erfgoedobject

Gemeenteschool

bouwkundig element
ID
10816
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10816

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gemeenteschool
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Voormalige gemeenteschool van Berendrecht, gekenmerkt door een verzorgde, tweekleurige baksteenarchitectuur naar ontwerp van Eugène Gife.

Historiek

De eerste gemeenteschool van Berendrecht was volgens de kadastrale leggers gelegen in de Dorpstraat, naast de kerk. Tussen 1855 en 1857 is naar ontwerp van provinciaal bouwmeester Eugène Gife (1819-1890) op de hoek van de Schouwvegerstraat en de Oude Papenstraat een nieuwe gemeenteschool opgetrokken Het ontwerp omvat twee lokalen met een centrale toegang langs de Schouwvegerstraat, en ten westen een speelplaats langs de straat. Achteraan was in het ontwerp tegen het schoolgebouw een woning voor de onderwijzer voorzien, die echter nooit gerealiseerd is. Het behoort tot de vele gemeentescholen die Gife tijdens zijn carrière als provinciaal bouwmeester bouwde volgens een algemeen verspreide, functionele en sobere typologie, al dan niet in combinatie met een onderwijzerswoning. Daarvan zijn onder meer ook te Larum (Geel, 1855), Hemiksem (1871), Broechem (1877) en ’s Gravenwezel (1877) voorbeelden bewaard. In die periode getuigen de schoolgebouwen van de verschillende provinciale architecten van een eenvoudige vormgeving en een beperkt materiaalgebruik, mee ingegeven door de beperkte middelen van de gemeentebesturen, en ontworpen volgens een gestandaardiseerd typeplan (klassikaal onderwijs in één schoollokaal).

In 1876 wordt het ontwerp voor de uitbreiding van de jongensschool met een nieuwe, achter het gebouw gelegen en ommuurde speelplaats goedgekeurd. Tegen de afsluitmuur zijn achterin pissijnen, gemakken, en een nieuwe brandspuitremisie voorzien. Nadat in 1901-1902 een nieuwe gemeenteschool voor zowel jongens als meisjes geopend is aan de Monnikenhofstraat, is het gebouw omgevormd tot woningen met behoud van een ruimte voor de brandspuit. Vanaf 1949 is er een gemeentebureel gevestigd. Omstreeks 1990-1991 is het gebouw opnieuw geconverteerd tot drie woonhuizen. Daarbij zijn naar bestaand model de twee linkse venstertraveeën geannexeerd, en de gevelopeningen van de twee naastgelegen traveeën aangepast.

Beschrijving

De eenvoudige, tweekleurige baksteenbouw bestaat uit één bouwlaag en zeven traveeën onder zadeldak, met omstreeks 1990-1991 vervangen dakgoot, dakpannen, schouwpijpen, en nieuwe dakvlakvensters. De traveeën zijn in de voor- en achtergevel gevat in korfboogvormige omlijstingen in gesmoorde baksteen. De openingen zijn voorzien van modern schrijnwerk. In de zijgevel langs de Oude Papenstraat zijn boven de gecementeerde en gezwarte plint drie blinde, decoratieve omlijstingen in gesmoorde baksteen aanwezig. De sobere vensteromlijsting in de zolderverdieping is uitgevoerd in identieke baksteenkleur.

  • Kadasterarchief Antwerpen, 212: Kadastrale legger, Berendrecht, artikelnummers 19, 214.
  • Kadasterarchief Antwerpen, 207: Mutatieschetsen, Berendrecht, 1860/4, 1902/4.
  • Rijksarchief Beveren, 2790: Archief van de Provincie Antwerpen, Bouwdienst, 866.
  • Rijksarchief Beveren, Archief van de Provincie Antwerpen, Kaarten en tekeningen, 5339.
  • Rijksarchief Beveren, 651: Archief van de Provincie Antwerpen, Schoolgebouwen, 2223.
  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 86#900135.
  • GRIETEN G., MIGOM S., SAS B. & VAN DE VIJVER D. 2006: Sterk gebouwd en makkelijk in onderhoud. Ambt en bouwpraktijk van de provinciale architecten in de Provincie Antwerpen, Brugge, 80-81, 138.

Auteurs: Van den Borne, Steven; Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10816 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.