Teksten van Burgerhuis en leerlooierij

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1002

Burgerhuis en leerlooierij ()

Geheel van een burgerhuis en voormalige leerlooierij, gevormd door twee alleenstaande, haaks op elkaar gestelde gebouwen, respectievelijk uit het begin van de 20ste en de eerste helft van de 19de eeuw.

Historiek

In 1784 werden aan de Nederlandse leerlooier Hendrik Ramaeckers de gronden verhuurd waarop sinds de 14de eeuw de grafelijke hondenstallen stonden. Volgens de huurovereenkomst mocht Ramaeckers het water van de Siepbeek gebruiken voor het looien en bereiden van leren vellen, mocht hij op de gronden een huis optrekken en de overige gronden bewerken, op voorwaarde dat hij de resten van de stadsomwalling ongemoeid liet. Blijkbaar sloeg hij die raad in de wind: hij brak een deel van de stadsmuur af om er zijn eigen huis, met vermoedelijk het atelier op de opkamer, mee te bouwen. Afgaande op het algemene voorkomen van het woonhuis Oude God nummer 13, de noordelijke zijgevel in Maastrichtersteen en de stilistische kenmerken is dat allicht de woning waarvan sprake. Het van 1826 daterende primitief kadaster toont het woonhuis als een gebouw met L-vormig grondplan, waartegen aan zuidelijke zijde een veel kleiner, rechthoekig dienstgebouw staat. Die toestand bleef bestaan tot in 1848, toen het kadaster de bouw van een nieuw volume op het aanpalende perceel registreerde en beide woningen kadastraal samengevoegd werden. In 1907 werden de oude woning en de bijgebouwen kadastraal samengevoegd en werd de burgerwoning Oude God nummer 15 gebouwd. De oude woning (Oude God nummer 13) deed daarbij nog steeds dienst als leerlooierij.

In de jaren 1990 was het bakstenen leerlooierijgebouw witgekalkt. De leerlooierij was toen reeds buiten bedrijf gesteld maar bewaarde nog zijn volledige installatie. Na meer dan vijftien jaar leegstand werd in 2002 een bestemmingswijziging van ‘leerlooierij’ naar woning goedgekeurd. De verbouwing van leerlooierij tot huurwoning hield een ingrijpende renovatie in, waarbij enkel de oude voorgevel en linker zijgevel en het oude dakgebinte bewaard bleven.

Bij de heropbouw werd het volume aan de tuinzijde uitgebreid. Het eveneens gesloopte bijgebouw ten zuidwesten van het leerlooiersgebouw werd niet opnieuw opgetrokken. De uitrusting van de ‘leerlooierij’ was op dat moment verdwenen op de in twee gebroken arduinen tafel waarop werd gelooid na. De twee stukken arduin werden in de tot woonhuis heringerichte leerlooierij verwerkt in de vloer.

Beschrijving

Geheel gevormd door twee alleenstaande, haaks op elkaar gestelde gebouwen, gelegen aan een gekasseid voorpleintje. In de bakstenen scheidingsmuur ten noorden zijn diverse bouwsporen bewaard, waaronder een aedicula-vormig grafteken uit blauwe hardsteen.

De voormalige leerlooierij (Oude God nummer 13) is een dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok loopt parallel met de straat, Vlaamse pannen), dat waarschijnlijk uit de eerste helft van de 19de eeuw dateerde maar omstreeks 2002 gedeeltelijk werd herbouwd. Van de historische kern blijven enkel de oude voorgevel en linker zijgevel bewaard, samen met het oude dakgebinte. Bij de heropbouw werden oorspronkelijke elementen als een rechthoekig benedenvenster, getoogde bovenvensters, een rechthoekige deur onder houten latei en met in het bovenlicht gekruiste pijlmotieven met een sleutel, en de rechterzijgevel met aandak gerespecteerd. Het gebouw werd niet opnieuw witgekalkt.

Burgerhuis (Oude God nummer 15) van het dubbelhuistype, drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok staat loodrecht op de straat), uit het begin van de 20ste eeuw. Bakstenen lijstgevel op een breukstenen plint; licht verhoogde begane grond. Risaliet in de middentravee bekroond met een getrapt dakvenster; rondbooglisenen boven beide zijtraveeën. Getoogde muuropeningen in licht uitspringende, bakstenen omlijsting met hardstenen sluitsteen.

De tuin van Oude God nummer 15 bewaart langs de straatkant een haag van gele kornoelje, die na 2010 gedeeltelijk werd vervangen door een bakstenen tuinmuur. De achterzijde van de tuin wordt afgesloten met een rij knotwilgen langs de Ziepbeek en enkele grote schietwilgen.

  • Informatie verkregen van de eigenaar (15 januari 2021).

Auteurs:  Becuwe, Frank; Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Becuwe F. & Schlusmans F. 2024: Burgerhuis en leerlooierij [online], https://id.erfgoed.net/teksten/439175 (geraadpleegd op ).


Burgerhuis ()

Geheel gevormd door twee alleenstaande, haaks op elkaar gestelde gebouwen.

Burgerhuis van het dubbelhuistype, drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok staat loodrecht op de straat), uit het begin van de 20ste eeuw, opgetrokken in eclectische stijl. Bakstenen lijstgevel op een breukstenen plint; licht verhoogde begane grond. Risaliet in de middentravee bekroond met een getrapt dakvenster; rondbooglisenen boven beide zijtraveeën. Getoogde muuropeningen in licht uitspringende, bakstenen omlijsting met hardstenen sluitsteen.

Het tweede huis is een dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok loopt parallel met de straat, Vlaamse pannen), waarschijnlijk uit de eerste helft van de 19de eeuw (aangeduid op de Atlas van de Buurtwegen, 1846). Witgekalkt, bakstenen gebouw op een gecementeerde plint; S-vormige muurankers. Rechthoekig benedenvenster, getoogde bovenvensters. Rechthoekige deur onder houten latei, met in het bovenlicht gekruiste pijlmotieven met een sleutel. Rechterzijgevel met aandak.


Bron: SCHLUSMANS F. 1996: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Bilzen - Maasmechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Schlusmans F. 1996: Burgerhuis en leerlooierij [online], https://id.erfgoed.net/teksten/1002 (geraadpleegd op ).