erfgoedobject

Kapel van het ursulinenklooster

bouwkundig element
ID
80024
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80024

Juridische gevolgen

Beschrijving

Derde laatste werk van P.J.H. Cuypers (1827-1921). Zuidwest-noordoost georiënteerd neogotisch bedehuis, gelegen op de tweede bouwlaag van het eclectische klooster met overwegend neogotische inslag. Begane grond met onvangstruimten, waaronder één recent als nieuwe kleine kapel werd ingericht.

De plattegrond beschrijft een schip en twee zijbeuken van zes traveeën, een koor van drie rechte travee met vlakke sluiting, twee zijkoren en een sacristie ten zuidoosten. Het koor heeft omwille van plaatsgebrek een rechthoekig plan.

Baksteenbouw met muurband in alternerend metselverband onder zadeldak (nok loodrecht op de straaat, leien) met zeszijdige noordoost-dakruiter met bekronend ijzeren kruis en acht dakkapellen onder zadeldakjes. Gebruik van breuksteen voor de plint ten noordoosten; hardsteen voor doorlopende lekdrempels, tussendorpels, afwerking van genoemde plint, steunberen en noordoostelijk spitsboogportaal met trapgevelvormige bekroning; zandsteen voor maaswerk van vensters en kroonlijst; krulankers; grotendeels (?) bewaard houtwerk, onder meer noordoostelijke vleugeldeur met dito ijzerbeslag.

Voorgevel met hoeklisenen, klimmende spitsboogfries, spitsbogige muuropeningen en dito spaarvelden. De kapel is aan straatzijde geflankeerd door twee gelijkaardig opgevatte, haakse, een weinig inspringende zijvleugels van twee bouwlagen en twee traveeën onder van bolbekroningen en analoge dakkapellen voorziene schilddaken (nok parallel aan de straat, leien), met ritmerende (hoek)lisenen en buiten de spitsbogige bovenvensters tevens rechthoekige, van rondboogvelden voorziene vensters, beneden links kruiskozijnen en beneden rechts analoge drielichten.

Rechtervleugel achteraan voorzien van driezijdige aanbouw met kleine spitsboogvenstertjes. Zijgevels van kapel met hoeklisenen en ritmerende versneden steunberen. Aflijnende overhoekse muizentand aan zijbeuken en dito spitsboogfries aan middenbeuk. Op de eerste bouwlaag, portieken van spits- en rondbogen, laatstgenoemde in eerste en zesde travee, met door spitsbogige gordelbogen gescheiden graatgewelven. In deze portieken, deels gedichte rechthoekige keldervensters, spitsbogige drielichten, één enkel rondbogig vierlicht en noordwestelijke rondboogdeur met bewaard ijzerbeslag, decoratief glas in lood in bovenlicht en hardstenen trap. Gelijkaardige, weliswaar van maaswerk met oculi en visblaasmotieven voorziene bovenvensters van het eigenlijke bedehuis. Analoge twee- en drielichten in koor en nevenkoren.

Grotendeels bepleisterd en beschilderd kapelinterieur. Rechthoekige ingangsdeur met briefpanelen. Basilicale opstand geritmeerd door spitsboogvormige scheibogen, rondbogig in de zesde travee, op granieten pijlers met bovenaan afgeschuind hardstenen basement, afgeronde hoeken en natuurstenen bladwerkkapiteel. Overkluizing door middel van kruisribgewelven, met gebruik van gele natuursteen voor de ribben, uitlopend op dito colonnetten met bladwerkkapiteeltjes. Schijntriforium van gele natuursteen, waaronder een geprofileerde lijst. Analoge gewelven in de zijbeuken, rustend op gelijkaardig uitgewerkte pilasters. Straalgewelf boven het koor met gewelfsleutel met voorstelling van Lam Gods, uitlopend op analoge colonnetten. Sluiting voorzien van twee spitsbogige spaarnissen en centrale rondbogige, waarboven een gelijkaardig schijntriforium. Deze rondboog doet volgens sommigen afbreuk aan de neogotische stijleenheid. Nevenkoren met plafond.

