erfgoedobject

Lourdesgrot op Duitse militaire post

bouwkundig element
ID
79555
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79555

Juridische gevolgen

Beschrijving

In een weide langs de Zarrenstraat, tegenover de dreef naar de boerderij Zarrenstraat 1, staat een Duits betonnen schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog, waarop een Lourdesgrot is gebouwd. Deze constructie is in een landelijk kader gelegen, op circa 1200 meter ten noordoosten van de kerk van Klerken.

Historische beschrijving

Deze grot werd in 1934 gebouwd op een Duitse schuilplaats (abri) uit de Eerste Wereldoorlog. De grot was er gekomen op initiatief van mevrouw Armand van de Kerckhove d'Hallebast uit Doornik, geboren Serdobbel, die eigenares was van de grond. Ze richtte dit gedenkteken op als aandenken aan haar zoon, die tijdens de oorlog om het leven gekomen was.

Haar zoon was hoogstwaarschijnlijk Valeran Julien Raoul Marie Joseph Ghislain Nicolas van de Kerckhove d'Hallebast (ander bronnen spreken van Valeran Prosper Henri), geboren in Doornik in 1893. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij beroepsvrijwilliger en hulponderluitenant - wachtmeester bij het 5de Escadron van het 4de Regiment Lansiers. Hij raakte gewond in augustus 1914 bij een verkenning, waarschijnlijk bij de eerste uitval uit Antwerpen, en overleed in het veldhospitaal van Betekom.

Gedenktekens toegewijd aan 'religieuze figuren' werden talrijk opgericht in het christelijke Vlaanderen van de eerste helft van de 20ste eeuw. Maria en Jezus, soms God de Vader en de heiligen, worden via deze gedenktekens bedankt omdat zij de mensen hebben beschermd tijdens de oorlog, of omdat ze de vrede hebben bewerkt. Ook de barmhartigheid van Jezus wordt afgesmeekt over het lot van de militaire en burgerlijke slachtoffers.

Maria werd het meest aangeroepen. Maria wordt van oudsher door de katholieken als toevlucht in moeilijke tijden gezien. Zowel na de Eerste als na de Tweede Wereldoorlog neemt de Mariacultus een hoge vlucht. Dit uit zich onder meer in het hoge aantal oorlogsgedenktekens die aan Maria toegewijd zijn. Talrijk zijn de Mariakapelletjes langs kleine wegen of onopvallend in het straatbeeld van een gemeente. Een variant op deze kapelletjes zijn de zogenaamde Lourdesgrotten: ze zijn opgericht ter ere van O.L.Vrouw van Lourdes, zoals in Klerken. Het gaat om grotten die met brokstukken van voormalige betonnen verdedigingswerken (abris, bunkers) zijn opgebouwd.

De Lourdesgrot op de bunker, te midden van een weide, valt op in het landschap. In 1954 nog schrijven de auteurs van "Klerken. Het dorp op de heuvel" dat vele voorbijgangers er stilhouden om deze eigenaardige grot te bezoeken en dat de bevolking van Klerken er in de Meimaand in massa naartoe trekken. De grot was toen nog omringd door bomen en struiken. Vandaag de dag staat er nog één beuk.

Beschrijving

Grot gebouwd op een Duitse betonnen schuilplaats. Deze abri is een vrij kleine en lage rechthoekige betonnen constructie (hoogte 200 x breedte 370 x diepte 395 cm). Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. De muren zijn circa 60cm dik. Aan de noordoostelijke kant zit een deur- en vensteropening.

Bovenop de betonnen constructie werd een Lourdesgrot uit ‘abristenen’ (brokstukken van vernielde betonnen schuilplaatsen) opgetrokken, terwijl de buitenmuur aan de zuidoostelijke kant (=straatkant) werd witgeschilderd. Hierop werd in een blauwe strook ‘O.L.V. van Lourde [sic]. Bid voor ons’ geschilderd. In de grot is een nis aangebracht met een biddende Mariafiguur.

Hoogte 525 cm (totale hoogte).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale legger, Houthulst, artikel 2726.
  • DESMYTTERE J. & VANDENBUSSCHE M. 1954: Klerken. Het dorp op de heuvel, Langemark.
  • JACOBS M. 1995: Zij, die vielen als helden... Cultuurhistorische analyse en inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 1, Brugge.
  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • Onderzoek / notities door Roger Verbeke.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002435, Oorlogsgedenktekens te Houthulst (DECOODT H., 2009)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Lourdesgrot op Duitse militaire post [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79555 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.