erfgoedobject

Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth en Magdalenagasthuis

bouwkundig element
ID
82074
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82074

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen aan de hoek met Jakobinessenstraat. Heden deel van het Koninklijk Technisch Atheneum. Complex dat zich uitstrekt tot Jakobinessentraat en Oude Gentweg. Oorspronkelijk kapel, passantenhuis zogenaamd "Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth", en Magdalenagasthuis.
1326: stichting van het passantenhuis "Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth" door broeder Hughe van Meulebeke en Clais de Scavere voor opvang van pelgrims en daklozen.
1429-1430: bouw en wijding van bijhorende kapel.
1562: Marcus Gerards tekent een gebouw met twee bouwlagen en centrale ingang.
1578: deel van het passantenhuis wordt ingenomen door de Magdalenaleprozerie, voorheen gevestigd in het huidige Sint-Andries. Geleidelijke samensmelting van beide instellingen.
1586-1614: aankoop van twintigtal huizen om die te verbouwen tot een nieuw gasthuis, voltooid in 1617, zie jaarankers op dakvensters.
Eind 17de eeuw: uitbreiding van de kapel met zuidelijke zijbeuk.
1739: gedeeltelijke inrichting van het gasthuis als rasphuis, overgebracht uit de Jeruzalemstraat.
1752: samenvoeging van het gasthuis en het rasphuis tot één instelling.
Circa 1770: uitbreiding naar huidige Werkhuisstraat (nummer 9) toe, zie Ferrariskaart.
1797: opheffing van de instelling door de Fransen.
1802: gedeeltelijke inrichting van de gebouwen als Sint-Elisabethschool voor arme meisjes.
1809-1893: kapel doet dienst als parochiekerk, een stichting van de Assebroekse parochie van Onze-Lieve-Vrouw.
1816-1903: gedeeltelijke integratie van de gebouwen bij het net opgerichte bedelaarswerkhuis aan de Werkhuisstraat, zie Werkhuisstraat nummer 9.
1865: Poppkaart vermeldt "Ecole de pauvres filles".
1882-1883: Sint-Elisabethschool wordt afgeschaft en tot 1893 doet het gebouw dienst als kantoren van de Burgerlijke Godshuizencommissie.
1883: gebouwen ingenomen als deel van het bedelaarswerkhuis.
1903: oprichting en inname van de gebouwen als staatsrefuge.
1912: vermelde refuge verhuist naar Zandstraat op Sint-Andries.
1953: aankoop door Koninklijk Technisch Atheneum, afdeling Houtbewerking.
In zijn huidige vorm wordt het L-vormige complex bepaald door de historische kapel en het gasthuis en het Passantenhuis op het hoekpand Nieuwe Gentweg en Jakobinnessenstraat.

1. Kapel
Georiënteerde kapel, ten westen ingebouwd door het voormalige Magdalenagasthuis en ten oosten op hoek met Jakobinessenstraat; ten zuidoosten palend aan het Passantenhuis.
De plattegrond ontvouwt een tweebeukig schip van vijf traveeën en een vijfzijdige, deels ingebouwde apsis; zijbeuk met rechte sluiting. Laatgotische, bakstenen kapel onder leien zadeldak, afgewolfd boven het koor.
Beschilderde, bakstenen noordgevel met overkragende boogfries: afwisselend segment-, spits- en korfbogen op uitgewerkte consooltjes; in de loop van de 17de eeuw aangebrachte segmentboogvensters in bepleisterde omlijstingen met oren. In rechter travee, laatgotische segmentboogpoort in geprofileerde omlijsting onder leeg nisje met afgeschuinde dagkanten; samen gevat in spitsboognis geflankeerd door colonnetten met knoppenkapiteeltjes die de archivolt opvangen. Omschrijvende druiplijst met kruisbloem onder een overstekende boog op consoles. Behouden laatgotische ordonnantie in de apsis: steunberen afwisselend met gebogen druiplijst boven de ingediepte, gedichte spitsboogvensters met flankerende kwartzuiltjes onder kwartrond archivolt. Zuidelijke zijbeukgevel doorbroken door 17de-eeuwse segment- boogvensters in vlakke bepleisterde omlijstingen met oren (zie noordgevel). Recente lage aanbouw. Deels ingebouwde westgevel: bakstenen tuitgevel met groot segmentboogvenster onder strek; hogerop sporen van oorspronkelijke spitsboog. Deels afgeschuinde hoek.

2. Voormalig Heilige-Magdalenagasthuis
Rechts, breedhuis van tien traveeën en één hoge bouwlaag onder leien zadeldak, aan oostzijde gemarkeerd door een dakruitertje met lantaarn en hoge ingesnoerde bolspits en voorts vijf kleine dakkapellen. Verankerde en beschilderde bakstenen lijstgevel bekroond door vijf getrapte dakvensters, waarop telkens een anker is aangebracht, samen "1617" vormend. In tweede travee, hoge, versmallende nis met geprofileerd beloop en ingeschreven tudorboogdeur met afgeschuinde dagkanten, onder een rondboognis met vermoedelijk 18de-eeuws beeld van Heilige Magdalena met de Zalfpot, beschermheilige van de leprozen. Links van deur, verlaagd venster met afgeschuinde dagkanten en in tudorboognis. Overige vensters afwisselend origineel, zie afgeschuinde dagkanten, of later ingebracht net zoals de overal voorkomende lekdrempels; voorts dief ijzers en ramen met kleine roedeverdelingen. Uiterst rechts, recentere, rechthoekige deur. In dakvensters, rechthoekige openingen in rondboognissen met variërend laatgotisch maaswerk. Twee vlaggenmasten.
Aan koerzijde, in de loop van de 19de eeuw verbouwde gevel en nog later voorzien van aanbouw.
Interieur volledig aangepast aan nieuwe bestemming.

Links, aan de Jakobinessenstraat, breedhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder leien zadeldak, aan zuidzijde palend aan het koor en de zuidelijke zijbeuk van de kapel. Verankerde en beschilderde bakstenen lijstgevel, afgeboord door houten kroonlijst op klossen; twee segmentboogvensters in bepleisterde omlijstingen. Aan koerzijde, op begane grond drie kruiskozijnen in rond- of accoladeboognis (centraal). Rechts, rechthoekige deur onder strek met links afgeschuinde zijkant. Twee rechthoekige bovenvensters met deels afgeschuinde dagkanten en rechts kruis- en bolkozijn waartussen smalle penant met afgeschuinde kanten. Twee getrapte dakvensters met rechthoekige luiken in rondboognissen met maaswerk versiering. Zijgevel: bakstenen tuitgevels met op rechthoekig bovenvenstertje met diefijzers onder ontlastingsboog met open voeg.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, doss. DW002063.
  • BEERNAERT B., Open Monumentendag Vlaanderen. Monumenten van vervoer(ing), Brugge, 1994, p. 28-29.
  • BEUCKELS L., Brugse vestingen, Brugge, 1985, p. 98-102.
  • BEUCKELS L., Passantenhuis Nazareth, in Kontaktblad Gidsenbond Brugge & West-Vlaanderen, V, 1984, p. 40.
  • D'HOOGHE C., Corbie in Brugge. Geschiedenis van een stadsbuurt van 1300 tot heden, in Brugs Ommeland, XXII, 1991, nr. 1-2, p. 5-47.
  • RYCKAERT M., Historische kerken en kapellen, in Kunst & cultuurgids Brugge, 1997, p. 223-224.
  • SWIMBERGE P., Onbekend, maar niet onbemind, in Brugge die scone, XVIII, 1996, nr. 3.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Zuid, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth en Magdalenagasthuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82074 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.