Historiek
Classicistische kapel, op de voorgevel en op een steentje in de achtergevel 1773 gedateerd. Volgens documenten van 1750 in het kerkarchief van Assenede, werden er toen al plannen gemaakt om een nieuwe kapel op te richten met financiële en materiële steun van de parochianen. De locatie houdt naar verluidt verband met de vondst van een Mariabeeldje in de watergang bij de dijk. Volgens de legende werd het beeldje door een dronkaard tijdens de plaatselijke zomerkermis uit een vroegere kapel genomen en weggeworpen. Een week later verdronk de man, volgens de overlevering als straf voor zijn goddeloze daad.
Huidige kapel gelegen op de kleine processieweg of Sint-Anna-ommegang, gekend vanaf de jaren 1640 en die leidde van de parochiekerk, via de Hoogstraat naar de Landsdijk tot aan de kapel. Via de ertegenover gelegen vroegere kerkwegel of Sint-Annawegel, nu de Kapelledreef, en de Leegstraat keerde de processie terug naar de kerk. Sint-Anna-altaar opgericht in de kerk van Assenede in 1640 en voor het eerst sprake van een beeld voor de ommegang in 1641.
Oude prentbriefkaarten tonen de oorspronkelijke topgevel, een typische verhoogde halsgevel met kenmerkende voluutvormige vleugelstukken en een gebogen frontonbekroning. Circa 1900, gevel vervangen door de huidige strakkere halsgevel met gebogen pseudofronton. Het brede bordes vooraan met treden aan weerszij, vervangt sinds de jaren 1930 de vroegere brede trap. Recente ijzeren balustrade analoog met een vroegere leuning, teruggeplaatst.
Beschrijving
Laatclassicistische bakstenen kapel op vierkante plattegrond van één travee afgedekt met leien zadeldak, achteraan afgewerkt met een aandak met vlechtingen. De versoberde halsgevel, afgelijnd door natuurstenen en bepleisterde platte banden, gemarkeerd door de hoge vleugeldeur met geajoureerde panelen en een rondboogvormig bovenlicht met ijzeren waaier onder brede geprofileerde booglijst op imposten. Ingewerkte rondboognis boven de sluitsteen, voorzien van terracottabeeldje van Sint-Anna-ten-Drieën, geplaatst in 1944 door de heer Van de Voorde. Jaarcijfers en een gebogen natuurstenen kroonlijst met kruis lijnen de gevel af.
De zijgevels, elk doorbroken door een omlijst rondboogvenster met ijzeren roedeverdeling, afgewerkt met een contrasterende witgeschilderde hollijst. Omlopende hoge en ongelijke gecementeerde plint door het niveauverschil van de dijk. Vierkante tegel met jaartal 1773, bovenaan in de achtergevel ingewerkt. Vermeldenswaarde talrijke, in de bakstenen ingekerfde namen en jaartallen uit de 19de eeuw, naar verluidt aangebracht door processiegangers en bezoekers van de kapel.
Interieur
Binnenin bleef de kapel authentieker bewaard. Kleine ruimte met gedrukt tongewelf met lichtgele beschildering en lichtblauwgeschilderd plafond versierd met vergulde sterren en een centraal medaillon met vredesduif in reliëf. Witgeschilderde houten altaartombe met vergulde lijsten en het gelijkaardig geschilderde rococoretabel met Ionische pilasters, rondboognis en bekroning met buste van de Heilige Anna in een stralenkrans, barokke engeltjes en rocaillemotieven. Toegevoegde engelenfiguurtjes, kandelaars en zes beschilderde porseleinen vazen met kunstbloemstukken onder stolp, kenmerkend voor de volkse decoratie. Originele beeld van Sint-Anna-ten-Drieën verdwenen en vervangen door een Mariabeeldje.
- DE POTTER & BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Eeklo, deel 1, Gent, 1870-72, Assenede, p. 165.
- STOCKMAN L., NOTTEBOOM H. & DE VLEESSCHAUWER M., De Utrechtse Vlamingen van Assenede, Historische kennismaking met de poldergemeente Assenede, Maldegem, 1999, p. 39-43.