Geografisch thema

Verlorenkost

ID
3135
URI
https://id.erfgoed.net/themas/3135

Beschrijving

In 1897 verbrede straat ter vervanging van het vroegere Verlorenbroodstraatje. Korte straat met bochtig tracé, afdalend naar de Leie en de Verlorenkostbrug, herbouwd na Wereldoorlog II.

Bebouwing

Homogene bebouwing van rond 1900, qua architectuur eerder aanleunend bij de neoclassicistische tendens van eind 19de eeuw: onder meer nummer 9, 13. Rijhuizen van drie traveeën met drie bouwlagen onder zadeldak, respectievelijk gemarkeerd door een midden- en zijrisalieten met erker op de bel-etage. Nummer 9 met rondboogdeuren en winkelraam op de begane grond. Enkele gevels en bepaalde details kondigen de nieuwe stijl aan.

De rechterstraatwand bestaat uit een geritmeerde gevelwand (nummer 2 tot 6) met vier bouwlagen en bakstenen parement verlevendigd met bepleisterde banden. Bovenverdieping met alternerend vlakke en uitspringende traveeën met erkers. Het verloop van de straatzijde tot aan de brug is bepaald door de tuin van Nederkouter nummer 124, begrensd door een muur met ijzeren hek.

Historiek

  • De Verlorenkostburg wordt beschouwd als een opvolger van een houten brug die een eind noordelijker lag en de verbinding vormde tussen de straten die we vandaag kennen als Sint-Agnetestraat op de westelijke oever en Toebaertsteeg (niet Zoutstraat) op de oostelijke oever van de Leie. Deze brug is heel mooi te zien op het Panoramisch Gezicht van Gent van 1534. In zoverre kon worden vastgesteld bij dit summiere onderzoek verdween de brug in de tweede helft van de 18de eeuw (context graven van de Coupure binnen het kader van een hele reeks waterhuishoudkundige werken in opdracht van de Staten van Vlaanderen).
  • Het toponiem Verloren Kost verwijst naar twee eilandjes in de Leie – vooral ten zuiden van de huidige Verloren Kost - die ook fungeerden als laad- en losplaats. Hun functie is goed zichtbaar op het Panoramisch Gezicht van 1534. Daar moet ook het toponiem Strekels aard worden gelokaliseerd. Aard is immers een aanleg- en losplaats. De huidige Verlorenkoststraat met zijn nog veel steilere helling dan vandaag was daar niet voor geschikt. De rechten van het Rijke Gasthuis dat trouwens niet door monniken maar door religieuzen werd geleid en bediend, golden wellicht voor de aanlegplaats op de eilandjes. De 14de-eeuwse familienaam Van den Strekele waarnaar Maurits Gysseling verwijst, kan verband houden met die aanlegplaats. De verwijzing naar hun pand op de hoek van Ten Spriete – een ruim wegenkruispunt nu te lokaliseren op de plaats waar Jozef Plateaustraat, Sint-Kwintensberg, Kortrijksepoortstraat, Verlorenkost en Nederkouter samenkomen, staat die interpretatie niet in de weg. Alleen moet dit pand niet op de hoek van de huidige Verlorenkost worden gesitueerd, maar iets meer zuidelijk aan het begin van de vroegere Tijkstraat (nu Kortrijksepoortstraat).
  • Op de plaats van de huidige Verlorenkoststraat lag in de late middeleeuwen een brede open plaats naar de Leie, duidelijk te zien op het Panoramisch Gezicht van 1534. Naderhand werd die ruimte versmald door bebouwing aan beide zijden, en zo ontstond de perceptie van een smalle steeg, te zien op jongere iconografie en cartografie, die bij de transformatiewerken in 1897 opnieuw werd verbreed.
  • Belangrijke transformatiewerken zijn te situeren in het midden van de 18de eeuw naar aanleiding van de aanleg van de Coupure. De Leie-eilandjes met de laad- en losplaatsen verdwenen. De loop van de Leie werd aangepast, vooral aan de westzijde en in de zone die we thans lokaliseren tussen de Coupure en de Bijloke. In de latere 18de eeuw – op basis van de cartografie tussen 1777 en 1796 – ontstond een eerste brug op de plaats van de huidige Verlorenkostbrug.
  • In 1897 onderging deze plaats opnieuw belangrijke transformatiewerken. Het terrein werd in belangrijke mate opgehoogd om de helling naar de top van de Blandijnberg meer toegankelijk te maken, onder meer voor karren en mensen, er werden wat rooilijnen aangepast, de straat werd verbreed en er kwam een nieuwe burg, de voorloper van de nog bestaande Verlorenkostbrug die van na de Tweede Wereldoorlog dateert.

Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Laleman, Marie Christine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Hoekcomplex ontworpen door Prosper Buyck

  • Omvat
    Hoekpand

  • Omvat
    Identieke burgerhuizen

  • Omvat
    Stadswoning

  • Is deel van
    Gent zestiende-eeuwse stadsuitbreiding


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Verlorenkost [online], https://id.erfgoed.net/themas/3135 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.