erfgoedobject

Grenspaal

bouwkundig element
ID
830
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/830

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Grenspaal
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Grenspaal
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Grenspaal uit 1685 die de grens aangaf tussen de gemeenten Diepenbeek en Romerhoven.

Historiek

De grenspaal is één van de verschillende paalstenen die op de grenzen van de gemeente Hoeselt werden opgesteld, toen in 1683 de heerlijkheid Hoeselt, die vanaf 1619 in pand was gegeven aan de landcommanderij van Alden Biezen, opnieuw door de eigenaar, de Bisschoppelijke Tafel van Luik, werd overgenomen. Dat het op dit ogenblik belangrijk was de juiste limieten van de gemeente te kennen had waarschijnlijk te maken met het feit dat vanaf 1681 het stelsel van de belastingen op de ‘buitenbonders’ verplichtend werd gesteld. Tot dan betaalde iedere inwoner belastingen volgens het land dat hij in bezit had. Deze belastingen werden geheven volgens de gestemde tarieven van de gemeente waar de bezitter woonachtig was of zijn vruchten inschuurde. Dit gaf aanleiding tot misbruiken, doordat men zijn domicilie overbracht naar heerlijkheden met gunstiger belastingstarieven. Met het nieuwe stelsel diende betaald te worden aan de gemeente en volgens de tarieven van de gemeente waar de grond gelegen was.

In het bijzijn van de prins-bisschoppelijke afgevaardigden en getuigen uit de verschillende aanpalende gemeenten worden in 1683 de juiste grenzen van Hoeselt vastgesteld. Gezien de verschillende betwistingen die dit met zich meebrengt duurt het tot 1684 vóór de verschillende grenspalen geleverd worden, en tot einde mei 1685 vóór de palen officieel gesteld worden.

De grenspaal tussen Diepenbeek en Romershoven wordt geplaatst op 5 juni 1685: “Eenen paelsteen wordt geplant op den hoeck van de straet genaempt Het Leen, boven die wenninghe van Willem Wagemans, separerende de jurisdictie van Hoesselt, Diepenbeeck ende Rommershoven”. De hoek waarop de steen geplaatst is, was in drie gelijke delen verdeeld en behoorde respectievelijk toe aan ieder van de aangrenzende gemeenten. Het recht om dieren te weiden op de hele hoek bleef echter gemeenschappelijk aan de drie gemeenten.

De grenspaal werd in 1975 opgegraven en later opnieuw onthuld.

Beschrijving

De kalkstenen grenspaal is gelegen op de grens van Romershoven en Diepenbeek. De paal draagt aan de zijde van Romershoven het wapenschild van prins-bisschop Maximilien-Henri de Bavière met het opschrift “S TE/ L B”, aan de achterzijde “[DIE]PENBEEC”, en op de zijkant “ROMER-HOV[EN]”.

  • Rijksarchief Hasselt, Hoeselt Schepenbank 3
  • COENEN A. 1980: Over limieten en paelstenen, Het Hoeseltse Dorpsverleden 8, 179-191.
  • SCHLUSMANS F. 1996: Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen.14n3. Provincie Limburg. Arrondissement Tongeren. Kantons Bilzen-Maasmechelen.Turnhout, 209.

Bron: Beschermingsdossier DL002077, Grenspaal (digitaal dossier)
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Grenspaal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/830 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.