erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Amandus en Sint-Anna

bouwkundig element
ID
81213
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/81213

Juridische gevolgen

Beschrijving

Parochiekerk, toegewijd aan Sint-Amandus en Sint-Anna, gelegen te midden in de dorpskom aan de oostzijde van het dorpsplein. Neoclassicistisch bedehuis gedateerd "1789" door middel van geschilderd opschrift op sluitsteen van de rondbogige omlijsting van het westportaal. Gebouw ten noorden, zuiden en westen omgeven door parkeerplaatsen. Leilinden begeleiden het gebouw ten noorden en zuiden en in het verlengde van het portaal. Monument ter ere van de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog ten oosten.

Historiek

Eerste vermelding van een altaar in Otegem in 998. In 1097 is er sprake van de parochie Otegem. De kerk is waarschijnlijk een houten of lemen gebouwtje. Later wordt er een klein romaans kerkje gebouwd, een kruiskerk naar het oosten gericht met een vieringstoren. Het kerkhof is met een doornhaag afgezoomd. Huidig gebouw opgetrokken in 1789 door de Gentse Sint-Pietersabdij onder pastoor-deken Cousinne op de plaats van de in 1776 afgebroken oude kerk. Ze wordt voltooid in 1796 en kost 70.000 gulden. Als gevolg van de Franse Revolutie wordt de kerk pas op 13 juni 1836 door Monseigneur Boussen geconsacreerd. De kerk is een ontwerp van architect Colin die eveneens de kerk van Wakken ontwierp. Het gebouw was voorheen omgeven door een ommuurd kerkhof met een Sint- Rochuskapel. Het gebouw wordt beschadigd tijdens de oorlog van 1914-18.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt: een vooruitspringend westportaal; een ingebouwde vierkante westtoren; een driebeukig schip van vijf traveeën; een hoofdkoor van één rechte travee en een driezijdige sluiting; een noord- en een zuidsacristie. Rode baksteen met verwerking van zandsteen voor de hoekbanden. Arduinen blokken voor de sokkel. Bepleisterde vensteromlijstingen, geprofileerde kroonlijst. Leien bedaking. Eenvoudige, vierkante westtoren onder tentdak voorzien van dakkapellen. Gekoppelde rondbogige galmgaten. Westpuntgevel. Voorportaal onder driehoekig fronton (recent vernieuwd). Rechthoekige inkomdeur in een geprofileerde rondboogomlijsting voorzien van aanzetstenen en een sluitsteen met jaartal, onder een rechte geprofileerde kroonlijst. Erboven, rondboogvenster en oculi. Sobere zuid-, oost- en noordgevels geritmeerd door middel van segmentboogvensters. Zuidelijk gedeelte van de koorgevel voorzien van leien beschieting. Calvarie met Maria Magdalena en met Onze-Lieve-Vrouw en Johannes ingewerkt in een rondboognis, links en rechts geflankeerd door vlakke pilasters onder rechte kroonlijst. Geheel gedateerd 1789. Sacristieën voorzien van getraliede, rechthoekige muuropeningen.

Interieur

Interieur met basilicale opstand, bepleisterde en beschilderde wanden. Tegelvloer van zwarte en witte marmer. Midden- en zijbeuken gescheiden door rondboogarcade op Toscaanse zuilen op achtzijdige sokkel en voorzien van vierkante dekplaat. Overwelving in de vorm van Boheemse kappen, gescheiden door gordelbogen. Toren voorzien van bepleisterd mangat. Glasramen gesigneerd door C. ANNYS-DHONT-GLASCHILDERING BRUGGE (1895-1955), student aan de Stedelijke Academie in Brugge en ontwerper van verscheidene glasramen voor kerken in het Brugse. Vier glasramen in het koor met voorstellingen van de Heilige Amandus, de Heilige Anna met Maria, het Kerstverhaal en het Laatste Avondmaal. De drie glasramen in de zuidelijke zijbeuk beelden het Heilig Hart verschijnend aan Margaretha, de Heilige Familie in de werkplaats van Sint-Jozef en de Heilige Amandus af. Noordelijke zijbeuk met glasramen waarop de verschijning van Maria aan de Heilige Bernadette, een priester die de communie uitdeelt, en de legende van de Heilige Antonius.

