Geografisch thema

Brugse Baan (Vlissegem)

ID
6684
URI
https://id.erfgoed.net/themas/6684

Beschrijving

Rechte verbindingsweg (Rijksweg N9) tussen Oostende en Brugge. De weg loopt vanuit Oostende over Bredene (aldaar achtereenvolgens als Prinses Elisabethlaan en Brugsesteenweg), Klemskerke, Vlissegem en verder oostwaarts op grondgebied Houtave (Zuienkerke) als Oostendse Steenweg. Op grondgebied Vlissegem, vanaf de Vijfwegestraat, met licht bochtig tracé langs de Noordede.

De weg volgt het tracé van de "Jockweg", een schapenroute vanuit de polders naar de noordelijk gelegen schorren die sinds de middeleeuwen Oostende met Brugge verbindt en het vroegst wordt vermeld in 1423. De straat behoort tot het historisch stratenpatroon van de gemeente. Het traject komt voor op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) en gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). In 1739, wanneer een gedeelte met stenen wordt aangelegd wordt de weg voor het eerst als kalsijde omschreven.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) aangeduid als "Chaussée de Noorthee", de weg volgt de loop van de Noordede of Noord-Ede. Dit riviertje loopt vanuit Zuienkerke over De Haan om uit te monden in de haven van Bredene. Het baanvak tussen Zuienkerke en de Vijfwegestraat is in 1770 gekasseid, in 1818 wordt het vak tussen de Vijfwegestraat en Bredene verbreed en heraangelegd. Op de Atlas der Buurtwegen (1842) aangeduid als "Route d'Ostende à Bruges".

In 1306 is er al sprake van de "Noortheye" of "Noordhie", een natuurlijke waterloop die in de 17de eeuw een verbinding krijgt met de zee. Op die manier ontstaat een waterweg tussen Bredene en de Ieperlee (tussen 1618-1623 uitgegraven tot het huidige kanaal Brugge-Oostende) uitmondend in Brugge. Tegenwoordig dient het enkel nog als afwateringskanaal voor de omliggende polders en de polders ten noordwesten van Brugge. In 1977 wordt het wegdeel tussen het kruispunt Vijfwege en Bredene rechtgetrokken en het verloop van de Noordede verlegd.

Langs de baan liggen de gehuchten Vijfwege (zie Vijfwegestraat) en Lepelghem met op de hoek met de Lepelemstraat de "herberghe ghenaemt Lepelhem" (zie Lepelemstraat), een afspanning voor de diligencelijn Oostende-Brugge. Ter hoogte van de Lepelemstraat ligt een brug over de Noordede, in 1543 zogenaamd "Femelaers brugghe" (Femelaers was een familienaam) genoemd. Op de grens met Stalhille en Klemskerke stond, aan de andere kant van de brug de "Catshillemeulen by femelaersbrugghe", al vermeldt in 1351 en gesloopt op het einde van de 16de eeuw. In 1749 spreekt men van de brug "nu gheseyt Lepelhembrugghe". De huidige dubbele boogbrug is wellicht van 1848 zoals de beide gedateerde bruggen op grondgebied Klemskerke (zie Brugse Baan en Clemensheulestraat). De bakstenen Lepelhembrug heeft recente ijzeren balustrades op betonnen sokkels.

Schaarse bewoning bestaande uit de voormalige afspanning (zie nummer 9) en de historische "DEBREUCK HOFSTEDE" (zie nummer 14) opklimmend tot de 17de eeuw. De voormalige herberg "Lepelem" (nummer 16) wordt sinds 1989 uitgebaat als restaurant. In het gehucht Vijfwege bevond zich de herberg zogenaamd "Vijfwege" (Vijfwegestraat nummer 12), eerst in 1918 aan de overkant van de Noordede gebouwd, later verplaatst zie huidig en verbouwd en sinds 1980 uitgebaat als restaurant. Nummer 10 was de voormalige herberg zogenaamd "Kruyskalsyde" staat al op de Ferrariskaart en wordt op de Atlas der Buurtwegen vermeld als "De vijf wegen cabaret". Het vrijstaande dubbelhuis onder schilddak (zwarte, Vlaamse pannen) heeft gecementeerde muren en aangepaste muuropeningen, de bijgebouwen zijn in ruïneuze toestand,

  • BALLEGEER S., VANDENBERGHE E., Tussen Noord-Ee en Noordzee in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1978, nummer 88.
  • MONTEYNE G., VANDAELE R., 't Blekt lijk Klemskerke tegen 't ongeweerte! Een duizendjarige dorpshistorie, Beernem, 2003, p. 14-15, 19-20.
  • MONTEYNE G., VANDAELE R., Vlissegem een 1000-jarige geschiedenis: van Scamel Weeke tot SunParks De Haan, Beernem, 2006, p. 10, 18, 22, 23, 60, 128, 130, 180.
  • Noordede (laatst geraadpleegd 10/05/2012).

Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Afspanning

  • Omvat
    Omwalde hoeve met losse bestanddelen De Breuckhofstede

  • Is deel van
    Vlissegem

  • Is gerelateerd aan
    Brugse Baan (Klemskerke)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brugse Baan (Vlissegem) [online], https://id.erfgoed.net/themas/6684 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.