Mobilair: van het atelier Cuypers (Roermond): neogotisch kerkmobilair, onder meer zandstenen hoofdaltaar voorzien van reliëfs met voorstelling van offer van Abraham en dat van Melchisedech (?) en bekroond door retabel met de vier kerkvaders en taferelen van Laatste Avondmaal, Hemelvaart van Christus, Calvariegroep, Bruiloft van Kanaän en Aanbidding van de herders of koningen.

Zandstenen zijaltaar van Sint-Jozef in zuidoostelijk nevenkoor met beeld van Heilige in nis onder baldakijn, zandstenen altaar van Onze-Lieve-Vrouw in noordwestelijk nevenkoor met centrale Sedes Sapientiae en voorstelling van Visitatie en Maria-Boodschap, communiebank van deels vergulde zandsteen met twee flankerende kaarsdragende gepolychromeerde houten (?) engelen, twee eiken biechtstoelen, eiken orgeltribune, weliswaar na brand van 1956 vernieuwd en verkleind, en algemene stoffering onder meer figuratieve en decoratieve glasramen (waarbij de koorramen een geschenk waren van de oud-leerlingen uit Engeland), gepolychromeerde houten beelden van Onze-lieve-Vrouw in stralenkrans en Heilig Hart, alsook vier engelen op vergulde zuilen met hardstenen basement; geschilderde kruisweg in neogotische eiken omlijstingen, door Beyaert (Brugge); eiken bidbanken door de Lommelse firma Luyckx, een dertigtal dito bidstoelen, één neogotische houten bidstoel, drie neorococo houten bidstoelen; één neo-Lodewijk XVI-credenstafel van beschilderd en verguld hout; orgelkast door Paul Roemaet (Leuven), deels vernield door brand van 1956; orgel van 1963 door firma Gebroeders Vermeulen (Weert), waarvan console van de middentoren afkomstig is van het vroegere orgel, gebouwd door J.B. Vermeulen (Weert), dat in de brand van 1956 grotendeels verdween; twee marmeren wijwatervaten; neogotische kopie van het Ursulaschrijn van Memling.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossier nr. 2029.
  • CREEMERS G. & VAN DE SIJPE L. , De verdwenen burcht van Hamont. Een bijdrage tot de middeleeuwse geschiedenis van de stad Hamont, (Uitgaven van De Geschied- en Heemkundige Kring "De Goede stede Hamont", 2de r., 2), Hamont-Achel, 1995, p. 10.
  • DE DIJN C.G. , red., Het orgelbezit in de provincie Limburg, in Kunst en oudheden in Limburg, 16, St.-Truiden, 1976, p. 80, ill. 4 op p. 281.
  • DEGEEST M., Ontmoeting met Hamont-Achel, ons stadje vandaag, Hamont-Achel, 2001, p. 85, 122, 147-148, afbn. op p. 85, 122, 147.
  • JACOBS P.M.J.E., Beeldend Benelux. Biografisch woordenboek, 6dln, 3, Tilburg, 2000, p. 342 (i.v.m. architect Jorna).
  • S.N., Gedenkboek uitgegeven bij gelegenheid van de vijftigste verjaardag der consecratie van de St Laurentiuskerk te Hamont 1904-1954, Hamont, 1954, p. 54-55, afb.
  • S.N., Religieuze neogotiek in de Teutendorpen , (tent.cat.), Neerpelt, 1989, p. 8, 19, 65-67, 82-89, afbn.
  • VAN DE SIJPE L., red., De kapel van de zusters ursulinen te Hamont, in Toeren tussen torens..., p. 14-15, afb.
  • VAN DE SIJPE L., Ursulinenklooster Hamont, in Het Liller Heem, 7, 1989, p. 70-74, afb.).
  • VAN DE SIJPE L. & SCHROE A., 150 jaar zusters Ursulinen te Hamont 1839-1989, Hamont-Achel, 1989.
  • VAN LEEUWEN W., Nederlandse architecten in Noord-Limburg: vader en zoon Cuypers, werkdocument 5/003 van Studiedag neogotiek in Noord-Limburg, Lommel, 9 juni 1990.
  • VERPOEST L., Architectuurgids neogotiek in België, Antwerpen-Baarn, 1989, p. 101, 105.
  • VISSERS P., Langs Vlaamse wegen - Hamont-Achel, Brussel-Hamont-Achel-Antwerpen, 1992, p. 11.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Ursulinenklooster Stalleken van Bethlehem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel van het ursulinenklooster [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80024 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.