erfgoedobject

Spaans Hof

bouwkundig element
ID
84801
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84801

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Spaans Hof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Spaans Hof
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Spaans Hof
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Zogenaamd Spaans Hof, voormalige landelijke herenwoning en hoeve. Gelegen op de overblijvende uidelijke helft van een achterin gelegen enkelvoudig omgrachte site tegen de Kleinbroekstraat, bereikbaar via een zijweg en haaks aansluitende rechte toegangsweg.

Weinig historische gegevens voorhanden in verband met het ontstaan van de site en de woning die wellicht opklimt tot de 16de eeuw, met mogelijk 17de-eeuwse aanpassingen. Op de figuratieve kaart van Moerzeke van 1571 door P. de Buck en F. Horenbault is ter hoogte van het erf achter de Gaedijk en tegenover de Bootdijkstraat een enkelvoudig omgrachte woning met torentje voorgesteld. Volgens het landboek van Moerzeke (1772-1782) was de vrijwel vierkante, omgrachte site toen gesplitst in twee bebouwde hoven met losse bestanddelen: het zuidelijke hof was eigendom van Andries van Bogaert, het noordelijke van Frans van Bogaert. Volgens kadasterplan van1828 was de configuratie van de gebouwen ten westen van de woning op het zuidelijke boerenerf of van het "Spaans Hof" intussen gewijzigd. Minstens vanaf omstreeks 1830 tot 1971 was deze hoeve bezit van de landbouwersfamilie Van Assche. Sindsdien gewijzigd tot kunstenaarswoning met atelier. Nu een gerenoveerde woning met tentoonstellingsruimte; omringende nieuw aangelegde tuin ten zuiden en ten oosten begrensd door rest van de vroegere omgrachting.

Alleenstaande hoge woning van twee bouwlagen op T-vormige plattegrond, ingeplant op de oostelijke helft van het erf met de brede voorgevel gericht naar het zuiden. Verankerde traditionele baksteenbouw met verwerking van zandsteen. Samengesteld uit een volume van vier traveeën breed onder zadeldak (zwarte pannen) tussen bij de renovatie tot trapgevels gewijzigde zijpuntgevels. Midden haaks achter de voorbouw een weinig lager volume van twee traveeën onder zadeldak. De achtertrapgevel daarvan is uitgevoerd met speklagen en de top bewaart twee van zijn overhoekse pinakels. De woning bewaart zandstenen kruiskozijnen met dito hoekblokken, voorzien van luikduimen en sommige nog getralied. Kleine zoldervensters met sponning. Voorgevel met laag korfboogdeurtje links van het opkamervenster en twee metselaarstekens in kruis- en hartvorm onder de daklijst. De achtertrapgevel bewaart een kloosterkozijn met verweerde geprofileerde tussendorpel en druiplijst; vertoont voorts sporen van gedichte muuropeningen en waarschijnlijk jongere zijvensters met houten latei. Deels vernieuwde aanbouw in de oksel op de noordwesthoek onder lessenaarsdak.

Interieur

Grotendeels behouden structuur doch bepaalde elementen door nieuwe materialen vervangen (zoals het pleisterwerk). Onder de opkamer een gewelfde kelder met bakstenen vloer en rechte keldertrap met natuurstenen treden. Samengestelde balkenlaag bewaart onder meer originele bewerkte moerbalk op slof en consoles in de opkamer en in de linker voorkamer. Beide open haarden in de voorbouw deels vernieuwd (nog één origineel geprofileerd zandstenen schouwbeen). Nieuw geplaatste rode tegelvloer. Onderste deel van houten spiltrap naar bovenverdieping vernieuwd (voorheen in houten trapkast). In de achterkamer: originele vierkante rode tegelvloer, hermetste open haard met originele geprofileerde gotische zandstenen schouwwangen. Herbepleisterde zoldering met troggewelven tussen de kinderbalken van de samengestelde balkenlaag en op natuurstenen consoles in de kamerhoeken en onder de moerbalk.

Ten zuidwesten een voormalige langsschuur ingeplant naast de erftoegang, parallel aan de zuidelijke walgracht. Lange verankerde baksteenbouw onder afgewolfd zadeldak (leien en pannen), aangepast tot kunstenaarsatelier. Ten noorden korte bakstenen stalvleugel met gesupprimeerde kelder.

  • Gemeentearchief Hamme, "Ommelooper ende terrier ofte land ende caerteboek der prochie van Moeseke" (1772-1782).
  • Rijksarchief Gent, Fonds kaarten en plans, nummer 486.
  • HEUVICK A.P. & LAGET W. 1994: Van Murceke tot Moerzeke, Moerzeke, 66.
  • S.N. s.d.: Moerzeke en Kastel. Een kijk in het verleden aan de hand van oude foto’s en prentkaarten, Moerzeke, 37.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spaans Hof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84801 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.