Geografisch thema

Marktplein

ID
3634
URI
https://id.erfgoed.net/themas/3634

Beschrijving

Zogenaamd "Vischmarct" circa 1313 (oostelijk gedeelte); "Place Napoléon" tijdens de Franse overheersing.

Meest zuidelijk stadsgedeelte van het middeleeuwse schaakbordpatroon. Gekasseid rechthoekig plein met uitvalsstraten in de hoeken. Voornaamste stadsgebouwen op de noordelijke pleinzijde: de gereconstrueerde Onze-Lieve-Vrouwekerk en Hal met ingebouwde Belforttoren (nummer 6); ertussen, het Stadhuis in neo-Vlaamse-renaissancestijl met regionale inslag (nummer 7). Fungeert als parkeerrruimte; éénmaal per week ingenomen door de plaatselijk gehouden markt. Marktbeeld grotendeels bepaald door vermelde grootschalige gebouwen op de noordzijde; Stadhuis vooruitspringend ten opzichte van de rooilijn; Onze-Lieve-Vrouwekerk uitgezonderd de toren, op de achtergrond. Tussen Hal (links) en Stadhuis (rechts), overbouwde doorgang naar het achtergelegen Hendrik Geeraertplein. Uitzicht voor de Eerste Wereldoorlog: rijhuizen met lijstgevel tussen de oude kerktoren en de Hal, ongeveer ter hoogte van het huidig Stadhuis.

Westelijke-, zuidelijke- en oostelijke pleinzijde. Burgerhuizen afgewisseld met gebouwen uit de tertiaire sector, en college. Vrij homogene gevelwanden van twee bouwlagen met afwisselende traveeën breedte (twee à tien traveeën), onder pannen zadeldaken, geknikt bij nummers 3 en 4. Wederopbouwarchitectuur grosso modo uit de jaren 1921-1924 zie gevel- en jaarstenen waarbij het jaartal 1914 verwijst naar de verwoesting van het pand: nummer 1 van 1923, nummers 5, 9 van 1922, nummer 12 "Vernield in 1914, herbouwd in 1923", en nummer 15, zogenaamd "In ’t fortuintje", van 1924. Volgens geraadpleegde bouwaanvragen: Sint-Bernarduscollege (nummer 5; Sint-Sebastiaanstraat, nummer 2) naar ontwerp van de architecten Pil en Carbon (Oostende), van 1921; nummer 8 met gevelplaat "1873-1968. Hier leefde en werkte Heer vader K.R. Berquin. Konservator van de stedelijke museums. Hoofdman-Stichter van de Heemkring Bachten de Kupe", tesamen met het linker hoekhuis (Kerkstraat, nummer 1) naar ontwerp van architect J. Viérin (Brugge), van 1921; nummer 10 naar ontwerp van architecten G. Dervaux en-A. Taverniers, van 1921; nummer 13 naar ontwerp van architect L. Reynvoet (Doornik), van 1922; nummer 12 naar ontwerp van architect J. Gunst (Nieuwpoort), van 1923. Baksteenarchitectuur voornamelijk gekenmerkt door verticaliserende accenten tengevolge de aangewende vormentalen van neogotiek, en neo-Vlaamse-renaissancestijl met regionale inslag, zie dakvensters van verschillend volume met punt-, trap- of schoudergevel. Voornamelijk varianten op de regionale Vlaamse-renaissancestijl cf. overgenomen patronen: doorgaans rechthoekige muuropeningen ingeschreven in rond-, korf- of tudorboogomlijstingen, typisch aediculavenster in trapgeveltop van nummer 10, verzorgde bakstenen omlijsting van rondboogdeurtje onder rechte muizentand met florale baksteensculpturen in de zwikken links, op de begane grond van nummer 14, en geprofileerde schoorsteen met pilastertjes bij nummer 9. Neogotisch accent van het Sint-Bernarduscollege op zuidelijk hoek van oostelijke pleinzijde; voorts, zogenaamd Brugse traveeën bij nummers 1, 3, 4, 12, 18, 19. Neobarokke inslag van het visueel bij het Marktplein horend hoekhuis bij Potter- en Marktstraat. Integratie van nieuwe bouw naar ontwerp van architect P. Felix (Oostende) van 1977, in het midden van de zuidelijke gevelwand (nummers 16, 17).

Nummer 13: vage verwijzing naar de traditionele bak- en zandsteenarchitectuur door het gebruik van speklagen (Euvillesteen) in de geveltop.

Gewijzigde begane gronden bij nummers 1, 2, 9, 10, 11, 13.

  • Stadsarchief Nieuwpoort., reeks 874. 1; nr. 63, 69, 235, 361.
  • LOPPENS K., Geschiedenis van Nieuwpoort, Koksijde 1953, p. 86.
  • BEKAERT G., DE MEYER R., Paul Felix, architectuur 1913-1981, Tielt-Bussum, 1981, p. 80.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hal en Belfort

  • Omvat
    Onderwijsgebouwen

  • Omvat
    Stadhuis Nieuwpoort met conciërgewoning

  • Is deel van
    Nieuwpoort-Stad


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Marktplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/3634 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.