erfgoedobject

Hoeve en vlasbedrijf Verschaeve

bouwkundig element
ID
89859
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89859

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historische hoeve ten zuiden van de dorpskern, gelegen op de linkeroever van de Leie. Ten noorden en ten oosten van de hoeve loopt de Heulebeek die daar uitmondt in de Leie. Vanaf het tweede kwart van de 20ste eeuw hoort bij de hoeve een vlasfabriek.

Het landboek van de heerlijkheid Leenhove en ammanie Stuerenambacht (1784) toont een hoeve gelegen tussen de Leie en Heulebeek, bestaande uit drie volumes U-vormig opgesteld rondom het erf, met opening naar het oosten. Op de Atlas der Buurtwegen (1844), afgebeeld als een hoeve met losse bestanddelen gegroepeerd rondom erf. Aan de Leie situeren zich twee kleinere volumes. Buiten het erf, ten westen, staan nog twee volumes, die mogelijk met de vlasnijverheid verband houden, zie ligging. Volgens de kadastrale gegevens wordt de hoeve met zwingelarij in 1946 verbouwd en uitgebreid. Kleine volumes ten zuiden worden afgebroken en de vermoedelijke stalvleugel (ten westen) wordt afgebroken en vervangen door een nieuw volume. De westelijk gelegen vlasfabriek wordt uitgebreid met een magazijn.

Voormalige hoeve met losstaande bakstenen bestanddelen gegroepeerd rondom een deels gekasseid erf. Het erf wordt aan de straat afgezet door een betonnen hek en ijzeren poort, notelaar. Ten oosten dwars op de straat ingeplant boerenhuis (nok loodrecht op straat), in kern vermoedelijk teruggaand tot de tweede helft van de 18de eeuw. Verankerde baksteenbouw onder geknikt pannen zadeldak, doorbroken door drie recent toegevoegde dakkapellen. Bekronend klokje onder leien tentdakje. Licht getoogde vensteropeningen onder strek met arduinen sluitsteen. Typerende arduinen negblokken. Erfgevel, rechts voormalige korfbogige deuropening, heden gedicht. Vernieuwd schrijnwerk. Witgekaleide zij- en achtergevel, met sporen van gepikte plint. Achtergevel met bewaard schrijnwerk. Zijpuntgevel met aandak en vlechtingen. Ten noorden van het erf, schuin ingeplante dwarsschuur, gedateerd "1770" , zie arduin van dakvenster. Vermoedelijk recuperatiesteen, schuur werd later verbouwd, mogelijks in 1946. Verlaagd pannen zadeldak bekleed met mechanische pannen. Aangepaste muuropeningen. Voormalige korfbogige poortopening, thans verlaagd tot rechthoekige opening met opgehangen schuifpoort. Ten westen, nutsgebouw van 1936. Ten westen van het erf, voormalige vlasroterij, thans verbouwd tot cafetaria (1994).

Vanaf 1936 hoort bij de hoeve een industrieel vlasbedrijf met roterij en schoorsteen, zwingelarij, voormalige vlasschuur en hangars gelegen ten noordwesten van de hoeve, beschermd bij M.B. van 30/05/2005. Een lange westelijke erfoprit leidt naar het "vlasbedrijf Verschaeve" dat een typevoorbeeld is uit 1936, zowel wat de ligging naast de Leie betreft als wat de typologie van de verschillende onderdelen aangaat. De gebouwen werden gebouwd door aannemer De Spriet en zoon (Hulste) in opdracht van Van Haecke, landbouwer. Ten zuiden van de weg bevindt zich de roterij. De roterij is een betonnen constructie van 2 x 6 rootkamers in parallelle opstelling aan weerszijden van een ketelruimte met warmwaterketel van het Lancshire-type bestaande uit twee haarden met gladde gewelven. De stoomketel is van 1903, van het merk Piedboeuf te Jupille. Op het dak koud- en warmwaterbakken. Iedere rootkamer is voorzien van twee kijkgaten en heeft een ijzeren schuifdeur die aan bovenrails hangen en glijden in een gleuf onderaan en met beugelsluitingen worden dichtgemaakt. Er zijn vier ijzeren ladders voorzien. Achter de ketelruimte liggen de machinekamers. Stoommachine van circa 1900 van het merk "H. BOLLINCKX, BRUSSEL". De stoommachine kwam in 1936 tweedehands naar Kuurne en was afkomstig van het bedrijf Westrumite Asphalte te Oelegem. Tot 1950 dreef de stoommachine een alternator aan maar tevens machines met rechtstreekse aandrijving, door middel van een riemenstel. Na 1950 werd de alternator aangedreven door een verder opgestelde scheepsdiesel en zorgde de stoommachine enkel nog voor de rechtstreekse aandrijving van bepaalde machines. De alternator is van het merk "HEEMAF". Marmeren schakelbord. In de dieselruimte staat onder meer een controletafel van een recenter type. Naast de roterij, vrijstaande ronde bakstenen schoorsteen.

Achter de roterij ligt de zwingelarij. Gebouw opgetrokken in beton en baksteenmetselwerk van twee bouwlagen onder plat dak met betonnen verluchtingsschouwen. Grote vensters met ijzeren roedeverdeling. Op de begane grond: mechanische vlasbalenpers van "PIFFEROEN WEVELGEM", afzuigsysteem voor afvoer van lemen naar de leemcontainers, zaadwanmolen met schuine archimedesschroef naar zakkenvuller en hydraulische kloddenpers van het merk "VLAMALIN". Op de zolderverdieping staan een zwingelmolen van het merk "VAN HAUWAERT KUURNE", inclusief ontroller, verdeler, brakel (x2), en snelheidsregulator, kuismachine (of nazwingelmachine) en bindmachine. Voormalig vlasschuur, thans opslagplaats voor verschillende werktuigen die in verband staan met de vlasindustrie onder meer een zaaimachine en houten vlaskafmolen.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, archiefnummer W/01960.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Kuurne, Primitief kadasterplan.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kuurne, 1946/70.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, nummer 5483: Landboek van de heerlijkheid Leenhove en ammanie Stuerenambacht, 1784, opgemaakt door P.J. Wallays.

Bron: DE GUNSCH A. met medewerking van MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kuurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL37, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve en vlasbedrijf Verschaeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89859 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.