Geografisch thema

Herbert Hooverplein

ID
8287
URI
https://id.erfgoed.net/themas/8287

Beschrijving

Rechthoekig plein dat ten noorden geopend is naar het Monseigneur Ladeuzeplein en de Blijde Inkomststraat, ten zuiden naar de Tiensestraat.

Tot stand gekomen in nauwe samenhang met de aanleg van het Monseigneur Ladeuzeplein, werd het Hooverplein in 1806 genivelleerd en in 1829 gekasseid en beboomd met acacia's en populieren. De totaalaanleg van de twee pleinen kaderde binnen de urbanisatiepolitiek die werd ingezet op het einde van het Ancien Regime en die tijdens de Franse en Hollandse periode resulteerde in de realisatie van een nieuwe burgerlijke woonwijk tussen Diestse- en Tiensestraat, op de vrijgekomen terreinen van gesloopte kloostergebouwen en geslechte stadsomwallinggedeelten en in aansluiting op het toenmalige historisch gegroeide stadsweefsel.

Voordien was dit terrein ten westen ingenomen door de "Nieuwstraat" (huidige Leopold Vanderkelenstraat), die toen nog met een geknikt tracé doorliep tot aan de Tiensestraat. Oostwaarts bevond zich het kerkhof van de Sint-Michielskerk, die ter hoogte van de Tiensestraat boven de stadspoort van de eerste omwalling (12de eeuw) was gebouwd. Hieraan grensde de stadsmuur met brede walgracht, die door de Grote Gilde van de Kruisboog vanaf de tweede helft van de 14de eeuw gebruikt werd als oefenterrein en "Groten Gulden Hof" werd genoemd. Deze stadswal sloot enerzijds aan op de muur van het Stadspark en anderzijds, via een bocht en een overdwars tracé over het latere Ladeuzeplein, op de "Heilige-Geest-Poorte" (Diestsestraat).

In 1781 werd de bouwvallige kerk gesloopt en ingevolge het edict van Jozef II in 1784 was het kerkhof opgeheven. Na aankoop in 1786 gevolgd door sloop van de stadsmuur door hofarchitect L. Montoyer (circa 1749-1811), kocht de Stad het jaar daarop de walgracht aan; in 1795 en in 1806 volgden de demping van de gracht en de nivellering van de terreinen.

Voor de aanleg van het plein, dat aanvankelijk "Volkplaets" werd genoemd - samen met het Ladeuzeplein - en nadien "Graanmarkt", werd de L. Vanderkelenstraat ingekort en een straatwandgedeelte van de Tiensestraat gesupprimeerd.

Op oude prentkaarten figureert het Hooverplein als een sfeervol gekasseid plein met centrale plantsoenen en rondom hoogstammige bomen. Beide zijden waren afgezet door een karakteristieke neoclassicistische bebouwing samengesteld uit voorname burgerhuizen met uniform bepleisterde lijstgevels. In 1899 was het plein aan de westzijde opgeluisterd met een monument ter ere van Edouard Remy. In tegenstelling tot de onmiddellijke omgeving, bleef het Hooverplein nagenoeg volledig gespaard door de oorlogsverwoestingen van 1914. Slechts een aantal panden werden wederopgebouwd.

In de naoorlogse periode (1938) kreeg het plein haar huidige benaming naar de Amerikaanse president (1928-1932) Herbert Hoover, mecenas en bemiddelaar in de Belgische wederopbouw en in de afwerking van de Leuvense Universiteitsbibliotheek. Een toen ook geplande herinrichting van het plein als "Engelse tuin", kaderend in het project voor de heraanleg (1937-1938) van het Ladeuzeplein dat door de bekende Brusselse architect H. Lacoste (1885-1968) was uitgewerkt als een promenade en openluchtmuseum voor de gerenommeerde beeldhouwer C. Meunier (1831-1905), werd nooit uitgevoerd.

Van de vooroorlogse bebouwing resten heden nog slechts een aantal panden, voornamelijk gesitueerd aan de westelijke pleinzijde. Een schaalvergrotende inplanting van appartementsblokken in de jaren 1960 - en die aan de oostzijde op de hoekpanden nrs. 17 en 26 na de volledige pleinwand innemen - domineert inmiddels de scenografie van het plein. Ook werd de pleinruimte intussen gedeeltelijk heringericht. Hiervan getuigen onder meer de omringende wegenis met parkeerplaatsen en de beplanting met rijen laagstambomen binnen de pleinzon. Verder ook - in het perspectief van het Ladeuzeplein - het sinds 1988 opgerichte 11 m hoge koperen beeldhouwwerk "De Ballon van de Vriendschap", monument van de Leuvense Jaartallen dat werd opgedragen aan de Vriendenkringen Mannen van het Jaar en op naam staat van de Leuvense kunstenaar D. Tulkens.

  • BUSSELEN S., COLEN C., In Leuven verdiept, tentoonstellingscatalogus, Leuven, 1986, p. 35-44, 71-80, afb. 16-20.
  • COLEN C., DE CLERCK M., VERBEECK M., Het archeologisch onderzoek van het Mgr. Ladeuzeplein te Leuven, in De Brabantse Folklore, 1989, I, p. 201-262, II, p. 298-344.
  • DEREZ M., Een plein voor een bibliotheek. Bij de heraanleg van het Monseigneur Ladeuzeplein te Leuven, in Monumenten en Landschappen, jaargang 9/2, 1990, p. 29-54.
  • HUYBENS G., Kunst en Cultuur te Leuven in de 19de en 20ste eeuw, in Mededelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring voor Leuven en Omgeving, 32, 1992, p. 94.
  • LAMEERE J.B., Aanteekeningen van Merkweerdige Geschiedenissen voorgevallen binnen Loven (en omliggende), 1784- 1835, in Jubileumuitgave 1961-1986 door de Geschied- en Oudheidkundige Kring voor Leuven en Omgeving, Leuven, 1986, p. 165-166.
  • PEETERS M., Gids voor Oud-Leuven, Antwerpen, 1983, p. 143.
  • UYTTERHOEVEN R., Leuven weleer. 2. De Nieuwe Bovenstad: tussen "Statiestraat" en Tiensevest, Leuven, 1986, fig. 34/35a-b, 50a-52a.
  • VAN EVEN E., Louvain dans le passé et dans le présent, Leuven, 1895, p. 239, 371-373.

Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuizen in wederopbouwarchitectuur

  • Omvat
    Monument Edouard Remy

  • Omvat
    Neoclassicistisch hoekpand

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Is deel van
    Leuven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herbert Hooverplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/8287 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.