Woon- en handelspand in eclectische stijl op de hoek van Frederik de Merodeplein en Frederik de Merodestraat, naar een ontwerp door de architect Charles Wuyts (gevelinscriptie) uit 1909, opgetrokken in 1910. Opdrachtgever was de Maatschappij De Mol, Peeters & Cie, de latere Naamlooze Maatschappij "Berchemsche Bouwhandel", een bouwbedrijf, hypotheek- krediet- en spaarkas, die hier haar maatschappelijke zetel vestigde. Het aanvankelijk programma betrof een winkel op de begane grond, de kantoren van de "Berchemsche Bouwhandel" op de eerste verdieping, en twee appartementen op de tweede en derde verdieping. Al in 1912 werd de winkelruimte bij de kantoren getrokken.
Als eerste realisatie en eigen zetel van de bouw- en hypotheekmaatschappij is het woon- en handelspand representatief voor de vroege vastgoedprojecten van de "Berchemsche Bouwhandel", waaraan Charles Wuyts sinds de oprichting in 1909 als architect verbonden was. Met zijn drukke decor is de gevelarchitectuur verwant met de talrijke burger- of opbrengsthuizen die in de jaren vóór de Eerste Wereldoorlog tot stand kwamen. De maatschappij was in de jaren 1910 tot 1930 vooral actief met de bouw van rijwoningen in de wijk Zurenborg, en de gemeenten Berchem en Borgerhout.
Met een gevelbreedte van zes traveeën, omvat het gebouw vier bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel onderscheidt zich door een verzorgd parement uit witte natuursteen, op een plint uit blauwe hardsteen. Balkons met consoles en balustrade leggen de klemtoon op de hoger opgetrokken, afgeschuinde hoektravee met het winkelportaal, die wordt bekroond door postamenten en een gevelsteen met het bouwjaar 1910. De brede korfbogen van de winkelpui, met sluitstenen, waterlijst en bewerkte zwikken, rusten op Ionische pilasters. Omlijste rondboogportalen met driehoekig fronton en palmet markeren in de uiterste traveeën de kantoor- en privé-ingang, de laatste geaccentueerd door een rijk omlijste ronde oculus. Verder is de opstand opgebouwd uit registers van steekboogvensters in geriemde omlijsting met sluitsteen, waterlijst en onderdorpel op de eerste twee verdiepingen, en rechthoekige vensters met pilasters, boogveld en sluitsteen op de derde verdieping. Daarbij tekent de kantoorfunctie van de eerste verdieping zich af door grotere raampartijen en het opschrift "Berchemsche Bouwhandel". Als traphal uitgewerkte rechter travee met blinde oculus omlijst door een gebogen fronton en voluten; overhoekse fialen op kraagstenen markeren de tweede en voorlaatste travee. Houten kroonlijst en tandlijst op consoles als gevelbeëindiging. De fraai gesmede ijzeren kantoordeur met de initialen BB van de "Berchemsche Bouwhandel" is bewaard, evenals de houten privé-deur en een deel van het vensterschrijnwerk.
Volgens de bouwplannen biedt de begane ruimte aan een winkel met achterkamer en keuken. Ontsloten door een afzonderlijke inkom- en traphal in de linker travee, neemt een kantoorruimte met loketten het grootste deel van de eerste verdieping in; twee achterliggende kamers vermoedelijk horend bij de winkel, worden ontsloten door de inkom- en traphal van de appartementen in de rechter travee. De twee identieke flats bestaan uit een suite van salon- en eetkamer, twee slaapkamers, en een keuken met terras en wc.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2016: Berchemsche Bouwhandel [online], https://id.erfgoed.net/teksten/190082 (geraadpleegd op ).
Imposant neoclassicistisch hoekhuis met de Frederik de Merodestraat, 1910, naar ontwerp van Charles Wuyts (zie inscripties); tot op heden zetel van voornoemde maatschappij; woon- en handelspand van vier bouwlagen met bewaarde winkelpuien, centrale inkom op afgeschuinde hoek en flankerende toegangen naar kantoren en appartementen op de verdieping; volledig witstenen parement; verzorgd uitgevoerde omlijstingen, lijst- en paneelwerk, de verhoogde hoektravee met topstukken en balkons. Zie ook Ferdinand Coosemansstraat nummer 71.
Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. 1992: Berchemsche Bouwhandel [online], https://id.erfgoed.net/teksten/10919 (geraadpleegd op ).