retie, schetsen 1869/3, 1909/5, 1942/3.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Arendonk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n6, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerswoning met bedrijfsgebouwen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75824 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.

Onderhoud wegens Gemeentefusies 2025

In de eerste week van januari voeren we aanpassingen door voor de gemeentefusies van 1 januari 2025. De toepassing kan tijdelijk offline zijn of onvolledige zoekresultaten tonen. Vanaf maandag 6 januari is alles weer volledig beschikbaar.