Geografisch thema

Herentalsebaan

ID
2003
URI
https://id.erfgoed.net/themas/2003

Beschrijving

Gelegen in het gehucht Millegem en loopt doorheen tuinbouwgebied ten zuiden van de gemeente.

Bebouwing bestaande uit kleine hoeven uit de 19de en de 20ste eeuw en alleenstaande woningen uit het tweede en derde kwart van de 20ste eeuw; hiertussen enkele bescheiden woningen van één bouwlaag uit de 19de eeuw, en de zogenaamde "Cijnshoeve" uit de 17de tot de 18de eeuw. Een zijstraat namelijk de Sint-Antoniusstraat leidt naar het kerkje van het gehucht. Deze op de Kempen gerichte heerbaan die Antwerpen met Herentals, Geel, Balen enzomeer verbond, liep oorspronkelijk door deze eerste kern van de gemeente. Toen het gehucht Ranst aan belang won werd de baan naar het huidige dorpscentrum verlegd.

Millegem, gelegen tussen de parochies Ranst en Vremde, ontstond als een Frankische nederzetting. Als parochie voor eerst vermeld in 1202. Millegem vormde de eerste parochie binnen de huidige gemeente Ranst en omvatte oorspronkelijk ook een gedeelte van Vremde. Op een onbekend ogenblik werd de parochie Millegem ondergeschikt aan de parochie Ranst, en in 1536 vormden ze zeker een parochie.

p wereldlijk gebied was het gehucht Millegem verdeeld tussen de heerlijkheden Quaetveken en Vremde. De heerlijkheid Quaetveken kwam bij erfdeling voor 1186 in bezit van Nicolaas van Ranst. Deze heerlijkheid bleef ondergeschikt aan de overige twee heerlijkheden Doggenhout en Zevenbergen. Quaetveken was de zetel van een feodaal hof en cijnshof. De gronden rondom het cijnshof (vermoedelijk de huidige "Cijnshoeve") waren in handen van de twee heren van Ranst en een gedeelte hoorde uitsluitend toe aan de heerlijkheid Doggenhout. Vanaf 1351 kwam Quaetveken voorgoed onder de heerlijkheid Doggenhout.

De zuidelijke gronden van de voormalige parochie Millegem lagen binnen het gebied van de heerlijkheid Vremde. In 1236 schonk Gillis II Berthout, heer van Berlaer, goederen te Vremde, Millegem, Broechem en Ouwen aan de abdij van Villers, met als voorwaarde dat er in een van deze plaatsen een klooster zou opgericht worden behorend tot de orde van Citeaux (zie Vremde). Gillis II Berthout behield de hoge gerechtigheid. De heerlijkheid Vremde-Millegem was vanaf 1329 in handen van hertogin Mathildis van Gelderland, dochter van Floris Berthout, heer van Mechelen. Heerlijkheid Vremde-Millegem in 1381-1382 verkocht aan Jan van Ranst. Achtereenvolgens in het bezit van familie Kerman (1421), Bau (1513), Rommerswael (1560) en Van der Gracht (1604).

  • VAN BERCHEM R., La serre et seigneurie de Ranst en Brabant. Morcellements et féodalisation, Genève, 1971.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Cijnshoeve

  • Omvat
    Twee gekoppelde arbeiderswoningen

  • Is deel van
    Ranst


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herentalsebaan [online], https://id.erfgoed.net/themas/2003 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.