erfgoedobject

Dokterswoning Messian

bouwkundig element
ID
7637
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7637
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Beschrijving

Voorname dokterswoning in beaux-artsstijl, gebouwd in opdracht van de arts Messian, naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs uit 1907. Voor de bouw van dit statige herenhuis op de hoek van Van Eycklei en Van Breestraat, werden twee bestaande panden gesloopt. Het hotel Messian onderging in 1989 onder luid publiek protest hetzelfde lot, voor de oprichting van een nieuwbouwflat. Samen met de dreigende sloop van andere historische gebouwen zoals de Koninklijke Stapelhuizen, vormde dit de aanleiding voor de oprichting van de vzw Gehavende Stad, op initiatief van de schilder Jan Vanriet, met de architectuurcriticus Geert Bekaert als woordvoerder en intellectueel boegbeeld.

Met zijn versoberde, aan het neorococo ontleende vormentaal, is het hotel Messian representatief voor het latere oeuvre van Joseph Hertogs, uit het decennium vóór de Eerste Wereldoorlog. Een van de belangrijkste realisaties uit deze periode is het hotel Thys - later Smidt van Gelder in de Belgiëlei uit 1905, waarvan de klassieke ordonnantie aan het Parijse Lodewijk XIV-hotel is ontleend. Tot de vergelijkbare voorbeelden behoort het in hetzelfde jaar in neorégencestijl ontworpen hotel Müller in de Markgravelei. Hertogs geldt als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen, met een loopbaan in dienst van de mercantiele burgerij die bijna een halve eeuw omspande, en een vijfhonderdtal woningen en openbare gebouwen opleverde.

Het monumentale hoekpand met een gevelbreedte van zeven traveeën, telt een souterrain, drie bouwlagen en een attiek, onder een leien mansardedak. De lijstgevel met een verzorgd parement uit natuursteen, wordt horizontaal geleed door de plint, het entablement van de bel-etage en de attiek met geïntegreerde oeils-de-boeuf. Risalieten en lisenen, in kolossale orde over de eerste twee bouwlagen, geven het verticale gevelritme aan. Beheerst door klassieke regelmaat legt de compositie de klemtoon op de afgeronde hoekpartij van drie traveeën, die extra wordt gemarkeerd door een driezijdige erker, en bekroond door een koepel met een tweede register van oeils-de-boeuf en een ijzeren dakvorst. Het portaal is naar midden-18de-eeuws voorbeeld vervat in een frontispice. Verder kenmerkt de opstand zich door registers van steek- en rondboogvensters in geprofileerde of bandomlijsting, met rocaillesleutels. Inkomdeur en borstweringen van de bel-etage en keldertralies in fraai ijzersmeedwerk.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1907#74.
  • M.V. 1988: Storm van protest tegen afbraak hoekpand Van Eycklei, Gazet Van Antwerpen, 8 november, 27.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dokterswoning Messian [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7637 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.