Tuinwijk met 76 woningen in 1922-1924 in opdracht van de Mechelse Goedkope Woning gebouwd door architect Henri Mardulyn als een van de eerste realisaties van de bouwmaatschappij.

Bouwgeschiedenis en context

De Tuinwijk Doornenstraat werd opgetrokken in de zuidelijke stadsrand van Mechelen, vlak bij het kanaal Mechelen-Leuven. De Nationale Maatschappij keurde de plannen voor de oprichting van 72 woningen goed op 15 juli 1922. Ontwerper was de Mechelse architect Henri Mardulyn, die betrokken was bij de wederopbouw van de binnenstad. In dezelfde periode ontwierp Mardulyn ook de Tuinwijk Papenhof, waarvoor de bouwaanvraag een aantal maanden eerder al was goedgekeurd. Beide wijken werden haast gelijktijdig opgetrokken en waren voltooid in 1924. In 1927 realiseerde Mardulyn in Sint-Katelijne-Waver nog een derde en laatste wijk voor de Mechelse Goedkope Woning: de tuinwijk Pasbrug (gesloopt).

Net als de meeste andere huisvestingsmaatschappijen volgde de Mechelse Goedkope Woning in het begin van de jaren 1920 het ideaal van de tuinwijk. Vooral de Tuinwijk Doornenstraat vertoont een uitgesproken tuinwijkpatroon met aandacht voor groen, pleinvorming en gemeenschapsvorming; het Papenhof in mindere mate. De tuinwijk in Sint-Katelijne-Waver werd al gekenmerkt door aaneengesloten bebouwing en de schaarse aanwezigheid van groen. Gemeenschappelijk voor de drie wijken van Mardulyn is de toepassing van een pittoreske landelijke architectuurtaal gekenmerkt door eenvoud in proporties en materialen.

Beschrijving

Tussen Tervuursesteenweg, Elf November-, Schutters- en Voetbalstraat gelegen wijk met uitgesproken tuinwijkkarakter met halfopen bebouwing op ruime groene percelen. Samen 76 woningen hoofdzakelijk verdeeld over twee grote loten aan weerszijden van een driehoekig beboomd en omhaagd plein (Doornen- en Rozenstraat); beide bebouwd met acht groepen van telkens vier woningen op ruime percelen, met typische achterpaden voor de ontsluiting van de tuinen. Twee groepen van per twee gekoppelde woningen aan de zuidkant van het plein, met een typische inplanting op bissectrices. Ten slotte een driehoekig lot tussen Tervuursesteenweg en Doelstraat, met een groep van zes woningen en twee koppelwoningen.

Symmetrisch opgebouwde huizengroepen van in spiegelbeeld gekoppelde eengezinswoningen, (gaande van vier tot twaalf traveeën) en twee bouwlagen onder doorlopend laag komend pannen zadeldak. Eenvoudige bakstenen gevels, sober versierd met witgeschilderde geometrische motieven; de middelste huizen met gekoppelde, vooruitgeschoven ingangstravee; met gevarieerd dakensilhouet tot gevolg. Rechthoekige vensters en rondboogdeuren. Omhaagde voor- en achtertuinen (oorspronkelijk levende ligustrum).

Elektriciteitscabine in dezelfde stijl op de uiterste punt van het centrale plein, langs de kant van de Elf-Novemberlaan. Oorspronkelijke groenaanleg en padenstructuur van het centrale plein bewaard. Anno 2016 zijn een aantal woningen ingrijpend verbouwd; het eenheidskarakter bleef echter bewaard.

Evaluatie

De Tuinwijk Doornenstraat heeft een architecturale en stedenbouwkundige waarde, als voorbeeld van een tuinwijk met een kwalitatieve en representatieve aanleg en verzorgde architecturale vormgeving. Ze heeft ook een ensemblewaarde en contextwaarde (herkenbaar element in de omgeving). Ondanks individueel uitgevoerde renovaties is het eenheidsbeeld goed bewaard. Samen met de Tuinwijk Papenhof is het een belangrijke getuige van de aanwezigheid van de tuinwijkgedachte in Mechelen in de jaren 1920.

Elementen die de erfgoedwaarde onderbouwen zijn de stedenbouwkundige aanleg (stratenpatroon, centraal plein, perceelindeling en inplanting van woningen, padenstructuur) en de groenaanleg (centraal plein met bomen en hagen, voortuinen met levende ligustrumhaag). Architecturaal gezien zijn de volumewerking en de materialiteit van de woningen van belang, alsook de verhouding tussen raam- en deuropeningen. Verder is de uniformiteit van de witgeschilderde geometrische sierelementen van belang in het eenheidsbeeld. Het tuinwijkkarakter wordt sterk bepaald door het groene plein en de voortuintjes met levende haag.