erfgoedobject

Griffierswoning met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
90407
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90407

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Griffierswoning
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Ruiselede: uitbreiding
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Herenwoning, "griffierswoning" op de hoek met de Markt. Gelegen nabij het kerkkoor in een ommuurde en beboomde tuin aan de zuidkant palend aan de G. Gezellelaan. Gekend onder de naam "Het Kasteelken", in de 18de eeuw ook als "'t Goed ter Wallen". In de literatuur is er sprake van een omwalling maar deze is op oude kaarten niet terug te vinden. Wel afgebeeld als ommuurd perceel in 1785. Huidig pand uit de 18de-19de eeuw.

Op de "Grenskaart tussen de kasselrijen Kortrijk en de Oudburg" van 1627, geschilderd door landmeter Lodewijk de Bersacques is hier bebouwing aangeduid. Op een gravure in Sanderus' Flandria Illustrata (1641-1644) staat op deze plaats, ten oosten van de kerk, brouwerij en woonhuis van Jan Vanden Hende getekend. Een document van 1617 vermeldt Jan Vanden Hende als baljuw, hij maakt deel uit van een vooraanstaande brouwersfamilie die zeker tot halverwege de 18de eeuw in Ruiselede actief is. De familie heeft banden met de voorname families Van Hulle en De Roo, notabelen die tijdens de 17de en 18de eeuw meerdere bestuurlijke functies bekleden (burgemeester, schepen, griffier, baljuw) en in Ruiselede over heel wat eigendommen beschikken. Op een "Plan figuratif van het dorp of plaets van Ruysselede" van 1785 staat de site met drie gebouwen opgesteld op een ommuurd, rechthoekig perceel. In de 18de eeuw bewoont Hugo De Roo (1654-1717, zoon van Jacobus De Roo en Paschasia Vanden Hende), griffier van Tielt, Ruiselede en Wontergem de ouderlijke woning Vanden Hende. Het goed wordt dan beschreven met schuur, boomgaard en de vroegere brouwerij. Joannes De Roo (1711-1786), zoon van Hugo, was tussen 1760 en 1785 griffier van het "Groot Goed ter Vlaagt", de grootste heerlijkheid van Ruiselede. Waarschijnlijk wordt het huis in de 18de eeuw herbouwd.

In 1817 wordt het huis bewoond door Theresia Abrahama De Roo en haar echtgenoot Justus Vastenhaven, tussen 1825 en 1837 burgemeester van Ruiselede. Na de dood van Justus Vastenhaven in 1847 wordt dokter Bruno Slock de nieuwe eigenaar. In 1898 wordt volgens kadastergegevens door Rudolf Slock aan de westgevel een (nu verdwenen) erkeruitbouw toegevoegd. Wellicht wordt de topgevel dan ook als trapgevel afgewerkt, zoals te zien op een foto van 1901 afgebeeld met de erker in eclectische stijl.

Bij het begin van de 20ste eeuw koopt brouwer Frans Van Oost (eigenaar van de brouwerij "Den Anker") een deel van de grond om er twee herbergen ("De Wachtzaal" en "De Tramstatie" te bouwen aan het in 1912 nieuw aangelegde Statieplein (zie Polenplein). Tussen 1914 en 1993 behoort het huis toe aan de familie Van Houtte, afkomstig uit Kanegem.

Ingrijpende restauratie op het eind van de jaren 1990. De westelijke trapgevel wordt vervangen door een eenvoudige puntgevel. De beraping van de straatgevels en de geprofileerde omlijsting van de voordeur verdwijnen. De zadeldaken van de dwarsvleugels worden vervangen door halve schilddaken. Enkele rechthoekige vensters aan de oostgevel krijgen een getoogde afwerking conform de overige vensters. Tegen de oostgevel toevoegen van garage en bijgebouw en aanleggen van een gekasseide oprit geflankeerd door bakstenen pijlers.

In zijn huidige toestand een woning van twee bouwlagen op U-vormige plattegrond. Zadel- en halve schilddaken (zwarte, mechanische pannen). Verankerde, witbeschilderde baksteenbouw boven een gepekte plint, aan tuinzijde in arduin. De eindgevels van de hoofdvleugel hebben aan de westkant een punt-, aan de oostkant een tuitgevel met vlechtingen. Straatgevel van vier traveeën met voortuin achter (nieuwe) smeedijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes rustend op arduinen muurtjes. Rechthoekige vensters met geprofileerde omlijstingen, persiennes op de begane grond. Vernieuwd schrijnwerk met grote roedeverdeling naar oud model. Dwarsvleugels met blinde muren behalve aan de westkant. Blanco fries met omlopende waterlijst.

Tuingevel met centraal geplaatste, 18de-eeuwse rondboogdeur met arduinen omlijsting onder gebogen druiplijst met gestrekte uiteinden, bovenlicht met rocaillemotief en radverdeling. De drie rechtertraveeën zijn onderkelderd (getoogde keldermonden) en hebben drie hoger opgaande vensters. Alle vensters getoogd en met vlakke bepleisterde omlijsting.

Interieur met op de begane grond bewaarde balklagen met moerbalken. Salon aan de tuinzijde met bepleisterd plafond met Lodewijk XV-versieringen. Zwartmarmeren, neobarokke schouw met voluutvormige opstanden. De tegels van de haardwand zijn tijdens de restauratie in de keuken hergebruikt. Houten, vroeg 19de-eeuwse slingertrap met op de trappaal een gesculpteerde eekhoorn. 18de-eeuwse kap met schaargebinten.

Ruime, beboomde tuin aan de koorzijde van de kerk afgesloten met oude, roodbakstenen muur onder ezelsrug. De vijver deed vroeger dienst als waterreservoir van de voormalige brouwerij.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, W/01558.
  • Kadasterachief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, 1898/6.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen, nummer 1509.
  • BRAET M., Brouwerij Jan Vanden Hende († 1649) x De Temmerman en families Van Hulle en De Roo, Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 20.4, 2003, p. 147-153.
  • BRAET M., Dokter Bruno Slock en de hongerjaren (1840-1850), Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 15.1, 1998, p. 46.
  • BRAET M., Dokter Joannes Slock en zijn nageslacht, Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 17.2, 2000, p. 68, p. 71, p. 74.
  • BRAET M., 'Ruyslede by Tielt' dorpsgezicht in Sanderus' Flandria Illustrata (1644), Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 20.4, 2003, p. 172.
  • CLAEYS M., Polenplein–Tramstatie–'Geenplein', Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 1.2, 1984, p. 55-56.
  • DEPREDOMME J., Ruiseleedse gebouwen en plaatsnamen op de Grenskaart van 1627, Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 2.2, 1985, p. 87-92.
  • VAN DER PLAETSE E., Huizen rond het park, Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, 10.3, 1993, p. 102.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ruiselede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL39, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    A. Rodenbachstraat

  • Is deel van
    Dorpskern Ruiselede


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Griffierswoning met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90407 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.