Mobilair

Hoofdaltaar (marmer) in classiciserende stijl (1804) met op tombe medaillons met afbeelding van de ark des verbond. Zijaltaren met altaarstukken van B. Mioen (Kortemark 1774-Roeselare 1851). Altaar in de zuidbeuk. Portiekaltaar toegewijd aan de Heilige Amandus (19de eeuw), gemarmerd hout, altaartafel in gevlamd marmer. Altaarstuk de Heilige Amandus voorstellend (olie op doek) circa 1818. Altaar in de noordbeuk. Portiekaltaar toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw (19de eeuw), gemarmerd hout, altaartafel in marmer. Altaarstuk voorstellend Onze-Lieve-Vrouw met Kind schenkt de rozenkrans aan de Heilige Dominicus Guzman (olie op doek), begin 19de eeuw.

Twee biechtstoelen, één in de zuidbeuk en één in de noordbeuk, eik, daterend van circa 1750. Eén naar analogie gemaakt in 1938 door R. Van Tieghem. Communiebank, verwerkt tot twee lezenaars, eik, 1ste helft van de 18de eeuw; met bustes van de Heilige Petrus en Heilige Paulus in medaillon. Preekstoel, 1ste helft 19de eeuw, eik, op de kuip voorstelling van de Goede Herder in medaillon. In koor aan beide zijden, lambrisering, eik, circa 1765; ervoor links en rechts een koorgestoelte, eik, circa 1765. Achteraan in het middenschip, twee kerkmeestersbanken, eik, einde van de 18de eeuw. In de noordbeuk, doopvont, 19de eeuw, marmer, koperen deksel. Tegen de westgevel in de zuidbeuk, grafmonument, ter ere van pastoor Johannes Franciscus Cousinne (overleden in 1825), marmer, met boven afbeelding van de Hostiedragende Kelk, waaronder opschrift. In sacristie, sacristiefonteintje (19de eeuw), recipiënt in faience met schelpvormige lavabo in marmer.

Schilderijen: In zuidbeuk, "Heilig Hart van Jezus" (doek) en in de noordbeuk, "Heilig Hart van Maria" (doek), beiden getekend en gedateerd, "PHILIPPE JACQUES DE WITTE- LEFEBURE (1802-1876) VAN MOORSLEDE", 1868. In hoofdkoor: "Aanbidding der herders" (doek), 19de eeuw; "De verrijzenis" (doek), 19de eeuw. Kruisweg (doek), geschilderd Joostens (Brugge) in 1779, geschonken door pastoor Cousinne. Beelden van de Heilige Amandus, geschilderd hout, 19de eeuw en van de Onze-Lieve-Vrouw met scepter en kind met aardbol, gekleed processiebeeld (gepolychromeerd hout).

Orgel "ANNO 1868" zie orgelkast van orgelbouwer Jacobus-Philippus Forrest (1832-1912, Roeselare). Orgelkast vervaardigd door Cyrille Landuyt, schrijnwerker in Koolskamp, ornamenten gesneden door Eduard De Jonghe, beeldhouwer in Izegem. Eén-klaviers instrument (met aangehangen pedaalklavier) dat beschikt over elf volledige registers. Via een dubbele kleppenkas is een aantal registers als "grand jeu" inschakelbaar, met voetbediening. Traditionele orgelkast, vermoedelijk omgebouwd meubel uit het einde van de 18de eeuw. Revisie en enkele wijzigingen in 1987.

Monument ter herinnering aan de militaire slachtoffers en de weerstand (Eerste en Tweede Wereldoorlog). Gedenkteken opgericht op 22 juli 1922 en gesigneerd door "J. POLLET/AVELGHEM" en "K. LATEUR". Hardstenen muur in de vorm van een nis met driehoekig fronton. In de nis, bronzen hoogreliëf met twee hoofden in medaillon en een guirlande gedragen door twee kinderen. Opschriften "HULDE AAN ONZE HELDEN", "1914-1918" en op de blauwe hardsteen "OOTECHEM AAN ZIJNE HELDEN". Verplaatst bij de heraanleg van het plein in 1996.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief W/01321.
  • BONNEURE F., e.a.., Lexicon van Westvlaamse beeldende kunstenaars, deel 5, p. 40.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden… Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge, 1996, p. 303.
  • VAN HULLE M., e.a., Groot-Zwevegem in oude foto’s, Otegem 1000, deel 3. 1998. Eeklo p.35-37.
  • ROOSE-MEIER B., VANDERSCHRAEGEN H., Fotoreptorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Kortrijk II, Brussel, 1979, p. 39.

Bron: DE GUNSCH A. & DE LEEUW S. met medewerking van CALLENS T. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zwevegem, Deelgemeenten Zwevegem, Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL26, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Orgel parochiekerk Sint-Amandus

  • Is gerelateerd aan
    Opgaande linde als vredesboom

  • Is deel van
    Otegemplaats


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Amandus en Sint-Anna [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/81213 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.